Göz protezi ameliyatı nedir?

Görme duyusunun tamamen ve geri dönüşümsüz olarak kaybedildiği durumlarda gündeme gelen protez göz ameliyatı, en sıklıkla dayanılmaz ağrı varlığında veya kozmetik görünümün düzeltilmesi amaçlarıyla yapılmaktadır.

Ameliyat olan gözün diğerine tıpatıp benzemesi ve hareketli olması, hem cerrahi tekniğin, hem de protez işçiliğinin mükemmel olması ile mümkündür. Her ne kadar tamamen işlevsiz olsa da bir uzvun alınması fikri, hele ki bu organ göz olduğunda, kişiyi çok rahatsız etmekte ve ameliyata yönelik ciddi bir gerginlik yaratmaktadır.

Bu nedenle hasta ile doktorun her zamankinden daha yakın bir biçimde özellikle ameliyata kadar geçen bir haftalık sürede,özellikle kişinin psikolojik durumu sağaltan biçimde beraberce hazırlık yapması önemlidir. Tecrübeli bir oküloplastik cerrahın ameliyat tecrübesi ve becerisinin yanı sıra göstereceği özel ilgisi ve yakın destek, hastaların bu zorlu süreci daha rahat atlatmalarını sağlamakta ve protezin takılması ile sonlanan süreç, sonuçları itibariyle hem hekim hem hasta açısından çok yüz güldürücü olmaktadır.

Ameliyat tekniği olarak pek çok yöntem mevcutsa da esasen 2 grup ameliyat vardır: Göz kaslarının muhafaza edildiği evisserasyon yöntemi ve tümör veya şüpheli durumların varlığında kasların da alındığı enükleasyon yöntemi.

Mecburi durumlar haricinde kozmetik olarak daha iyi sonuç veren evisserasyon yöntemi tercih edilmektedir. Bu yöntemde kasların yapışık olduğu sert beyaz tabaka (sclera) korunarak gözün geri dönüşümsüz olarak bozulmuş olan içeriği boşaltılır.

Hacim kazandırmak amacıyla ‘orbitalimplant’ adı verilen küreler bu boşluğa yerleştirilerek gözün beyaz tabakası bu implantların üzerinden kapatılır. Yüzeye şeffaf bir plastik konformer yerleştirilir ve kapaklar birbirine dikilerek iyileşmeye bırakılır.

Göz 2-3 gün kadar sıkı bandaj uygulanır. İlk 24 saat ağrı kontrolünün yapılması amacıyla hastalar genellikle hastanede tutulur ve belirli aralıklarla damardan ağrı kesiciler uygulanarak hastanın konforu temin edilir. Ertesi gün hasta taburcu edilir ve 1-2 hafta sonra kontrole çağrılarak kapakları kapatan dikiş alınır, gerekli damla ve pomadlar başlanır.

Eğer özel bir engel yoksa kişi 2-3 gün içerisinde normal hayatına dönebilmektedir; protez yapılana kadar kozmetik görünüm açısından ameliyatlı tarafa kamuflaj uygulanabilir. İyileşme ortalama 4-6 hafta sürer; en erken 4. haftada olmak üzere yüzey iyileşmesi tamamlandığında artık protez için kalıp almanın vakti gelmiş olur.

Kişinin göz yüzeyinden özel olarak alınan kalıp model, 3-4 gün içerisinde diğer göze benzeyen şekilde gözbebeğinin ve damarların üzerine resmedildiği bir protez haline getirilir ve kapakların arasına yerleştirilir. İlk 1-2 gün gerginlik,sıkılık hissi verebilen bu proteze vücut hızla alışır. Kapakların arasındaki protez, altındaki hareketi yüzeye yansıtır; bu nedenle hareketli bir protez için çok titiz bir ameliyat gerekmektedir.

Protez, hastanın her aktivitesine izin verir, yani protez göz için özel bir kısıtlama yoktur. Hasta tarafından yapılması gereken özel bir bakım veya temizlik yoktur, ama hasta istediği zaman protezini rahatlıkla çıkartıp temizleyerek yerine takabilir.

Her 6 ayda bir ameliyatı yapan oküloplastik cerrah soketi, protez-soket uyumunu, kapakların durumunu kontrol ederek gerekli durumlarda damla, pomad tedavileri planlayabilir veya hastayı protezciye yönlendirerek bazı düzeltmeler isteyebilir.

Yine 6 ayda bir protez uzmanı protezi gözden geçirerek gerekirse ilaveler, rötuş ve düzeltmeler yapabilir. İyi malzemeden yapılmış bir protez 5-10 sene arası sorunsuzca kullanılabilir, bu süre sonunda ameliyat gerekmeksizin yeni protez hazırlanması gerekir.

Her aşaması titizlikle yapılmış bir protez göz ameliyatı sonrasında, kişi kozmetik ve psikolojik kaygılardan kurtularak, hem sosyal ortamda hem iş hayatında çok daha rahat ve mutlu bir yaşam sürdürebilmektedir.