10.02.2005 - 00:00 | Son Güncellenme:
Sigara içenlerin belki de büyük çoğunluğu, "Ben zaten az içiyorum" diyerek kendini rahatlatır. Uzmanlara göre ise sigaranın azı da çoğu da zararlı. Hatta son yıllardaki tanımlamalara göre hayatı boyunca 100 sigara içmek, içici olarak değerlendirilmeye yetiyor... Türkiyede toplumun yüzde 50 - 60ının sigara içtiğini söyleyen Amerikan Hastanesi Sigara Bırakma Kliniği Şefi Dr. Nevin Uysal, en hızlı büyüyen içici kitlesinin lise ve üniversite gençliği olduğuna işaret ediyor. Her 100 kişiden ancak 3 - 5inin kendi kendine sigarayı bırakabildiğini hatırlatan Uysal, sorularımızı yanıtladı... İlk hafta çok önemli Evet ama 100 sigara içtiğiniz zaman bazı hastalık risklerinizi belirgin bir şekilde artırdığınız gözönünde bulunduruluyor ve sizin adınız sigara içicisi oluyor. Sigara içicisi tanımı için 100 sigara çok az değil mi? Yeniden başlama riskini gözönünde bulundurduğunuzda ilk hafta çok önemli. Ondan sonra ilk üç hafta kararlı olmak lazım. Altı aya kadar oldukça zor bir dönem. Bir yılı tamamlayabilirseniz yeniden başlama riski azalıyor. Ancak yine de bir yıl sonra yeniden başlayanların oranının yüzde 50 olduğunu da belirtmeliyim. Bırakmak için ne kadar süre sabretmeli? Tam bir istatistik olmamasına karşın yeniden başlama riski hep var. Peki bu risk kaç yıl devam eder? Nikotin vücuttan çok çabuk çıkıyor. Yalnız hızlı olarak nikotin seviyesinin azalmasıyla hoş olmayan durumlar ortaya çıkıyor. Nikotinin sağladığı yüksek moral, konsantrasyon kabiliyeti ve problem çözme yeteneğinin güçlenmesi ve kendinizi daha enerjik hissetmeniz gibi pozitif etkiler ortadan kalkmış oluyor. Bu sürede vücut nikotinden arınıyor ama neden tekrar başlanıyor? Nikotinin geri çekilmesiyle birlikte yorgunluk, enerji kaybı, moral bozukluğu, problem çözememe, ellerde titreme gibi şikâyetler ortaya çıkıyor. Nikotin alınmazsa vücutta neler oluyor? Bağımlılığın belirtileri İçtikten 7 saniye sonra nikotin beyine ulaşıyor. 1-2 saat içinde düşüş başlıyor. Sonra saat başı sigara içme ihtiyacı beliriyor. Beyindeki etkisi ne kadar devam ediyor? Gün içinde 20 sigaradan fazla içen insanlarda ve uyguladığımız Fagerstrom dediğimiz testte skoru 7 ve üstünde olan insanlarda bağımlı olma riski çok yüksek. Sigara bağımlılığının ne kadarından nikotin sorumlu? Kahvaltıdan hemen sigara içiliyorsa bu çok yüksek derecede nikotin bağımlılığı işareti. Sigara yasağı olan kapalı yerlerde içmemekte zorlanmak da bir başka işaret. Bağımlılığın belirtileri nelerdir? 20 DAKİKADA: Kan basıncı normale döner, nabız yavaşlar, el ve ayaklarda vücut ısısı artar.48 SAATTE: Koku ve tat alma duyularınız normalleşir.2 HAFTA-3 AY ARASINDA: Öksürük ve balgam azalır, solunum ve efor kapasiteniz artar, yürümeniz kolaylaşır.1 YILDA: Kalp krizi geçirme riskiniz yarı yarıya azalır.10 YILDA: Akciğer kanseri riski azalır. Sigara içenlerdeki risk, sigara içmeyenlerle aynı düzeyde değildir. Ağız, boğaz, yemek borusu kanseri riski yarı yarıya azalır. Felç olma riski hiç içmeyenlerle aynı düzeye iner. Mesane, böbrek, pankreas kanseri riski azalır. Sigarayı bırakınca vücutta ne oluyor? Erol Günaydın anlatıyor 7 yıl boyunca ağzıma sürmedim 17 yaşında başlayıp 60 yaşına kadar sigara içtim. Günde 1.5 paket içiyordum. Sonra sarma sigara içmeye başladım. 60 yaşıma gelince doktor birdenbire amfizem (kronik akciğer hastalığı) olduğumu söyledi. Vücudumun oksijeninin azaldığını belirtti. O gün sigarayı bıraktım. 7 yıldır içmiyorum. O kadar güzel bir sabır geliyor ki insana... Eşim de kanser oldu bıraktı. Şu an çevremde hiç içen yok. Evimde de içilmesini yasakladım. Bir müddet kilo aldım ama sonra verdim. Test 1- Sabah uyandıktan sonra geçen ilk yarım saat içinde sigara içerim. 1 puan2- Sigara içemediğim toplantıda birkaç saat durmakta zorlanırım. 1 puan3- Uyandıktan sonraki ilk saatlerde, günün diğer saatlerine göre daha sık içerim. 1 puan4- Ağır hastayken bile sigara içerim. 1 puan5- Sabah içtiğim sigaradan vazgeçmem.1 puan6 - Sigara dumanını içinize çeker misiniz? Bazen - 1 puan / Her zaman - 2 puan 7 - İçtiğiniz sigaranın sertlik derecesi? Orta - 1 puan / Sert - 2 puan 8 - Bir günde içtiğiniz sigara miktarı: 16 - 25 adet - 1 puan / 26dan fazla - 2 puan Yoksa nikotin bağımlısı mısınız? 0 - 6 : Hafif - orta bağımlılık7 - 11: Yüksek derecede bağımlılık Değerlendirme NİKOTİN SAKIZI: İki formu olan nikotin sakızı, günde 25 adetten az sigara içenlerde 2 miligram, 25 ve daha fazla içenlerde ise 4 miligramlık formlar olarak veriliyor. Günde en fazla 24 adet çiğnenmesi öneriliyor. İki sakız arasında ise en az yarım saat ara bırakılması tavsiye ediliyor. 8 - 12 hafta kullanılması yeterli olurken gerektiğinde süre uzatılabiliyor. Nikotin sakızının içerdiği nikotin, yanaktan emiliyor. Bu nedenle yavaş yavaş birkaç kez çiğnedikten sonra yanağın iç yüzünde yapıştırılıp bir süre kalması gerekiyor. Bir yılda sigarayı bıraktırma oranı yüzde 29. En sık rastlanan yan etkileri ağız irritasyonu, çenede ağrı ve bulantı.NİKOTİN BANDI: Nikotin bandıyla vücuda saatte 1 miligram nikotinin kontrollü olarak verilmesi sağlanıyor. 24 ve 16 saatte bir kullanılan iki formu bulunuyor. Nikotin bandından sigara içimiyle alınan nikotin miktarının yüzde 50si organizmaya geçiyor. Günde 15ten fazla sigara içenlerde 21 miligramlık formuyla başlanıp 4 hafta devam edilmesi gerekiyor. Daha sonra ikişer hafta süreyle, sırayla 14 miligram ve 7 miligram olarak tedavinin 8 haftada tamamlanması öneriliyor. İçerdiği nikotin kanda 2 - 4 saatte tepe değere ulaşıp 24 saat boyunca sabit düzey sağlıyor. Bandın özellikle sabah, üst kola, omuz etrafına uygulanması ve her gün yerinin değiştirilmesi gerekiyor. Yan etki olarak ritm bozukluğu, baş ağrısı, bulantı, kas ağrısı; nadir olarak da karın ağrısı, öksürük, kabızlık görülebilir. NİKOTİN İNHALER: Yeni geliştirilen tedavilerden biri, ancak Türkiyede yok. Başarılı bir sonuç için günde 6 - 16 kez kullanılması gerekiyor. 20 dakikada en yüksek düzeyine ulaşıyor. Büyük kısmı ağızdan emiliyor. 3 - 6 ay süreyle kullanılabiliyor. Yan etki olarak geçici ağız ve boğaz irritasyonu, öksürük görülebiliyor.NİKOTİN BURUN SPREYİ: İki burun deliğine de birer kez püskürtülen sprey, saatte 1 - 2 doz, en fazla 5 doz öneriliyor. 3 - 6 ay süreyle kullanılabiliyor. En yüksek seviyeye 5 - 10 dakikada ulaşıyor. En sık karşılaşılan yan etkileri burun ve boğaz irritasyonu, öksürük, aksırık, sürekli göz ve burun akıntısı, sinüzit, çarpıntı ve bulantı. İLAÇ TEDAVİSİ (BUPROPION HCL): Nikotin yoksunluk belirtilerinin azalmasını sağlayan bu ilaç, aynı zamanda kilo alma oranını da düşürüyor. 8 hafta ile 6 ay arasında değişen süreyle kullanılabilen ilaç tedavisine, sigara bırakılmadan önce başlanıyor. İlk 3 - 4 gün farklı dozlarda kullanılarak, 7 - 14 gün içinde bir sürede hedef bırakma günü belirleniyor. ilaç tedavisine devam edilirken sigara bırakılıyor ve tedavi aynı dozda sürdürülüyor. Yan etkileri sıklıkla baş ağrısı, uykusuzluk, ve ağız kuruluğu olarak görülüyor. Nikotin bağımlılığında tedavi yöntemleri Sigarayı bırakırken kilo almayabilirsiniz.Psikiyatrların verdiği özel taktikler.Prof. Ateş Vuran, günde 6 paket içtiği sigarayı nasıl bıraktı? YARIN