Her 2 kişiden birinde var! ‘Normal kiloda olsanız da karaciğer yağlanmanız olabilir’
19.08.2024 - 18:07 | Son Güncellenme:
Karaciğer yağlanması dünya genelinde en sık görülen ve hızla yaygınlaşan kronik karaciğer hastalıkları arasında yer alıyor. Ülkemizde de son yıllarda hızla artan obezite ve diyabet nedeniyle önemli bir halk sağlığı problemi olarak öne çıkıyor. Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Suna Yapalı, karaciğer yağlanmasına karşı 3 etkili önlemi açıkladı.
BU ETKENLER RİSKİ ARTIRIYOR!
Aşırı kilolu kişiler ve obezite hastaları ile diyabet, insülin direnci yüksek kişiler, kan yağları yüksek olanlar, vücut kitle indeksi 25’in üzerinde olanlar, bel çevresi (erkeklerde 94 cm’in üzeri, kadınlarda 80 cm’in üzeri) kalın olanlar ve alkol kullananların karaciğer yağlanması riski altında olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Suna Yapalı, “Sağlıksız beslenme, hareketsiz yaşam, düzensiz aralıklarla yemek yeme, menopoz ve bazı ilaçların kullanımı sonucu karaciğer yağlanması sıklığı artmaktadır” dedi.
NORMAL KİLOLU KİŞİLERDE DE GÖRÜLEBİLİYOR
Karaciğer yağlanmasının obezite ile ilişkili olmakla birlikte normal kilolu kişilerde de görülebildiğine dikkat çeken Doç. Dr. Yapalı, “Normal kilolu kişilerde de eşlik eden insülin direnci, visseral obezite olarak tanımlanan iç organ yağlanması ve genetik faktörler karaciğer yağlanması için risk oluşturmaktadır. Karaciğer yağlanması olan hastalar, diyabet ve kalp hastalıkları açısından da mutlaka taranmalıdır. Karaciğer yağlanması olan kişilerde diyabet riski 2-5 kat, kalp ve damar hastalıkları riski 2-3 kat artmaktadır. Diyabet hastaları, metabolik sendromu olan hastalar, ailede karaciğer yağlanmasına bağlı karaciğer sirozu öyküsü olanlar ve alkol tüketen bireyler karaciğerde sertleşme veya hasar gelişimi açısından değerlendirilmelidir. Günümüzde karaciğerdeki hasarı belirleyen Fibroscan/CAP yöntemi ile yağlanmaya bağlı karaciğerin sertlik derecesi ve karaciğerdeki yağ miktarının kantitatif ölçümü yapılmaktadır, böylelikle birçok hastada karaciğer biyopsisi yapılmasına gerek kalmadan karaciğerin durumu değerlendirilmektedir” diye konuştu.
KARACİĞER YAĞLANMASINA KARŞI 3 ETKİLİ ÖNLEM!
Peki karaciğer yağlanmasından korunmak ya da yağlı karaciğer hastalığından kurtulmak için nelere dikkat edilmeli? Doç. Dr. Suna Yapalı, bu noktada 3 silahşoru şöyle açıklıyor:
SAĞLIKLI BESLENME
Protein, yağ ve karbonhidratların dengeli bir oranda olduğu, tek besine yönelik kısıtlamanın olmadığı ve sürdürülebilir kilo kaybının sağlandığı diyetler tercih edilmelidir. Glisemik indeksi düşük gıdalar, lif içeriği yüksek yeşil sebzeler ve tahıllar, baklagiller ve günde 1-2 porsiyonu geçmeyecek şekilde taze meyveler tüketilmelidir. Alkolden uzak durulmalı, bol su içilmelidir. Sakatat, krema, margarin, meyve suları, çikolata gibi yağ ve şeker içeriği yüksek gıdalardan kaçınılmalıdır. Sağlıklı olduğu düşüncesiyle fazla miktarda çerez tüketimi veya aşırı meyve tüketimi en sık yapılan hatalardır.
DÜZENLİ EGZERSİZ
Düzenli egzersiz karaciğer yağlanmasında son derece önemli rol oynamaktadır. Haftada en az 3-4 gün 30-45 dakikalık tempolu ve düzenli yürüyüşler ile haftada 2-3 gün kas kitlesini ve kas kuvvetini arttırıcı egzersizler yapılmalıdır. Karaciğer kendini yenileme şansı olan bir organımız olduğu için, sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve ideal kiloya ulaşarak sağlıklı bir karaciğere kavuşmak mümkün olabilir.
İDEAL KİLO VE İNCE BEL ÇEVRESİ
Karaciğer yağlanması sadece aşırı kilolu ve obezite hastalarında değil, normal kilolu kişilerde de olabilen bir hastalık. Özellikle iç organ yağlanması (visseral obezite), genetik yatkınlığı olan kişilerde normal kiloya rağmen karaciğer yağlanmasına yol açabilmekte. Bu nedenle ‘ben ne kadar yesem de kilo almıyorum, genetik özelliğimiz böyle, hiç fazla kilom olmadı’ gibi düşünceler, bu sinsi hastalığın ilerlemesine yol açabilir. Bununla birlikte karaciğer yağlanmasında en etkili tedavi yöntemlerinden biri, etkin kilo kaybı sağlamak ve bel çevresini normal sınırlara indirmektir. Kilo kaybı sağlıklı yöntemlerle haftada 0,5-1 kg olmalıdır. Özellikle karaciğerde hasar gelişen hastalarda en az yüzde 10 kilo kaybı ile karaciğer hasarının gerileyebildiğini belirten Doç. Dr. Suna Yapalı “Buna karşın ‘zayıflattığı’ ya da ‘karaciğeri yenilediği’ vaad edilen bitkisel ilaçlar ve bitkisel kürlerden kesinlikle uzak durmak gerekir. Bitkisel kürler veya bitkisel ilaçların kullanımına dair yeterli bilimsel veri bulunmamakla beraber, karaciğerde tam aksine toksik etkiye yol açarak karaciğer hasarı, hatta karaciğer yetmezliği riski taşıyabileceğini özellikle vurgulamak isterim” uyarısında bulunuyor.
