Özellikle kadınlarda ve gençlerde daha sık görülebilen ve mevsimsel depresyon denildiğinde akla ilk gelen kış depresyonu, genelde ilkbahar mevsimine kadar devam eder. Kişi bu dönem içinde umutsuz, karamsar, üzgün bir hale bürünüp, hayattan zevk almamaya başlayabilir.
Günlerin kısaldığı sonbahar ve kış mevsimlerinde güneş ışığının azalmasıyla beynin buna verdiği tepki ile ortaya çıktığı düşünülen, serotonin ile melatonin hormonlarının seviyelerindeki değişime bağlı olarak kendini gösteren belirtiler eğer 2-3 haftadan uzun sürüyorsa, profesyonel destek almak gerekebilir.
Kış depresyonunun belirtileri
-Kronik yorgunluk hali,
-İsteksizlik, mutsuzluk, umutsuzluk ve üzgünlük,
-Suçluluk hissiyatı ve pes etme hissi,
-Kaygılı düşüncelerin artışı,
-Uyku düzensizliği,
-İştahsızlık ya da iştah artışı,
-Dikkatsizlik,
-Yaşama karşı isteksizlik.
Alınabilecek önlemler ve tedavi
Soğuk günlerde tercih edilen koyu renkli kıyafetler bile psikolojik açıdan olumsuz etkiye sahiptir. Kışın havanın soğuk olması nedeniyle kapalı mekanlarda geçirilen zamanın uzaması ve sosyal ortamlardan uzaklaşmak da kişinin yalnızlaşmasına yol açar.
Bunlara karşın gün ışığının olduğu açık havada, soğuk olsa bile düzenli egzersiz yapmak, dengeli ve sağlıklı beslenmek, zamanı etkin ve planlı kullanarak sosyal aktivitelere zaman ayırmak ve düzenli uyku gibi kişisel alınabilecek tedbirlerin yanında, profesyonel destek almak da gerekebilir.
Depresyon tedavisinin mutlaka bir psikiyatrist kontrolünde yapılması gereklidir. Şiddetine bağlı olarak değişen tedavi seçenekleri vardır. Hafif şiddetli depresyonlarda psikoterapi ya da ilaç tedavisi tek başına yeterli olabilirken, orta ya da ağır şiddetli depresyonda ilaç tedavilerinin yanında psikoterapi uygulanması başarı şansını arttırır.
Ayrıca kış mevsiminin neden olduğu depresyonda, ışık terapisi (foto terapi) de fayda sağlamaktadır. Sabah 06–08 arasında yapay gün ışığının özel spektrumlu lambalar aracılığıyla 30 dakika–3 saat süreyle verilmesiyle tedavi sağlanabilmektedir.
Ağır ya da psikotik özellikli depresyon vakalarından EKT (Elektroşok), TMS (Transmanyetik uyarım), hastaneye yatarak tedavi de seçenekler arasında yer alır. Özellikle kişi eğer ağır depresyondaysa, yemiyor, içmiyorsa, intihar düşüncesi varsa, ileri derecede sosyal-mesleki uyum bozulmuşsa ve tedaviden yeterli yanıt alınamıyorsa mutlaka hastanede yatarak tedavi görmesinde fayda vardır.
Psikiyatrist Uzm. Dr. Burak Toprak
www.buraktoprak.com