09.05.2024 - 09:55 | Son Güncellenme:
Derleyen: Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – Tom Hanks, 2000 yapımı Robert Zemeckis’in unutulmaz filminin başrolüydü. Filmde olayların fitilini ateşleyense Hanks’in içinde bulunduğu FedEx uçağının denize düşmesiydi. 24 yıl önce senaryo icabı düşen FedEx’in kargo uçağı, dün ön iniş takımlarının açılmaması nedeniyle İstanbul Havalimanı’nın 16R pistine acil iniş yaptı. 08.30’da yaşanan olayda Boeing 767 model kargo uçağının burnu 317 metre boyunca piste sürünmüştü. İniş sırasında uçak ve pist arasında kıvılcım, alev ve dumanların da olduğu gözlemlendi. Yaşananlar ne dünyanın en büyük uçak üreticilerinden biri olan Boeing için ne de FedEx için ilk değildi. 4 Ekim 2023’te yani bundan 8 ay önce bu kez Boeing 757 model FedEx uçağı yine aynı şekilde acil iniş talebinde bulunmuştu. Ancak o iniş uçağın kullanılamaz hale gelmesi ve ciddi gövde hasarı almasıyla sonuçlandı. Peki FedEx’in Boeinglerine ne oluyor?
‘ÖN TAKIMLARIMI KONTROL EDER MİSİNİZ?’
Pilotlar ne yazık ki ön takımlarının açılıp açılmadığını gözleriyle göremiyor. Kimi zaman iniş takımları açılsa da tekerleğin açık pozisyonda kilitlenmemesi, yere değdiği anda yeniden içeri çökmesine sebep olabiliyor. Bunun için iniş takımları açık da olsa kilitlenip kilitlenmediğinden şüphe eden pilotun imdadına kule koşuyor. Ancak durum bazen şanssızlıkla da sonuçlanabiliyor. Böyle bir durumda ise uçak ve yolcular, yine her anında bilgilendirdiği kulenin yönlendirdiği ekipler tarafından kurtarılıyor.
Pilot eğer iniş takımlarının açılıp açılmadığından şüphe ederse önce kulenin görüş hizasından alçak bir geçiş yapıyor. O esnada kuledeki yetkililer dürbünlerle uçağın iniş takımlarının açık mı kapalı mı olduğunu gözlemleyerek pilotu bilgilendiriyor. Ancak ne pilot ne de kule bu noktada açık da olsa iniş takımlarının doğru şekilde kilitlenip kilitlenmediğini bilmiyor. Bu nedenle kule pilota iniş izni vermeden önce alınabilecek önlemleri sıralıyor ve pilotun da onayı dahilinde önlem alınıyor. Olası bir kaza, yangın ya da olumsuzluk durumunda ise sağlık ve itfaiye ekipleri pistte hazır bulunuyor.
FEDEX VE BOEING İÇİN İLK DEĞİL
Uzmanlara göre, uçağın ön takımları açılmaması nedeniyle çıkan alevler, arka takımlara sıçramış olsaydı lastikleri yakabilir ve yaşanan kaza bir faciaya dönebilirdi. Ancak bu yaşananlar havalimanı için her zaman hazır bulunan itfaiye, sağlık ve güvenlik ekiplerini hemen harekete geçirmiş ve olası bir yangın uçak iner inmez sıkılan köpüklü sularla engellenmişti. Bu tür kazaların yaşanma riskine karşı ise uçak piste temas etmeden alınabilen önlemler de var. Olası bir yangın tehlikesine karşı pilota kule tarafından teklif edilen, pistin köpük kaplanmasına sıcak bakılırsa yangın çıkma ihtimali de neredeyse 0’a iniyor. Ancak bu uçağın bağlı olduğu firma için çok maliyetli olacağından pilotlar çok zor durumda kalmadıkça bu teklifi kabul etmiyor. Dün İstanbul Havalimanı 16R pistinde yaşananlarsa ne FedEx için ne de Boeing için ilk değil.
4 Ekim 2023’te Chattanooga, Tennessee Havalimanı’na acil iniş yapmak zorunda kalan FedEx uçağının iniş takımı sistemindeki hortumdan hidrolik sıvı sızıntısı tespit edilmişti. Acil müdahale ekipleri tarafından çekilen videoda, Boeing 757 model FedEx uçağının 4 Ekim'de sol iniş takımı hiç açılmamış halde yere inmesinin ardından kıvılcımların uçuştuğu görülüyordu. Bu noktaya kadar yaşananlar, dün İstanbul Havalimanı’na aynı sorun nedeniyle acil iniş yapan Boeing 767 model uçağınkiyle aynı. Ancak 8 ay önceki kazada uçak o kadar da şanslı şekilde kurtulmamıştı. İniş, uçağın pistin sonundan dışarı fırlamasıyla sonuçlanmış, sevindirici haber ise 3 mürettebattan hiçbiri yaralanmamıştı. Kaza öncesinde ise pilotlar, Chattanooga'dan havalandıktan sonra hidrolik sistemlerden birinde düşük sıvı seviyesi ve basınç eksikliği uyarısı aldıklarını ve kalkış yaptıkları havalimanına dönmeye karar verdiklerini kuleye bildirdi.
BAŞROL KİMİN?
Yaşanan kaza akıllara pek çok soru getirdi. 8 ay arayla aynı problemle gündeme gelen Boeing uçakları ve onları kullanan FedEx, uçak bakımları mı yetersizdi yoksa üreticinin gözden kaçırdığı bir problem mi vardı? Bu soru ekiplerin incelemesi ve araştırmasıyla yanıtlanacak da olsa, 24 yıl önce heyecan dorukta izlenen filmin başrolü Tom Hanks yine bir kaza geçirerek düşen FedEx uçağından kurtulmuştu. Düzenli bir hayatı olan ve yoğun çalışan 'Chuck Noland' isimli bir adamı canlandıran Hanks, Cast Away yani Yeni Hayat filmi ile Oscar’a aday gösterilmişti. Filmde ise dikkat çeken FedEx detayı ise dünkü kaza sonrası kargolarının nerede olduğunu öğrenmek isteyen müşterileri rahatlatacak cinsten.
Filmde Noland’a evlilik arefesindeki nişanlısının resmi içinde bulunan, kazadan hemen önce verilen ve kaza anında duran köstekli saat, filmin sonuna kadar da önemini ve sembolik bir obje olmuştu. Ancak o saat için zaman durmuş da olsa 'Chuck Noland' isimli FedEx çalışanının filmin son dakikalarında, kaza sonrası ıssız adada geçirdiği 4 yıl boyunca açmayıp sahibine teslim etmek için muhafaza ettiği son FedEx paketi damgasını vurmuştu.