Mamografi nedir ve nasıl çekilir? Sonuç nasıl alınır?
13.10.2020 - 13:06 | Son Güncellenme:
Mamografi cihazı, meme kanserini tespit etmek için meme röntgenini çeken bir tarama aracıdır. Meme kanserinin erken teşhisinde kilit noktası olan mamografi, her yıl yaptırılan düzenli klinik muayene ile birlikte uzman tarafından gerekli görüldüğü takdirde istenilen yardımcı teşhis yöntemlerinden biridir. Bunun yanı sıra uzmanlar, 40 yaş ve üstü kadınların, yılda bir mutlaka mamografi çekimi yaptırmasını önermektedir. Ayrıca kişisel olarak şüphe duyuluyor ya da ailede meme kanseri öyküsü bulunuyorsa; doktor, daha erken ve daha sık aralıklarda tarama yaptırılması gerektiğini söyleyebilir. Düzenli olarak yaptırılan mamografi, meme kanserinin erken evrede anlaşılmasını sağlayan en iyi görüntüleme yöntemlerinden biridir.
Uzm. Dr. Kadir Hacıkurt - Medicana Bursa
Mamografi Nedir?
“Mamografi nedir?” sorusunun yanıtı olarak; düşük dozda X-ray ışını ile meme içindeki anormallikleri görmeyi sağlayan bir tıbbi görüntüleme yöntemidir. Mamografi cihazı yardımı ile doktor, muayene sırasında fark edemediği meme dokusundaki değişiklikleri daha yakından inceleyebilme imkânına sahip olur. Mamografi cihazı sayesinde, kadınlarda meme hastalıkları erkenden teşhis edilebilir. Memede yumru oluşumu, meme başı çökmesi ya da memeden sıvı gelmesi gibi herhangi bir meme kanseri belirtisi bulunduğu takdirde, tarama amaçlı mamografi gerekmektedir. Meme implantı olan kişilerin, teşhis amaçlı yapılan mamografi yaptırmaları gerekir. Teşhis amaçlı yapılan mamografi, tarama amaçlı yapılan mamografiye göre daha kapsamlıdır. Tarama mamografisi, henüz hiçbir semptom görülmediği hallerde, sadece kontrol amaçlı yapılan bir mamografi türüdür.
Dijital Mamografi Nedir?
Dijital mamografi, X-ray ışınlarıyla uygulanan filmlerin yerine, X ışınlarını elektrik sinyallerine dönüştüren katı haldeki detektörleri kullanarak uygulanan bir mamografi sistemidir. Bu dedektörler, dijital kameralarda bulunan sistemlerin bir benzeridir. Elektrik sinyalleri, meme görüntüsünü elde edebilmek için bir bilgisayar ekranında görülebilen veya geleneksel mamografilere benzer özel bir film üzerine basılan görüntüleri üretebilmeyi sağlar. Hasta için uygulama konusunda, dijital mamografinin diğer mamografilerden bir farkı yoktur. Fakat çözünürlüğü ve kontrastı arttıracak biçimde çalıştığı için, normal mamografiye oranla daha net bir görüntü elde edilir. Bu da meme dokusundaki farklılaşmayı ve küçük tümörleri görüntüleyebilmeyi kolaylaştırarak, doktorun hastalıkla ilgili teşhis koymasında avantaj sağlar. Kesin ve net bilgiye tek seferde ulaşmayı sağladığı için, sık sık normal mamografi çekilmesi gereksinimini de ortadan kaldırmış olur.
Mamografi Nasıl Çekilir?
Tüm kıyafetler çıkarılarak, ön kısmı açık pamuklu uzun bir elbise giyilir. Elbise giyildikten sonra bir kol dışarı çıkarılarak çekim yapılacak memenin serbest kalması ve mamografi makinesinin önünde durulması istenir.
Mamografi esnasında, meme iki plak arasında yerleştirildikten sonra bastırılarak düz hale getirilir ve X ışınları gönderilir. Bu durum memede hafif bir rahatsız hisse sebep olsa da yalnızca birkaç saniye sürecektir.
Meme plaklar arasına yerleştirildikten sonra, nefesin tutulması istenir. Bu sırada, tekniker hızla röntgeni çekecektir. Daha sonra ise plak memeden ayrılacaktır.
Tekniker memenin ikinci bir görüntüsünün farklı bir açıdan alınabilmesi için, hastayı tekrar konumlandırır.
Bu işlem aynı şekilde daha sonra diğer meme için tekrarlanarak uygulanır.
Kolye ve bilezik gibi takıların mamografi esnasında çıkarılması gerekir. Bunun yanı sıra vücuda sürülen deodorant ve pudra gibi maddeler mamografi görüntülerine zarar verebileceği için, işlemden önce temizlenmiş olması gerekmektedir.
Mamografi ve Ultrason Arasındaki Fark
Mamografi cihazı ile yapılan işlem sırasında, memenin görüntüsünü alabilmek için düşük dozda radyasyon kullanılır. Görüntünün en iyi biçimde ortaya çıkabilmesi için meme düzleştirilerek iki plak arasına sıkıştırılır ve genellikle iki farklı açıdan görüntü alınır. Memenin görüntüsünü alabilmek için radyasyon kullanılan mamografi cihazından farklı olarak, ultrason cihazı vücuda ses dalgaları gönderir. Memedeki anormallikleri tespit etmek için alan jel ile kaplandıktan sonra, ses dalgalarını yönetmek ve yankıları meme dokusundan sekerken takip edebilmek için, cilde mikrofon benzeri alet yerleştirilir. Ses yankıları resme dönüştürüldükten sonra bilgisayar ekranından takip edilir. Bu işlemde memeyi plağa yerleştirme ve düzleştirme gibi bir müdahale bulunmaz. Hastalık bulgusu için tek başına ultrason kullanmak yetersizdir. Yapılan çalışmalar ultrasonun, küçük kistleri veya tümörleri gizleyebileceğini göstermiştir.
Mamografi Kaç Yaşında Çekilir?
Mamografi taramalarına hangi yaşta başlanılacağını belirlemek zordur. Her ne kadar hayatta kalım süresini uzatmak adına erken teşhisin önemi büyük olsa da hastanın radyasyona maruz kalmasını da en aza indirmek gerekmektedir. Çünkü bazı çalışmalar, mamografi cihazı radyasyonu altında olmanın kanser riskini de arttırabileceğini ortaya koymaktadır. Uzmanların çoğu, bu durumun önüne geçmek için hastalarına yılda bir kez mamografi çekilmesini uygun görüyor. Bu açıdan bakılırsa, genellikle kanser geliştirme riskinin yüksek olduğu yaş aralığını seçmek, taramalara başlamak için doğru bir başlangıç noktası oluşturmaktadır. Ortalama olarak risk altında bulunan kadınların ilk mamografi çekimlerini, 40 yaşından önce yaptırmamaları önerilir. Bunun yanı sıra uzmanlar, kanser taramasını yaptıktan sonra her yıl bunun tekrar edilmesi gerektiğini tavsiye ederler. Bununla beraber mamografinin ilk olarak ne zaman alınması gerektiği konusunda kesin bir cevap bulunmamaktadır.
Mamografi Çekimi Ne Kadar Sürer?
Mamografi çekimi için uygun pozisyona geldikten sonra, teknisyen birkaç saniye içerisinde meme görüntüsünü alır. Bu işlem rahatsız edici olabilir fakat bu durum yalnızca birkaç dakika içerisinde sona erer. Mamografi çekimi süresi, işlemin yapıldığı merkeze, kişinin önceden verilen hasta tanıma formunu doldurma süresine ve hazırlık sürecine göre farklılık gösterse de; tarama amaçlı yapılan mamografi, genellikle 15 dakika sürer. Tanısal amaçlı yapılan mamografi ise yaklaşık olarak bu sürenin iki katı kadar (30 dakika) uzun sürebilir.
Mamografi Çekilirken Acı Duyulur mu?
Mamografi deneyimi, herkes için farklı nitelik taşır. Bazı kadınlar, işlem sırasında ağrı hissederken bazıları hiçbir şey hissetmeyebilir. Ağrı seviyesi; göğüslerin büyüklüğüne, adet döngüsü ile mamografi çekiminin aynı zamana denk gelmesi, kişisel acı toleransı ve işlem sırasında kişinin nasıl konumlandırıldığına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bununla beraber, mamografi işlemi sonrası kalıcı ve uzun süreli ağrılar oluşmaz. Kadınların adet döngüsü nedeniyle göğüsleri daha hassas olabileceği için, “mamografi âdetin kaçıncı günü çekilir?” sorusu akıllara takılabilir. Oluşabilecek ağrıların önüne geçmek adına adet döngüsünden bir hafta önce mamografi işleminden kaçınılması önerilir. Ayrıca kafeinli maddeler de meme hassasiyetini arttırabileceği için randevudan bir veya iki hafta öncesinde bu tarz yiyecekler tüketmemesi önerilir.
Mamografi Sonucu Nasıl Alınır?
Tarama sonuçlarında, düzgün bir yapıya sahip bir şişlik veya kütle genellikle kanserli değildir. Ultrason cihazıyla ele gelen yumru incelenebilir. Eğer sıvı ile doluysa, buna kist denir ve genellikle kanserli değildir; ancak doktor yine de biyopsi önerebilir. Bir yıldız gibi görünüme sahip ve düzgün kenarlara sahip olmayan yumrular, daha fazla endişe yaratmaktadır ve genellikle biyopsi yapılması gerekir. Mamografi sonucu almanın ne kadar sürdüğü, bir tarama veya teşhis amaçlı mamografi çekimi yaptırılıp yaptırmamaya göre farklılık gösterebilir. Tarama mamografisi sonuçlarını almak genellikle iki hafta sürerken teşhis amaçlı yapılan işlemden hemen sonra sonuç raporu doktordan ya da ilgili rapor biriminden alınabilir.
Mamografi Zararı Var mı?
Bir mamografi işlemi, meme dokusunda endişe verici veya uzun süreli yan etkilere neden olmamaktadır. Tüm röntgen muayeneleri gibi mamografi işlemi de kişinin bir miktar radyasyona maruz kalmasına neden olur. Bu nedenle, kadınların ne sıklıkla mamografi çektirmeleri gerektiği konusunda birçok tartışma bulunur. Bu konu her ne kadar tartışmalı olsa da onkologlar, mamografi çekimi esnasında maruz kalınan radyasyon miktarının minimum düzeyde olduğunu ve meme kanserinin erken teşhis edilmesinin faydalarının, radyasyonun oluşturacağı herhangi bir riskten veya yan etkiden daha ağır bastığını ifade ederler.
Mamografi İçin Hangi Bölüme Gidilir?
Kanserin erken bir evrede fark edilmesi, tedavi sürecini kolaylaştırır. Mamografi işlemi, meme kanserinin oluşmasının önüne geçemez ve kanser geliştirme riskini azaltmaz. Ancak meme kanserinden kaynaklı ölümlerin önüne geçebilir. Bu nedenle 19 yaşından itibaren kadınların kendi kendilerine muayene yapmak için bir rutin geliştirmeleri ve kanserle ilişkili olduğunu düşündükleri yumruları tespit etmek için vakit kaybetmeden doktora görünmeleri önem taşımaktadır. Herhangi bir kanser şüphesi taşıyan kişilerin aklına “mamografi için hangi bölümden randevu alınır?” sorusu takılabilir. Mamografi yaptırmak ya da herhangi bir şişliğin kanser riski taşıyıp taşımadığını tespit etmek için, hastanelerdeki genel cerrahi bölümünden randevu alınması gerekmektedir.
Bu bir ilandır.
6334847
