10.01.2021 - 16:51 | Son Güncellenme:
Otizm, bir nörogelişim bozukluğudur: yani doğumdan önce meydana gelen ve dil, motor beceriler, algı, duygular, sosyal etkileşimlerle ilgili beyin değişiklikleridir.
Otizm Nedir?
Otizm Yaygın Gelişimsel Bozukluk (PDD) bir parçasıdır ve hayatı boyunca süren bir kompleks nörogelişimsel bozukluktur.
Otizm, iletişim becerilerini, sosyal etkileşimleri etkileyen nörobiyolojik bir işlev bozukluğundan kaynaklanır.
Otizm spektrum bozukluğu genellikle erken çocukluk döneminde görülür, ancak okula başlarken daha belirgin görünebilir. Farklı insanlarda farklı şekilde kendini gösteren bir durumdur.
İnsanlarda gelişimsel bir engel olmaksızın otizm spektrum bozukluğu olabilir. Hatta bazılarının çok iyi bir entelektüel seviyesi vardır. Buna yüksek seviye otizm denir.
Sosyal karşılıklılığın yokluğu veya eksikliği ile işaretlenmiş kalıcı zorluklar vardır. Diğerine dikkat etmemek ve bir etkileşimi nasıl başlatacağını bilmemek arasında birkaç tezahür mümkündür. Sözlü olmayan iletişimde de zorluklar mevcuttur.
Örneğin, otizmli bir kişinin diğer kişi tarafından kullanılan tonlamada veya kaşlarının kalkmasında neyin ima edildiğini anlaması genellikle zordur. Ayrıca sosyal etkileşimlerin örtük kuralları içgüdüsel olarak öğrenilmez, sosyal ilişkiler kişinin yaşına uygun olmayabilir.
Otizmin Belirtileri Nelerdir?
Otizmi olan bazı insanlarda, ilgi alanlarının az olabileceğini, ancak çok gelişmiş olduğunu görüyoruz. Nesnelerin garip şekilde ele alınması (onları hizalamak veya döndürmek), olağandışı vücut hareketleri (sallanmak, bükülmek veya alkışlamak) gibi tekrarlayan etkinlikleri veya davranışları sıklıkla fark ederiz.
Değişiklikler, genellikle ani ve alışılmadık duygusal tepkilerin eşlik ettiği önemli sıkıntılara yol açabilir. Tekrarlayan aktiviteler, aşinalıklarından dolayı güven verici bir etkiye sahiptir.
Otizm spektrum bozukluğunda semptomlar hafiften şiddetliye değişen bir süreci temsil eder. Ciddiyet derecesi, kişinin desteğe olan ihtiyacını belirtir.
OSB'li her kişi benzersizdir; ilk belirti ve semptomların zamanlaması ve şiddeti bu nedenle büyük ölçüde değişebilir. OSB'li bazı çocuklarda yaşamın ilk aylarında belirtiler ortaya çıkabilir. Diğerlerinde semptomlar 24 aylık veya daha geç olana kadar görünmeyebilir.
OSB'li bazı çocuklar, 18 ila 24 aylık olana kadar normal bir şekilde gelişiyor gibi görünüyor ve sonra öğrenmeyi bırakıyor veya becerilerini kaybetmeye başlıyorlar.
Erken çocukluk döneminde (12 aya kadar), bir çocuk aşağıdakileri içeren semptomlar gösterebilir:
Nadiren göz teması kurar
Gevezelik eder,
Duyuyor gibi davranmaz (isim çağrısına cevap vermiyor)
Oyuncaklarla çok az oynar
İnsanlardan çok nesnelere ilgi duyuyor
Dil edinmeye başlar, ancak onu kaybeder veya öğrenmeyi bırakır
Parmakları, elleri, kolları veya kafası ile tekrarlayan hareketler yapar.
Çocuğun Otistik (Otizmli) Olduğu Ne Zaman Anlaşılır?
2 yaşına gelene kadar bebeklikten sonra devam eden semptomlar olabilir. Bir çocuk ayrıca aşağıdaki davranışları da gösterebilir:
2 yaşına gelene kadar bebeklikten sonra devam eden semptomlar olabilir. Otizmli bir çocuk ayrıca aşağıdaki davranışları da gösterebilir:
Sınırlı ilgi alanlarına sahiptir
Karşılıklı sosyal etkileşime sahip olamaz
Alışılmadık şekillerde hareket eder (baş sallama, parmakların veya ellerin bükülmesi, açık ağız, dilin dışarı çıkması vb.)
Diğer çocuklarla oynamakla ilgilenmiyor
Kelimeleri veya cümleleri anlamıyor gibi görünmesine rağmen tekrarlar
Kendine zarar verme gibi davranış sorunları var
Duygularını kontrol etmekte güçlük çekiyor (uyuyor)
Şeyleri belirli bir şekilde sever, örneğin her zaman aynı yiyecekleri yemek.
Yaşa bakılmaksızın olası OSB belirtileri:
Göz temasından kaçınır ve yalnız kalmayı tercih eder,
Başkalarının duygularını anlamakta güçlük çeker,
Sözlü değil veya dil gelişimini geciktirir,
Kelimeleri veya cümleleri tekrar tekrar tekrarlar,
Rutin veya ortamdaki en küçük değişiklikten rahatsız olur,
İlgi alanları çok sınırlıdır,
Uzuvları sallamak, bükmek ve tekmelemek gibi tekrarlayan davranışlar sergiler,
Seslere, kokulara, tatlara, dokulara, ışığa ve renklere karşı alışılmadık ve genellikle yoğun tepkileri vardır.
Ebeveynler Nelere Dikkat Etmeli?
Normalde, çocuğunuzu ilk değerlendiren sağlık uzmanınız olacaktır. Sağlık uzmanınızın gördüğünüz olağandışı davranışları anlamasına yardımcı olmak için çocukları iyi gözlemlemeniz gerekir.
Endişeleriniz varsa, sağlık uzmanınız daha ileri değerlendirme için sizi bir uzmana yönlendirmelidir.
Uzman, teşhis koymaya yardımcı olacak mükemmel kişidir.
OSB'yi teşhis etmek için basit bir tıbbi test yoktur. Bir çocukta OSB teşhisi koymak için bir sağlık uzmanı şunları değerlendirir:
İletişim
Davranış
Gelişim
Sözlü becerileri
Zihinsel becerileri
Başkalarıyla olan ilişkileri
İlgi alanları ve faaliyetleriyle ilişkili davranışlar
Konuşma, hareket etme veya nesneleri kullanma şekliyle ilgili tekrarlanan eylemler
Otizmin belirtileri, otizmin formlarına göre (Asperger sendromu, atipik otizm, Rett sendromu vb.) Değişiklik gösterebilmekte ve bu nedenle farklı çocuklarda farklı şekillerde kendini göstermektedir. Ayrıca, her çocuk kendi hızında gelişir.
Otizmli Bireyler İletişim Kurabilir mi?
Otizmi olan kişiler hem sözlü hem de sözsüz iletişim kurmakta güçlük çekiyorsa, bu iletişim kuramayacakları anlamına gelmez. Erken çocukluktan itibaren, kendi benzersiz iletişim yöntemlerini geliştirirler. Bütün özen konusu, iletişim biçimleriyle aradaki boşluğu doldurmaktır: örneğin, görsel iletişim kullanarak, çift anlamlı veya resimli cümlelerden kaçınarak, mesajı basitleştirerek vb.
Otizmi olan bir kişinin neden tuhaf tepki verdiğini, sosyal ilişkilerinde ve iletişiminde zorluklar yaşadığını açıklıyor. Beyni, bilgiyi ve algıları diğer insanlardan farklı şekilde işler.
Otizmin nedeni bilinmediğinden, şu anda tıbbi bir tedavi bulunmamaktadır. Fakat her bireyin ihtiyacına göre uyarlanmış multidisipliner bakım sayesinde otizmli kişilerin yaşam kalitelerini yaşamları boyunca iyileştirmek mümkündür.
Şu anda otizmin kesin nedeni bilinmemektedir. Bazı çalışmalar otizm ve genetik arasında bir bağlantı olduğunu göstermiştir. Ancak bu tek açıklama değil. Nörolojik gelişimin yanı sıra çevresel faktörlerin de bir etkisi olabilir. Araştırma alanı bu noktada hala çok geniş. Ancak kesin olan bir şey var, otizm, ebeveyn-çocuk ilişkisiyle veya eğitim tarzıyla bağlantılı değildir.