Omurganın boyun bölgesi disklerle birbirinden ayrılmış 7 kemikten oluşmaktadır. Diskler omurganın serbest ve güvenli hareketini sağlayan, bu esnada şok absorbe etme görevini üstlenen kıkırdak yapılardır.
Boyun omurlarına ait en büyük boşluk olan spinal kanaldan omurilik, yine her bir omurdan sağ ve sol olmak üzere, foramen denilen 2 küçük açıklıktan spinal sinirler geçer. Bu sinirlerin bası altında kalması kollarda güçsüzlük, hissizlik ve ağrıya yol açar. Omurları dıştan saran çok güçlü kas ve ligamanlar omurganın güvenli hareket etmesini sağlar.
Boyun bölgesine ait sinir, kemik, eklem, ligaman ya da kas dokuda gelişen herhangi bir bozukluk boyun ağrısına yol açabilir. En sık boyun ağrısı sebebi kas zedelenmesidir.
Ağır yük kaldırmak, uzun süre aynı pozisyonda kalmak, yoğun ve uzun süreli fiziksel aktiviteler, ağır spor yapmak, konforsuz uzun seyahatler, yanlış pozisyonda uyuyakalmak, yüksek yastık kullanımı boyun kaslarının spazmına yol açarak boyun ağrısına ve boyun eklemlerinde hareket kısıtlılığına neden olur.
Ayrıca düşme, spor yaralanmaları ve trafik kazaları travmanın derecesine göre basit bir spazma bağlı ağrıdan omurilik felcine kadar varabilen ağır yaralanmalara sebep olabilir.
Bir diğer neden de kireçlenme yani osteoartrittir. Tekrarlayan mikro ve makro travmalar, postur bozukluğuna bağlı omurga üzerinde asimetrik ağırlık aktarımı, omurga eklemleri üzerinde yıpranmaya yani kireçlenmeye yol açar.
Osteoartrit erken yaşlarda başlayabilmekte olup yaş ilerledikçe sıklığı artmaktadır. Osteoartrit sadece boyun ağrısının değil, özellikle ileri vakalarda çok ciddi eklem hareket kısıtlılığının da sebeplerindendir
Servikal disk hernisi yani halk dilindeki adıyla boyun fıtığı da ağrılara neden olabilir. Omurlar arasında yer alan kıkırdak yapıdaki disklerin zedelenmesi nedeniyle omurilik veya kollara giden sinirler baskı altında kalabilir. Basının yeri ve şiddeti, hastanın kliniğini belirler.
Kimi hastalar sadece boyun bölgesine lokalize ağrı deneyimleyebilmekte, kimi hastalarda ise boyun ağrısına bir ya da her iki kolda uyuşma ağrı güçsüzlük, hissizlik gibi semptomlar eşlik edebilir. Kimi zaman da boyun fıtığı yürüme bozukluğu, bacaklarda güçsüzlük, idrar kaçırma gibi tablolara yol açabilir.
Diğer bir neden de romatizmal hastalıklardır. Ankilozan spondilit, romatoid artrit gibi omurgayı tutan romatizmal hastalıkların karakteristik özelliği, mekanik ağrı sebeplerinin aksine ağrının özellikle istirahatte olması ve gece şiddetlenmesidir. Ağrıya eşlik eden yarım saatten uzun süreli sabah tutukluğu tipiktir.
Stres kas spazmına yol açması nedeniyle boyun ağrısında hem predisposan faktör olması hem de mevcut ağrıyı ciddi anlamda provoke etmesi nedeniyle, boyun ağrısında bir kısır döngü yaratır. Postur bozuklukları, yanlış yastık ve yatak kullanımı, miyofasial ağrı sendromu da boyun ağrısının diğer sık karşılaşılan sebepleridir.
Bunun yanında çok nadiren boyun tümörleri, omurilik tümörleri, kemik enfeksiyonları, boyundan çıkan sinirlerin omuz ve koltukaltı bölgesinde sıkışmasına denilen “Torasik Çıkış Sendromu” da boyun ağrısına ya da ek olarak kollarda ağrı ve uyuşmaya sebep olabilir.
Başta egzersiz ve ilaç tedavisi olmak üzere boyun ağrılarına yönelik birçok tedavi yöntemi vardır. Eklem hareket açıklığını korumak ve kas kuvvetini artırmak amacıyla planlanan egzersizler, ağrı sınırında yapılmalıdır, egzersiz esnasında şiddetli ağrı gelişirse egzersiz sonlandırılmalıdır.
Ağrı tedavisine öncelikle basit ağrı kesiciler ile başlanmaktadır. Ağrı kontrol altına alınamadığında daha güçlü ilaçlar hekim tarafından reçete edilmektedir. Geçmeyen boyun ağrılarında mutlaka bir fiziksel tıp ve rehabilitasyon hekimi değerlendirmesi gereklidir.
Fiziksel tıp ve rehabilitasyon hekimi tarafından hastanın sadece boyun bölgesi değil tüm bedeni bütünsel olarak değerlendirildikten sonra, kişilerin ek hastalıkları da göz önünde bulundurularak tedavi planlanır. Fizik tedavi programının içeriği ve süresi kişiye özel olarak hekim tarafından düzenlenir.
Alternatif tedavi olarak masaj, akupunktur, manuel terapi, kinezyolojik bantlama, osteopati, yoga ve meditasyon yapılabilir. Cerrahi tedavi ise boyun fıtığına bağlı “ilerleyici” nörolojik hasarda, uygulanan tüm konservatif tedavilere rağmen kontrol altına alınamayan ağrılarda, omurgada tümör, apse olması, omurga kırığı ve omurga kayması gibi durumlarda gerçekleştirilir.
Boyun ağrısı için basit egzersiz önerileri...
Ellerinizi alnınıza koyun. Başınızı öne doğru itmeye çalışırken, ellerinizle engel olmaya çalışın.5’e kadar sayıp gevşeyin. Ellerinizi başınızın arkasında birleştirin. Başınızı arkaya doğru itmeye çalışırken, ellerinizle engel olmaya çalışın.5’e kadar sayıp gevşeyin.
Sağ elinizi başınızın sağ tarafına koyun. Başınızı sağa doğru itmeye çalışırken, sağ elinizle engel olun. 5’e kadar sayıp gevşeyin. Aynı egzersizi sol elinizle sola doğru tekrarlayın.
Yavaşça başınızı öne eğerek, çenenizi göğsünüze değdirmeye çalışın. 5’e kadar sayın ve başınızı nötral (orta) pozisyona getirip dinlenin. Sonra başınızı arkaya bükün. 5’e kadar sayın tekrar başınızı nötral (orta) pozisyona gelin.
Başınızı yavaşça sağa eğerek kulağınızı omzunuza değdirmeye çalışın. 5’e kadar sayın ve nötral (orta) pozisyona gelin. Hareketi aksi yönde tekrarlayın. Başınızı yavaşça sağa döndürün. 5’e kadar sayın ve başınızı nötral (orta) pozisyona getirin. Sonra başınızı sola çevirin.5’e kadar sayın ve dinlenin.
Oturarak ya da ayakta; omuzlarınızı yukarı, kulaklarınıza doğru kaldırın. 5’e kadar sayın ve gevşeyin. Oturarak ya da ayakta; omuzlarınızı yukarı kaldırın ve geriye doğru çevirin. 5’e kadar sayıp gevşeyin. Tüm bu hareketleri 10 kez tekrarlayarak günde 3 kez yapın.
