Saç Ekiminde Verteks Sorunu

VERTEKS ALANDA DOĞAL SAÇ EKİMİ MÜMKÜN MÜ?

1991 yılında erkek tipi saç dökülmeleri için önemli bir çözüm sunan ve günümüz saç ekimlerinin temelini oluşturan, geniş alanları rahatlıkla kaplayacak “mikrogreft” ve “minigreft” kavramları Uebel tarafından ortaya atıldı ve kısa zamanda benimsendi. O dönemde 2500 grefte kadar, şimdi ise gerekli görüldüğü takdirde rahatlıkla bu sayının 2-3 katı greft toplanabilmektedir. Saç ekiminin yaygınlaşmaya başladığı, FUT ve ardından FUE tekniğiyle ard arda gelen olumlu gelişmelerle saç ekimi operasyonlarındaki başarılarda ciddi oranda artış meydana geldi.

Saç ekiminde zamanla doğru ekim açılarının bulunması ve benimsenmesi saç ekiminde doğallığı da beraberinde getirdi. Saç ekimi konusunda yeterince tecrübe ve bilgi birikimine sahip başarılı doktorlar, doğallık sorunun üstesinden gelmeyi başardı. Tıbbi açıdan bakıldığında, saç ekimi operasyonlarında “doğal görünüm” söz konusu olduğunda ön alın çizgisi en önemli bölge sayılırken, vertex (tepe) bölge, istenilen doğal görünümü yakalamak için, saç restorasyon cerrahisinde planlama adına en zor bölgesi sayılmaktadır.

Vertex “Tepe Bölge”

Latince kökenli bir kelime olan vertex, "zirve, tepe noktası” anlamına gelen vertic kelimesinden gelmektedir. Sağlık terimi olarak “kafatasının tepe noktası” anlamındaki verteks, saç ekimi alanında koroner sutur ile lampdoidal sutur arasında kalan başın orta, tepe kısmını ve bu alandaki saç foliküllerini ifade etmektedir.

Saç ekiminde verteks bölge ayrı bir öneme sahiptir. Küçük bir alan içerisinde kendi aritmetiğine sahip bir bölge olan vertekste saç kıllarının her birinin açısı kendi dinamiğine sahiptir ve diğerleriyle uyum içerisinde değişik açılar yaparlar.

Farklı açılarda ve birbirini takip eden yönlerde dizilen tepe bölgesi saçlarının ekiminde istenilen natürelizasyonun sağlanabilmesi için özel teknikler gerekmektedir.

Periotal kemik üzerinde sol ya da sağ bölgeye yatkınlığı olan saç döneri, verteks bölge üzerinde hareketini tamamlayarak saç köklerinin kafa etrafında uygun yönlenmesini sağlamaktadır. Verteks bölge, herkeste aynı olmamakla birlikte benzer özellikler göstermektedir.

Aşağıda farklı fizyolojik özellikler gösteren verteks görüntüleri verilmiştir.

Verteks Bölgede Saç Dökülmesi

Çoğunlukla erkeklerde görüldüğü için halk arasında erkek tipi dökülme olarak adlandırılan “Androgenetik Alopesi” (AGA) genetik predispozisyonu olan bireylerde erkeklik hormonu olarak bilinen androjene bağlı olarak gelişen saç dökülmeleri verteks bölgeden başlamaktadır.

Androgenetik alopesi, “erkek tipi dökülme olarak adlandırılsa da her iki cinste de görülebilmektedir.
Alın çizgisinin gerilemesinin ardından verteks bölgesindeki açılmalarla devam eden, kan dolaşımının daha az olduğu ve saç köklerinin daha az beslendiği verteks bölgesinde giderek artan bu dökülme şekli, ergenlik çağından itibaren dökülmeler gözlenebilmektedir. 30 yaşlarla birlikte erkeklerin %30’unda AGA oluştuğu görülmüştür. 50’li yaşlarla birlikte bu oranda yükselmekte ve %50’li lere varmaktadır. Saç dökülmesi her iki cins içinde primer olarak saçlı derinin verteksinden öne doğru ilerlemektedir.

Genellikle genetik yatkınlık ve erkek tipi dökülmelerde ortaya çıkan verteksteki kellik, ortaya çıkması sebebi ortadan kaldırılamadığı için, çeşitli ilaç destekleriyle yavaşlatılması söz konusu olsa da, engellenememektedir.

Verteks Dökülmelerinin Hamilton Ölçeği ile ölçeklendirilebilmesi

Vertekste başlayan dökülmeler, yapılan araştırmalar sayesinde belirli sınıflandırmalara koyulabilmekte ve dökülmenin tamamlanmasının ne kadar süreceği bilinmese de oluşacak sonuçlar kategorilendirilebilmiştir.

Hamilton Norwood’un 1000 erişkin erkek ile yaptığı araştırmalar ve insidans çalışması sonucu ortaya koyduğu “Norwood Ölçeği” verteks alandaki dökülmenin hangi saç dökülmesi safhasında ne derecede olduğunu net bir şekilde ortaya koymaktadır.

Tip 1. Alın Kemiği (Frontemporal alan) bölgesinde ve saç çizgisinde henüz bir çekilme görülmemiştir ya da minimal derecededir.

Tip 2. Frontotemporal alanda, ön alın çizgisinde simetrik şekilde ilerleyen, triangüler çekilme gözlenmektedir. Dökülme alnın orta kısmında görülse bile sağ-sol alın bölgesine nazaran daha azdır.

Verteks dökülme Tip 3 ile başlar.

Tip 3. 1. Ve 2. Tip evrede fark edilemeyen dökülme ve kellik, bu evrede gözle görülür ve fark edilir boyuta gelmiştir. Verteks bölgedeki dökülmeler belirginleşmiş açıklık oluşmaya başlamıştır. Ön alın çizgisindeki simetrik gerileme şakak tarafından derinleşmeye başlamıştır.

Tip 4. Vertekste belirgin seyrelme vardır. Periatal bölgenin orta kısmı farkedilir şekilde açılmış, kafatası suturlarına yakın bölgelerde saçlar dökülmemiştir.

Tip 5. Saçsız alanlar artmış, kafa derisi uzaktan farkedilir derece de görünmeye başlamıştır. Vertesk alandaki yuvarlak açıklığın çapı büyümektedir.

Tip 6. Verteks ve ön alın çizgisinden gelen açıklık birleşmeye başlamıştır. Frontotemporal bölgenin orta üst kısmı hala saçlıdır.

Tip 7. Saç dökülmesinin en son aşamasıdır. Son olarak frontotemporal (alın kemiği) son saçlarda dökülmüş, yalnızca iki kulak arka kısmında kalan posterior bölgede yay şeklinde uzanan saç kökleri kalmıştır.

Verteks Bölgede Saç Dökülmesi Hızı

Saç foliküllerinin ilk etkilendiği bölge fronto vertikal alan olsa da, vertesk bölgede 3. Seviye ile belirgin hale gelen saç dökülmesi daha hızlı ilerlemektedir. Verteks bölgedeki terminal kıl folikülleri hızlı ve progresif bir şekilde küçük, zayıf ve ince vellus tipi foliküllere dönüşmektedir. Vellus tipi kul folikülleri daha kısa ve daha az pigmentlidir.

Yapılan araştırmalar erkek tipi dökülmelerde, bazı durumlarda tam kelleşme süresinin 5 yıl gibi kısa bir süre içerisinde tamamlanabildiğini gösterirken, bazı durumlarda bu sürenin 25 yıla kadar uzadığı bilinmektedir. Saç dökülmesini etkileyen faktörler ve bunların kişinin fizyolojik yapısında yarattığı değişiklikler birbirinden farklı olduğu için dökülme süresi konusunda net bilgi vermek imkansızdır ancak sık sık yapılacak testler ile ortalama gidişat belirlenebilmektedir.

Bazı erkeklerde verteksteki dökülme frontal bölgedeki dökülmeden daha hızlı seyretmekte, kişide önce tepe kelliği belirginleşebilmektedir.

Vertekste saç dökülme seyrinde dalgalanmalara görülebilmektedir. 3-6 ay süren hızlı dökülme sonrasında 1 seneye yakın dökülmenin yavaşladığı gözlenmiştir.

Burada dikkat edilmesi gereken nokta, yapılan araştırmalarda “dalgalı seyir izlediği belirtilmiş” verteksteki erkek tipi saç dökülmelerinin o döneme denk gelen, ilaç solüsyon veya krem gibi faktörlerin etkileriyle karıştırılıyor olmasıdır. Böyle bir yanılgıya kapılmamak için gözlemleme süreçlerinin 1 sene kadar tutulması tavsiye edilmektedir.

VERTEKS BÖLGEDE SAÇ EKİMİ

Verteks bölge, göz hizasının dışında kaldığı için hastalar tarafından ön alın çizgisi kadar önemsenmemektedir. Yalnızca verteks bölgeden dökülmeye yaşayan kişiler ya da 4. -5. Tip dökülme yaşayanlar verteks bölge sorunu çok daha belirgin yaşanmaktadır ancak saç ekiminin kişi için en ideal ve estetik görünümün elde edilmesi açısından son derece önem arz etmektedir.

Verteks bölge de saç ekimi performansı ön alın çizgisi, diğer bölgelere göre daha az olmaktadır.

Bunun sebepleri arasında, daha öncede bahsettiğimiz verteks bölgenin ekiminde doğal açının yakalanmasının zor olması, o bölgenin kan dolaşımının daha az olması, genellikle geniş bir alan kaplayan verteks bölge için yeterli greft sayısına erişilememesi, uygun dönüş şeklinin verilememesi yer alabilmektedir.

Verteks Bölge Ekimlerinde At Kuyruğu Sorunu

Verteks bölgeye zamanından erken saç ekimi yapıldığında ortaya çıkan bir sorundur. Tepe bölgesinde açılması olan kişilerin dökülme seyirleri iyi analiz edilmelidir. Verteks bölgede atkuyruğu sorunu, erken ve plansız yapılan ekimlerde ortaya çıkmaktadır.

Kişide saç ekimi sonrası, tepe bölgesinde dökülmeler devam ederse, yeni ekilen saçlar dökülmeyeceği için ortası saçlı, kenarları kelleşmiş bir görüntü oluşur.

Dökülme hızı ve seyrine göre saç ekimi yapılıp yapılmayacağına ve dökülmenin hızına göre kaç greft ekileceğine karar verilmesi en önemli aşamadır. Ekim operasyonu gerçekleştirilecekse ikinci bir operasyonun gerekme durumu göz önünde bulundurulmalı, donör bölgeden alınacak greft sayısına öyle karar verilmelidir.


Verteks Bölgeye Yapılacak Ekimler için bunlara dikkat etmelisiniz

Verteks bölgede açılmaları olan kişilerin saç ekim zamanlarına doğru karar vermeleri bu konuda aceleci davranmamaları gerekmektedir. Açılmanın devam etme ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır.

Verteks bölge ekimleri öncesinde dökülmenin tamamlandığı ya da ekim içim uygun aşamaya gelmiş olmasına dikkat edilmesi gerekmektedir. Aksi durumlarda açılmaya devam edecek olan verteks alan için yeni bir operasyon gerekebilir ya da donör bölge yeterli olmadığı için ilerleyen zamanlarda rahatsız edici görüntüler ortaya çıkabilmektedir.

Verteks Bölgeye yapılacak olan ekimler daha yoğun profesyonellik gerektirmektedir, doktorunuzla birlikte verteks bölgenin planını dikkatli bir şekilde yapın ve operasyonunuza doktorunuzun katılacağına emin olun.

Verteks bölgeye ekilen saçlar en doğal formuna 12 ay sonra ulaşmaktadır bu bölgede kafa derisi biraz daha sert ve kalındır, bu nedenle köklerin beslenmesi daha zor olmakta, saç köklerinin çıkma süresi uzayabilmektedir.

Bu bölge için doktorunuzun önermiş olduğu ekstra bir bakım varsa, ihmal etmeyin.

Dr. Yetkin BAYER

www.yetkinbayer.com