Lösemi hastalığı ve nedenleri

Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Çocuk Hemotoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ümran Çalışkan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, löseminin bir kemik iliği kanseri olduğunu, genelde kan kanseri olarak bilindiğini söyledi.

Kanserin, bir hücrenin sonsuz çoğalması olarak tanımlanabileceğini ifade eden Çalışkan, kanserli hücrelerin sonsuz çoğalma potansiyeline sahip olduğunu, bu çoğalma ile bulunduğu yerin işleyişini, hatta vücudun tamamını etkileyebildiğini bildirdi.

Kemik iliğinin kan hücrelerini yapan bir fabrika olduğunu dile getiren Çalışkan, şunları kaydetti: "Kemik iliğinde oluşan kanser yüzünden kana sürekli kanserli hücre verilmeye başlanır. Alyuvarlar diğer hücre ve organlara oksijen taşıyor. Lökositler bağışıklık sistemini sağlıyor. Trombositler ise pıhtılaşmada rol alıyor. Şimdi kemik iliği bu hücreleri sağlıklı üretemediğinde diğer hücreler oksijen alamıyor, küçük bir kanama durdurulamıyor, iç kanamalar artabiliyor ve en önemlisi vücudun bağışıklık sistemi adeta çöküyor. Yani lösemi hastası enfeksiyon hastalıklarına açık hedef haline geliyor."

Çalışkan, 1 milimetre küp kanda 3,5-5 milyon alyuvar, 5-10 bin lökosit, 200-400 bin trombosit dolaştığını belirterek, bu yüzden kemik iliği kanserinin vücudun yapısını alt üst ettiğini söyledi.

Nedenleri ve belirtileri

Yurt dışında yapılan araştırmalarda lösemiye yol açan tek bir etkenin bulunamadığını, ancak bazı etkenlerin bir araya gelmesiyle hastalığın oluşabildiğini dile getiren Çalışkan, şöyle devam etti: "Petrol, yapıştırıcı, boya, asfalt sanayindeki benzen kimyasal etki olarak öne çıkıyor. Sigara, saç boyaları, zirai ilaçlar, radyasyon ve virüs gibi birçok etken lösemide önemli rol oynuyor. Örneğin saç diplerinden köklere buradan da kemik iliğine kadar ulaşan kanserojen maddeler, zamanla burada hasara yol açıyor, DNA yapısını bozarak kansere neden olabiliyor. Zirai ilaçlarda da benzer durum söz konusu. Meyve ve sebzelere bulaşan kimyasal maddeler DNA yapısını etkileyerek kemik iliği kanserine yol açabiliyor."

Çalışkan, löseminin çocuklarda genelde 2-10 yaş arasında görüldüğünü ifade ederek, "4-5 yaşları en fazla görüldüğü aralıktır. Dünya genelinde lösemi yüz binde 4 ile on binde 1 çocukta görülüyor. Löseminin en belirgin belirtileri diş eti kanamaları, küçük bir kesikte durdurulamayan kanamalar, halsizlik ve yüksek ateşli hastalıklardır" dedi.

Moral ve motivasyonun önemi

Löseminin 10’a yakın çeşidinin bulunduğunu, bunlardan en fazla görülen ALL çeşidinin ilaçla tedavi edilebildiğini belirterek, AML çeşidinde ise kemik iliği nakliyle tedavinin mümkün olduğunu bildirdi.

ALL tedavisinin 2.5 yıl sürdüğünü bu yüzden hastanın ve yakınlarının sabırlı ve inançlı olmalarının büyük önem taşıdığını vurgulayan Çalışkan, şunları söyledi: "ALL’de sağlıklı kemik iliği elde etme oranı yüzde 90-95, diğer çeşit AML’de ise yüzde 75-80’dir. ALL’de tedavi uzun sürer, ancak genelde sonuç mutlu olur. ALL tedavisinde kanser hücreleri ilaca direnç gösterirse hastalık tekrarlar. Bu durumda AML’de olduğu gibi kemik iliği nakli kaçınılmaz olur. Lösemi tedavisinde moral ve motivasyonun olumlu etkisi oluyor. Ancak aileler bu konuda çok dikkatli olmalı. Hastaları, mikrop kapmasına neden olacak ortamlardan uzak tutmalıdır."

Çalışkan, lösemi hastası çocuğun moral ve motivasyonunun yükseltilmesi için gezilere ve eğlencelere, resim gibi sanatsal faaliyetlere, arkadaşlarıyla farklı oyunlara katılmasının sağlanmasının yararlı olacağını bildirdi.