Cilt Tümörleri (Cilt Kanseri)

Cilt kanserleri bozulan çevresel faktörlerin de etkisi ile son yıllarda gitgide artmaktadır. Cilt iki tabakadan meydana gelir: Epidermis ve dermis. Epidermis cildin üst tabakasıdır. Vücudu dış etkenlerden korur. Su, elektrolit ve ısı kaybını önler. Dermis, epidermisin altındadır. Kıl follikülleri, ter ve yağ bezleri, damarlar, sinirler bu kattadır. Daha derinde cilt altı yağ dokusu vardır.

Cilt kanserleri epidermisin bazal tabakası veya daha üstteki hücre tabakalarından kaynaklanabilir. Cilt kanserleri daha çok baş-boyunda olmakla birlikte tüm cilt yüzeyinde olabilir. Vücudun güneş gören bölgeleri cilt kanserlerine daha çok açıktır.

Cilt kanserleri kimlerde görülür?

Cilt kanserinin esas nedeni güneşten gelen ultraviyole ışınlarıdır. Mor ötesi ışın veren elektrik lambaları ve bronzlaştırıcı suni ışık kaynakları da cilt kanserlerine neden olabilir. Ultraviyole ışınlarına karşı dünyayı koruyan ozon tabakasının incelmesinin de cilt kanserlerinde ciddi bir artışa neden olduğu bilinen bir gerçektir. En çok risk altında olanlar açık tenliler, ciltlerinde kolayca çillenme olanlar, çok fazla sayıda beni (nevüs) olanlar ve bunların değişik şekil ve boyutta olması, ailesinde cilt kanseri bulunanlar, açık havada fazla zaman geçirenler, ekvatora yakın bölgelerde, yüksek rakımlı veya yıl boyunca yoğun güneş ışığına maruz kalanlardır.

Bunların dışında, herhangi bir sebeple radyoaktif ışın tedavisi (radyoterapi) uygulamaları, uzun yıllar iyileşmeden kalan açık yaralar, katran, zift, arsenik vs. gibi kimyasal karsinojen maddelere kronik şekilde maruz kalma, kronik mikro travmalara maruz kalma gibi nedenlerle de cilt kanserleri gelişebilir.

Cilt tümörü tipleri nelerdir?

Epidermisteki bazal hücrelerden kaynaklanan Bazal Hücreli Kanser(BHK), skuamöz (yassı) hücrelerden kaynaklanan Skuamöz Hücreli Kanser (SHK), melanositlerden (melanin üreten hücreler) kaynaklanan Malign Melanoma (MM). BHK; en sık rastlanan cilt kanseridir. Yavaş seyreder, metastaz yapmaz. BHK nadirenhayatı tehdit eder. SHK; sık rastlanan diğer bir cilt kanseri tipidir. Dudaklar, yüz ve kulaklardasık rastlanır. Lenf bezlerine ve bazen de iç organlara yayılabilir. SHK eğer tedavi edilmezse hayatı tehdit eder duruma gelir. Cilt kanserlerinin üçüncü tipi olan malign melanomalara daha az rastlanır. Ancak özellikle güneşli bölgelerde yaşayanlarda sıklığı giderek artmaktadır. Cilt kanserlerinin en tehlikeli tipidir. Ancak erken teşhis edilirse tam olarak tedavi edilebilme şansı vardır. Teşhis ve tedavide gecikme genellikle ölümcül olmaktadır.

Kanserleşebilen başka cilt tümörleri var mıdır?

Bilinmesi gereken ve sık görülen iki cilt tümörü benler ve keratozlardır. Benler, yoğun pigmentli cilt hücrelerinin kümeleşmesinden oluşur. Bazen ciltten kabarık şekilde, bazen ciltle aynı seviyededir. Bazen doğuştan beri vardır. Bazen de sonradan çıkabilir. Birçoğunun tehlikesi olmamasına rağmen doğuştan beri var olan geniş ve kıllı dev benler ile değişik renklerde ve sınırları net olarak seçilemeyen benler malign melanomaya dönüşme riski taşırlar. Benler; kozmetik nedenlerle, giysi ve takılarla sürekli tahriş oluyorlarsa, malign melanomaya dönüşme ihtimalleri nedeniyle cerrahi olarak çıkarılırlar.

Solar veya aktinik keratozlar ise üzerleri pürtüklü veya pullu, kahverengi veya kırmızı renkte yamalar şeklinde görülen cilt tümörleridir. Genellikle cildin güneşe maruz kalan bölgelerinde görülürler. Bunların kansere dönüşme ihtimalleri vardır. Kansere dönüşme belirtileri gösterenler cerrahi olarak çıkarılmalıdırlar.

Cilt kanserleri nasıl tanınır?

Bazal ve skuamöz hücreli kanserler çeşitli görünüşlerde olabilirler. Genel olarak beyaz ve pembe renkli küçük bir kitle şeklinde yüzeyi düzgün, parlak veya çukur şeklinde; kuru, pullu, kırmızı bir nokta şeklinde; kabuklu, kırmızı, yumru şeklinde; kabuklu yan yana küçük kitleler şeklinde veya bir yara izine benzeyen beyaz bir yama şeklinde olabilirler. 2-4 haftada iyileşmeyen, kanama ve ağrı yapabilen bu türdeki lezyonların mutlaka kontrol edilmesi gerekir. Malign melanoma ise genellikle bir benden veya normal olan bir ciltten başlayabilir.

Herhangi bir bende ortaya çıkan bazı değişiklikler kanserleşme açısından uyarı kriterleri olarak kabul edilmelidir. Bunlar; asimetri, kenar düzensizliği, değişik renk tonlarında olma, üzerinde kabuklanma, kanama, kaşıntı, çevresinde kızarıklık, kıllanma artışı, boyutunda 6 mm’den daha fazla veya anormal bir artış olması. Bu değişikliklerden biri veya birkaçı gözlenen benler cerrahi olarak çıkarılarak malign melanoma açısından histopatolojik incelemeye tabi tutulmalıdır.

Nasıl tedavi edilir?

Tedavi kanserin tipine, büyüme evresine, yerleşim yerine göre değişmektedir. Eğer kanser küçük ise işlem ayaktan, lokal anestezi altında kolayca yapılabilir. Bu küçük ve az tehlikeli tiplerde kazıma (küretaj) veya elektrik akımı ile kanser hücrelerini yok etme (desikasyon) işlemleri de yapılabilir. Ancak bu metotların tedavi açısından güvenilirliği az, iz bırakma ve deformasyon yapma ihtimalleri fazladır. Bu yüzden 0,5 cm sağlam cerrahi sınır bırakılacak şekilde cerrahi olarak dokunun çıkarılması en uygun tedavi şeklidir ve patolojik incelemede daha sağlıklı bilgi alınmasına yardımcı olur.

Kanser büyükse, lenf nodlarına veya vücudun başka bir bölgesine yayılmışsa büyük cerrahi işlemlere ihtiyaç duyulabilir. Cilt kanserlerinde muhtemel diğer tedavi seçenekleri kriyoterapi (kanser hücrelerinin dondurularak tahrip edilmesi), radyoterapi (ışın tedavisi), kemoterapidir (antikanser ilaçların verilmesi).

Cilt kanserleri nüksedebilir. Ancak nüks riskini azaltmak veya ortaya çıkabilecek nüksün riskini azaltmak mümkündür. Bunun için doktorunuzun çağırdığı kontrollere düzenli olarak uyunuz. Yaz aylarında özellikle de saat 11.00-15.00 arası saatlerde güneşe maruz kalmaktan kaçınınız. Ultraviyole ışınlarının su ve buluttan geçip kum ve kardan yansıyabileceğini unutmayınız. Dışarda uzun süre kalmanız gerekiyorsa geniş kenarlı şapkalar ve uzun kollu elbiseler giyiniz. Açıkta kalan cilt bölümleri için en az 50 güneş koruma faktörlü kremler kullanınız. Yüzdükten ve terledikten sonra da düzenli aralıklarla bu kremleri kullanmaya devam ediniz.

Son olarak cildinizi düzenli olarak siz de muayene ediniz. Eğer herhangi bir şüpheniz varsa en kısa sürede bir plastik cerraha başvurunuz.

Op. Dr. İlsun Aka
Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahisi

www.ilsunaka.com.tr
www.instagram.com/drilsunaka
www.facebook.com/drilsunaka