Retina Dekolmanı

Retina (ağ tabaka) gözün iç ve arka bölümünü kaplayan, görüntü uyaranlarını görme siniri aracılığıyla beyne ileten tabakadır.

Retina dekolmanı, retinanın en dış katı olan retina pigment epiteli ile fotoreseptör (ışığa hassas) nörosensöriyel retinanın birbirinden ayrılmasıdır. Ayrışmış retina bölgesinde görme fonksiyonunun kaybı, tam görme kaybına kadar ilerleyebilir.

Yırtıklı, traksiyonel (çekintili), seröz olmak üzere üç tip retina dekolmanı vardır.

Yırtıklı retina dekolmanı:

En sık karşılaşılan retina dekolmanıdır. Retinanın önünde bulunan vitreus jelinin yaş, travma, hastalık sonucu sıvılaşması sonucu vitre önce hacmini kaybeder ve küçülür, daha sonra göz hareketleri ile öne doğru gelir. Vitre öne gelirken retina ve vitreus arasında normalde olmaması gereken fakat geçirilmiş hastalık veya doğumsal olarak olabilen yapışıklık retinayı da öne çeker ve bu çekme esnasında retinanın o bölümü yırtılır. Bu duruma yırtıklı retina dekolmanı denir. Yırtıklı retina dekolmanlarının %60’ında hastalar dekolman oluşmadan önce ışık çakmaları, oval-yuvarlak opasiteler, örümcek ağı gibi şekiller, çok sayıda siyah veya kırmızı noktalar görürler. Ayrılmış retina alanına uyan görme alanı kaybı gelişir. Hastaların %40’ında bu belirtiler olmadan, dekolmana bağlı görme gelişir. Dekolman çoğunlukla üst dış retina tabakasında olduğu için hastalar genellikle burunlarının önünü göremez.

Yırtıklı retina dekolmanı oluşumunda, retina dejeneresansları önemli bir rol oynar. En sık görülen dejeneresan lattistir. Yırtıklı dekolmanların %30’undan sorumludur. Daha sonra kistik retina püskülleri, bastırmaksızın beyaz dejeneresans ve retinoskizis gelir. Koruyucu tedavi önemlidir. Yırtıklarının veya yırtık oluşumuna yol açabilecek dejeneresansların lazer fotokoagülasyon spotları ile çevrelenmesi çok önemlidir. Erken dönemde lazer fotokoagülasyon yapılarak pek çok dekolmanın gelişmesi önlenebilir.

Traksiyonel (çekintili) retina dekolmanı:

Retina yüzeyindeki veya vitreus içindeki membranlar tarafından nörosensöriyel retinanın çekilmesi sonucunda oluşurlar. Retina yüzeyi, diğer retina dekolmanlarından farklı olarak, gözün ön segmentine göre konkav bir yapılaşma gösterir. Retina yırtığı yoktur, ancak çekintinin artması ile yırtıklı dekolmana dönüşebilir. Dekole retina alanı hareketsizdir ve nadiren uzak çevreye kadar uzanır.

Çekintili retina dekolmanınının en sık nedeni proliferatif diyabetik retinopati, proliferatif vitreoretinopati, delici göz yaralanmaları ve prematüre retinopatisidir.

Seröz retina dekolmanı:

Enflamasyon, tümör veya damarsal bir hastalık sonucunda retina pigment epitelin altına sıvı birikmesi ile olur. Retina yüzeyi düzdür, Retina yırtığı yoktur. Karakteristik özelliği retina altı sıvısının yerçekimine göre yer değiştirmesidir. Sıklıkla iki taraflıdır. Daha çok harada hastalığı, arka sklerit, kolajen-damarsal hastalıklar, sempatik oftalmi, malin hipertansiyon, gebelik ve toksemi, malin melanom, koroid hemanjiomu ve metastatik tümörlerde görülür.

Yırtıklı retina dekolmanında tedavi ameliyattır. Bunlar dıştan kalıcı veya geçici bir materyalle skleraya bası, lazer, krio veya diyatermi kullanılarak yırtığın kapatılması, göz içi tamponad (pnömatik retinopeksi) ve vitrektomi ameliyatlarıdır.

Traksiyonel (çekintili) retina dekolmanlarında tedavi yine cerrahidir. Vitrektomi ve membranektomi, göz içi tamponadlar (hava, silikon yağı ve genleşebilen gazlar gibi), sklera basısı ve endolaser uygulamasını kapsar.

Eksudatif (seröz) retina dekolmanlarının tedavisinde nedene yönelik uygulamalar, kortikosteroid ve radyasyon tedavisi, lazer ve krioterapi yapılabilir.

Yırtıklı retina dekolmanlarında ameliyattan sonra anatomik başarı oranı %90 dolayındadır. Ancak, bu hastaların sadece %35-60’ında 0.4 ve daha iyi bir görme keskinliği elde edilebilmektedir. Görsel sonucu olumsuz etkileyen en önemli faktör, arka kutup denilen merkezdeki sarı nokta bölgesinin dekole olmasıdır. Arka kutup dekolmanının süresi, yüksekliği, retina dekolmanının genişliği, hastanın yaşı, daha önce bir göz yaralanması veya katarakt ameliyatı geçirmiş olması da cerrahi başarıyı önemli ölçüde etkiler.

Çekintili dekolmanında cerrahi başarı oranları daha düşük, onu etkileyen faktörler daha karmaşıktır.

Seröz retina dekolmanında görsel sonuç nedene, erken ve doğru tanıya ve uygulanan tedaviye göre değişir.

Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Tufan Evciman