Vitrektomi Ameliyatı Nedir?

Vitreus; gözü dolduran, jel kıvamında şeffaf bir maddedir. Göz hacminin yaklaşık üçte ikisini oluşturur ve gözün retina denen sinir kısmına destek vererek gözün anatomik şeklinin oluşmasına katkıda bulunur.

Gözün lens yani mercek kısmının arkasındaki segmentinin hastalıklarında vitrektomi ameliyatı, yani vitreus jelinin ameliyat ile boşaltılması gerekebilir. Hem hastalıklı vitreus jeli temizlenir hem retinal hastalıklara müdahale edilebilir.

Hangi Durumlarda Vitrektomi Ameliyatı Uygulanır?
Retina dekolmanı (sinir ağı tabakasının yırtılması)
Şeker hastalarında görülen kanama ve retina yırtığı gibi komplikasyonlarda
Göz içi kanamalar
Göz yaralanmaları ve göz içi yabancı cisimler
Sarı nokta delikleri ve çekintili zarları
Göz içi enfeksiyonlar
Göz yaralanmaları

Vitrektomi ameliyatı nasıl yapılır?
Vitrektomi ameliyatında göze birkaç adet mikrocerrahi kesi ile giriş yapılır. Mikrocerrahi mikroskobu ve gözün arka segmentinin görüntülenmesini sağlayan özel lensler yardımı ile vitreus jelinin temizlenir. Beraberinde retina önündeki zarlar ve retina yırtığı çevresi temizlenir. Retina altına girmiş olan sıvı emilir ve retina beslendiği damar yapılarıyla temasa geçirilir. Göz içine sıvı, gaz veya slikon tampon konarak ameliyata son verilir.

Vitrektomi ameliyatında nasıl anestezi yapılır?
Vitrektomi ameliyatında anestezi şeklini belirlemede; hastanın yaşı ve mevcut hastalık çok önemlidir. Genel anlamda hastalarımızın %80 kısmı lokal anestezi ile uyutulmadan ameliyat edilebilmektedir. Lokal anestezi sonrasında hastanede kalış süresi kısaltılmış olmaktadır.

Vitrektomi ameliyatından sonra nelere dikkat etmek gerekir?
Ameliyat sonrası çoğunlukla dikiş kullanılmadığı için birkaç gün yatak istirahati gereklidir.
Göz darbe ve baskılardan korunmalıdır. İlk 5 gün su temasından sakınılmalıdır.

Eğer sadece vitreus jeli hastalığı varsa hastaya yatış pozisyonu verilmez. Beraberinde retinal hastalık varsa göz içine konan tamponadla beraber hastanın 3-5 gün yüzükoyun yatması gerekir.

Ameliyattan sonra 2 hafta boyunca göz damlaları şeklinde ilaç kullanması gerekir ve ilaçlar doğru ve zamanında kullanılmalıdır. Damla yatar pozisyonda göze ve kirpiklere değdirilmeden, alt kapağı aşağı çekerek gözün içine uygulanmalıdır. Kullanılacak birden çok damla varsa, damlalar 10 dakikalık aralarla damlatılmalıdır.

Göz içine vitrektomi ameliyatında gaz verilmişse gözün önünde siyah bir karartı hissedilmesi ve görme seviyesinin az olması normaldir. Göz içi gazın türüne göre 2-8 hafta kadar gözde kalır ve bu süre içinde görmeyi engellemesi normaldir. Gaz verilen hastaların uçakla seyahat etmesi yasaktır! Gaz tamamen çekilinceye kadar diğer seyahat araçları tercih edilmelidir. Herhangi bir nedenle genel anestezi alma gerekirse (acil durumlarda) mutlaka anestezi doktoruna gözde gaz olduğu bilgisi verilmeli ve ona göre uygun anestetik madde seçimi sağlanmalıdır.

Göz içine silikon yağı verilmişse genellikle 3-6 ay süreyle gözde bırakılır ve sonrasında alınması için bir ameliyat daha yapılır. Silikon bir süre sonra bozularak göze zarar verme ihtimali (gözün kızarması, göz tansiyonu artması vb.) olduğundan mutlaka hastanın aralıklarla kontrolü gereklidir. Silikon alınması sonrası retina dekolmanının nüks etme riski olduğu da unutulmamalıdır.

Vitrektomi ameliyatından sonra görme iyileşmesi ne zaman sağlanır?
Ameliyat sonrası görme tahmini yapmanın en zor olduğu ameliyat vitrektomi ameliyatıdır. Retinanın beynin uzantısı olduğu hiçbir zaman unutulmamalıdır. Vitrektomi ameliyatı ile hasarlı, daha önce lazer, iğneler yapılmış veya travma almış retina dokusu tamir edilmeye çalışılır. Yani anlaşılacağı üzere vitrektomi ameliyatı ile doku değişimi değil, doku tamiri yapılır. İlk amaç ameliyat ile anatomik başarıyı elde etmektir. Fonksiyonel başarıya sinir dokusunun tekrar görme fonksiyonunu yerine getirmesi görmeyi sağlayan hassas yapılarının operasyon öncesinde ne kadar etkilenmiş olduğuna ve vitrektomi ameliyatı gerektiren hastalığa bağlı olarak değişmektedir.

Op. Dr. Tufan Evciman
Göz Hastalıkları Uzmanı

http://www.tufanevciman.com.tr/