Prematüre Retinopatisi (ROP)

Erken doğan ve düşük doğum ağırlıklı bebeklerde, gözün içinde retina adı verilen tabakada yer alan damarların anormal gelişmesi olarak bilinen, görme sorunlarına ve körlüğe neden olabilen ciddi bir hastalıktır.

ROP nedir?
Zamanında doğan bir bebeğin, göz retina tabakasındaki damarlar anne karnında gelişimini tamamlamaktadır fakat bebek erken ve düşük doğum ağırlıklı olarak doğduğunda bu damarlar anne karnında iken gelişimini tamamlayamaz. Bu durum doğum sonrası anormal gelişerek ROP hastalığına neden olabilir. Gebelik yaşı ve doğum ağırlığı çok daha küçük prematüre bebeklerde, ROP hastalığı daha sık bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Bebeğin oksijen ihtiyacının yüksek olması ve uzun süreli oksijen tedavisi gereksinimi, kalp ve solunum sistemi ile ilişkili hastalıklar, solunum için cihazı (mekanik ventilator) gereksinimi, enfeksiyon varlığı, kan transfüzyonu, kafa içi kanamalar ve çoğul gebelikler ROP hastalığının gelişimini artıran risk faktörleridir.

ROP taraması
ROP, ciddi görme sorunlarına ve körlüğe neden olabileceğinden, bebeklerin hastalık için tarama muayenelerinin mutlaka ve geciktirilmeden yapılması gerekmektedir. Gebelik yaşı 32 hafta ve altında veya doğum ağırlığı 1500 gram ve altında olan tüm prematüre bebekler ile gebelik yaşı 32 hafta üzerinde veya doğum ağırlığı 1500 gram üzerinde olup ROP için risk faktörlerini taşıyan prematüre bebeklerin taranması uygundur. İlk ROP muayenesinin; gebelik yaşı 28 haftanın altında olan prematüre bebeklerde 31. gebelik haftasında, gebelik yaşı 28 hafta ve üzeri olan prematüre bebeklerde doğumdan 4 hafta sonra yapılması önerilmektedir.

ROP muayenesi
ROP muayenesi; hastanede yatan bebeklerde yeni doğan yoğun bakım ünitesinde, taburcu edilmiş bebeklerde göz polikliniğinde ve ROP muayenesi konusunda deneyimli bir göz hekimi tarafından yapılmalıdır. Muayene için bebeğin anestezi alması gerekmemektedir. Muayene öncesinde, retina tabakasını değerlendirebilmek için bebeğin gözüne göz bebeğini genişleten damlalar damlatılmaktadır, daha sonra retina damarlarının durumunun ve ROP hastalığının değerlendirilmesi için karanlık bir odada bebeğin göz kapaklarını açan ve göze pozisyon veren aletler kullanılarak özel mercek ve cihazlarla muayene yapılmaktadır. ROP muayenesi, tek seferlik bir muayene değildir ve ROP gerileyene kadar veya damarlar tamamen sağlıklı gelişene kadar muayeneyi yapan doktorun önerdiği aralıklarla kontroller devam etmelidir.

ROP Tedavisi
ROP saptanan prematüre bebeklerin çoğunluğunda hastalık kendiliğinden gerilemekte ve tamamen iyileşmektedir. Bazı bebeklerde ise; hastalık ilerlemekte, tedavi edilmediğinde veya hastalık tedaviye cevap vermediğinde kalıcı körlük gelişebilmektedir. Durdurucu tedavi olarak lazer tedavisi ve göz içine iğne ile ilaç tedavisi uygulanmaktadır. Durdurucu tedavilerde başarı şansı yüksek olmakla birlikte bazı hastalarda tedaviye rağmen hastalık ilerleyebilmekte veya tedaviye bağlı komplikasyonlar görülebilmektedir. İlerleyen hastalarda cerrahi tedavi uygulanması gerekmektedir.

İlerlemiş hastalıkta tedavinin başarı şansı daha düşük olduğundan, hastalığın erken saptanabilmesi ve zamanında durdurucu tedavi uygulanabilmesi için ROP tarama muayenelerinin zamanında yapılması önemlidir.

Göz Hastalıkları Uzmanı

Op. Dr. Tufan Evciman

www.tufanevciman.com.tr