Başarılı meslek seçmenin yolu doğru tercihten geçiyor! ‘Bu süreçte kaygı azaltılmalı’
21.07.2024 - 16:22 | Son Güncellenme:
Üniversite tercihinin bireyler için hayatlarının en zor kararlarından biri olduğunu söyleyen Uzman Psikolojik Danışman Enes Çelik, üniversite tercih döneminde adaylara ve ailelere doğru tercih yapmanın yollarını anlattı.
Üniversite tercih dönemi, adaylar ve aileleri için oldukça stresli bir zaman. Bu dönemde en sık karşılaşılan duygusal zorluklar nelerdir?
CEVAP: Üniversite tercih dönemi, hem adaylar hem de aileler için yoğun bir stres ve kaygı dönemi olabilir. Adaylar gelecekteki kariyerlerini ve yaşamlarını şekillendirecek bir karar vermenin baskısını hissederler. Bu süreçte sıklıkla belirsizlik, yeterlilik kaygısı, başarısızlık korkusu ve sosyal baskılar ön plana çıkar. Aileler ise çocuklarının en iyi tercihi yapmasını isterken, kendi beklentileri ve toplumsal baskılar arasında denge kurmaya çalışırlar.
Ailelerin, çocuklarının tercih sürecinde nasıl bir rol oynaması gerektiğini düşünüyorsunuz?
CEVAP: Ailelerin bu süreçte destekleyici ve yönlendirici bir rol oynamaları çok önemlidir. Çocuklarının yeteneklerini, ilgi alanlarını ve hayallerini göz önünde bulundurarak onlara rehberlik etmeleri gerekir. Karar sürecinde baskı kurmaktan kaçınmalı, aksine onların kendi kararlarını vermeleri için cesaretlendirmelidirler. Ailelerin empati kurarak, çocuklarının kaygılarını anlamaları ve bu kaygıları minimize etmeye yönelik yaklaşımlar sergilemeleri önemlidir.
Adayların tercih yaparken nelere dikkat etmeleri gerektiğini düşünüyorsunuz?
CEVAP: Adayların öncelikle kendi ilgi alanlarını ve yeteneklerini dikkate almaları gerekir. Sadece prestijli veya popüler olduğu için bir bölümü tercih etmek yerine, gerçekten yapmak istedikleri meslekleri ve bu mesleklere uygun eğitim programlarını araştırmalılar. Ayrıca, tercih edecekleri üniversitelerin sağladığı olanakları, eğitim kalitesini, sosyal ortamını ve mezuniyet sonrası iş imkanlarını da değerlendirmeleri önemlidir.
Tercih sürecinde kaygıyı azaltmak için neler yapılabilir?
CEVAP: Tercih sürecinde kaygıyı azaltmak için öncelikle planlı ve sistemli bir şekilde hareket etmek gerekir. Adaylar, tercih edecekleri üniversiteleri ve bölümleri iyi araştırmalı, mümkünse bu üniversitelerin tanıtım günlerine katılmalıdırlar. Ayrıca, düzenli spor yapmak, meditasyon gibi rahatlama tekniklerini uygulamak ve sevdikleri hobilerle meşgul olmak da kaygıyı azaltmada etkili olabilir. Ailelerin de destekleyici ve anlayışlı bir tavır sergilemesi, adayların bu süreci daha rahat geçirmesine yardımcı olur.
Tercih süreci sonrası yaşanan pişmanlıklar için ne önerirsiniz?
CEVAP: Tercih süreci sonrası bazı adaylar pişmanlık yaşayabilirler. Bu durumda önemli olan, pişmanlık duygusunu kabul etmek ve alternatif çözümler aramaktır. Adaylar, tercih ettikleri bölümden memnun değillerse yatay geçiş gibi seçenekleri değerlendirebilirler. Ayrıca, mevcut bölümlerinde kendilerini geliştirecek, ilgi duydukları alanlarla ilgili yan dal veya sertifika programlarına katılabilirler. Bu süreçte profesyonel yardım almak, pişmanlık duygusuyla başa çıkmada faydalı olabilir.
Üniversite tercih döneminde gençlerin psikolojik olarak en çok zorlandığı anlar nelerdir? Bu konuda bir örnek verebilir misiniz?
CEVAP: Gençlerin en çok zorlandığı anlar, sınav sonuçlarının açıklandığı ve tercih listelerinin oluşturulduğu dönemdir. Bir danışanım, sınav sonuçları beklediği gibi gelmeyince büyük bir hayal kırıklığı yaşamıştı. Bu durum, gelecekle ilgili planlarını sorgulamasına ve kendine olan güvenini kaybetmesine neden oldu. Bu süreçte onunla birlikte, alternatif seçenekler üzerinde çalışarak ve küçük adımlarla yeniden motivasyonunu kazandırarak ilerledik. Önemli olan, yaşanan hayal kırıklığını kabul etmek ve yeniden odaklanarak çözüm yolları aramaktır.
Aileler, çocuklarının tercihlerini etkileyen faktörlerden biri olabiliyor. Bu konuda yaşadığınız bir deneyimden bahseder misiniz?
CEVAP: Bir danışanımın ailesi, çocuğunun doktor olmasını istiyordu, ancak danışanımın ilgisi ve yetenekleri daha çok mühendislik alanındaydı. Aile, çocuğun isteklerini göz ardı edip, kendi beklentilerini dayatıyordu. Bu durum, danışanımın ciddi bir stres yaşamasına ve tercih sürecinde karar vermekte zorlanmasına neden oldu. Aile ile yapılan bireysel görüşmelerde, çocuğun yeteneklerini ve ilgi alanlarını anlamalarına yardımcı oldum ve ortak bir noktada buluşmalarını sağladık. Sonuç olarak, danışanım kendi isteği doğrultusunda bir bölüm seçti ve ailesi de bu kararı destekledi.
Tercih dönemi, arkadaşlar arasında da rekabeti artırabiliyor. Bu durumla nasıl başa çıkılabilir?
CEVAP: Tercih dönemi, arkadaşlar arasında kıyaslamaların ve rekabetin arttığı bir dönem olabilir. Bu durum, gençlerin kendilerini yetersiz hissetmelerine ve stres yaşamalarına neden olabilir. Bir danışanım, en yakın arkadaşının yüksek puan aldığı bir bölümde okumak istediği için kendisini baskı altında hissediyordu. Bu süreçte, danışanımla bireysel değerlerini ve hedeflerini belirleyerek, arkadaşlarıyla kendisini kıyaslamak yerine kendi yolunda ilerlemesine odaklandık. Kendi yetenek ve ilgi alanlarına göre bir tercih yapmasının önemini vurguladık ve bu yaklaşım, onun daha mutlu ve tatmin olmuş hissetmesine yardımcı oldu.
Tercih sürecinde yapılan yanlışların önüne geçmek için neler önerirsiniz?
CEVAP: Tercih sürecinde yapılan en büyük yanlışlardan biri, sadece prestijli veya popüler olduğu için bir bölümün tercih edilmesidir. Bir danışanım, çevresinin etkisiyle yüksek puanlı bir bölümü tercih etmişti ancak bu bölüm onun ilgi alanlarına ve yeteneklerine uygun değildi. Bir süre sonra mutsuz oldu ve bölümü değiştirmeyi düşündü. Bu tür durumların önüne geçmek için, adayların kendilerini iyi tanımaları ve gerçekten ilgi duydukları alanlarda tercih yapmaları önemlidir. Ayrıca, üniversitelerin sunduğu imkanlar ve mezuniyet sonrası iş olanakları da detaylı bir şekilde araştırılmalıdır.
Adayların kendilerine uygun bölümü bulmaları için nasıl bir yol izlemeleri gerektiğini düşünüyorsunuz?
CEVAP: Adayların kendilerine uygun bölümü bulmaları için öncelikle kendi yeteneklerini, ilgi alanlarını ve değerlerini göz önünde bulundurmaları gerekir. Bu süreçte, okulun kariyer danışmanlarından, öğretmenlerinden ve ailelerinden destek alabilirler. Bir danışanım, uzun süre ne yapmak istediğine karar verememişti. Onunla birlikte, kişilik testleri ve meslek envanterleri yaparak, hangi alanlarda daha başarılı ve mutlu olabileceğini belirledik. Ayrıca, ilgilendiği mesleklerde çalışan kişilerle röportajlar yaparak ve staj deneyimleri kazanarak, daha bilinçli bir tercih yapmasına yardımcı olduk.
Tercih döneminde adayların sosyal çevrelerinden nasıl etkilenebileceğini düşünüyorsunuz? Bu konuda bir örnek paylaşır mısınız?
CEVAP: Adaylar, tercih döneminde arkadaşlarının ve sosyal çevrelerinin etkisi altında kalabilirler. Bir danışanım, arkadaş grubundaki herkesin aynı üniversitede okumak istediğini ve bu yüzden kendisinin de aynı üniversiteyi tercih etmeye yöneldiğini belirtmişti. Ancak, bu tercih kendi ilgi alanlarına ve yeteneklerine uygun değildi. Bu durumu fark ettiğimizde, onunla birlikte kendi hedeflerini ve beklentilerini değerlendirerek, en uygun bölümü ve üniversiteyi seçmesine yardımcı olduk. Sonuçta, kendi isteklerine göre bir tercih yaptı ve bu karardan memnun kaldı.
Aile içi iletişim, tercih döneminde nasıl bir rol oynar? İyi bir iletişim için neler önerirsiniz?
CEVAP: Aile içi iletişim, tercih döneminde çok önemli bir rol oynar. Ailelerin, çocuklarının duygularını ve düşüncelerini anlamaları ve onların yanında olduklarını hissettirmeleri gerekir. Bir danışanım, ailesiyle yeterince iletişim kuramadığı için tercih döneminde büyük bir stres yaşıyordu. Aile ile yapılan görüşmelerde, açık ve empatik iletişimin önemini vurguladık ve birlikte daha sağlıklı bir iletişim kurmalarını sağladık. Ailelerin, çocuklarını dinlemeleri, onların kaygılarını anlamaları ve destekleyici bir yaklaşım sergilemeleri, tercih sürecinin daha rahat geçmesine yardımcı olur.
Üniversite tercihi sonrası, farklı bir bölümde okumak isteyen öğrenciler için ne önerirsiniz?
CEVAP: Üniversite tercihi sonrası, okuduğu bölümden memnun olmayan öğrenciler için alternatif yollar bulunmaktadır. Bir danışanım, ilk yıl okuduğu bölümde mutsuz olmuş ve başka bir bölüme geçmek istemişti. Onunla birlikte, yatay geçiş imkanlarını ve farklı üniversitelerin sunduğu programları araştırdık. Ayrıca, ilgi duyduğu alanlarda yan dal veya sertifika programlarına katılarak, kendisini geliştirmesine yardımcı olduk. Öğrencilere önerim, mevcut durumlarını değerlendirmeleri ve alternatif çözümler aramalarıdır. Kendi isteklerine uygun bir yol bulmak, uzun vadede daha mutlu ve başarılı olmalarını sağlar.
Tercih süreci sonrası öğrencilerin yaşadığı motivasyon kaybıyla nasıl başa çıkılabilir?
CEVAP: Tercih süreci sonrası, öğrenciler bazen motivasyon kaybı yaşayabilirler. Bu durumda, belirli hedefler koymak ve bu hedeflere adım adım ilerlemek önemlidir. Bir danışanım, tercih ettiği bölümde beklediği motivasyonu bulamayınca, akademik ve sosyal hayatında zorluklar yaşamıştı. Onunla birlikte, kısa vadeli hedefler belirleyerek ve bu hedeflere ulaştıkça kendisini ödüllendirerek, motivasyonunu artırdık. Ayrıca, ilgi duyduğu alanlarda etkinliklere katılması ve kendini geliştirmesi için fırsatlar yaratması da motivasyonunu yeniden kazanmasına yardımcı oldu.
Üniversite tercih sürecinde profesyonel yardım almak ne kadar önemlidir? Bu konuda bir örnek verebilir misiniz?
CEVAP: Üniversite tercih sürecinde profesyonel yardım almak, adayların daha bilinçli ve doğru kararlar vermesine yardımcı olabilir. Bir danışanım, tercih yaparken kararsız kaldığı için profesyonel destek almak istemişti. Onunla birlikte, yetenek ve ilgi alanlarını belirlemek için çeşitli testler yaptık ve kariyer hedeflerine uygun seçenekler üzerinde çalıştık. Bu süreçte, profesyonel yardım almanın, adayın kendi potansiyelini ve ilgi alanlarını keşfetmesine büyük katkı sağladığını gördük. Profesyonel destek, adayların kendilerini daha iyi tanımalarına ve en doğru tercihleri yapmalarına yardımcı olur.
Son olarak, bu süreçte hem adaylara hem de ailelere vermek istediğiniz en önemli mesaj nedir?
CEVAP: En önemli mesajım, bu sürecin bir son değil, aslında bir başlangıç olduğunun unutulmamasıdır. Üniversite tercihleri, geleceği şekillendiren önemli adımlardan biri olsa da tek belirleyici değildir. Hem adaylar hem de aileler, bu sürecin sonunda hangi sonuçla karşılaşırsa karşılaşsın, yeni fırsatların ve yolların her zaman mevcut olduğunu bilmelidirler. Sabırlı, kararlı ve esnek olmak, başarıya giden yolda en önemli rehberler olacaktır.
