Empati günlük yaşamda uyumlu ilişkiler oluşturmanın, stresi azaltmanın ve duygusal farkındalığı arttırmanın en önemli yönlerinden bir tanesidir. Ancak empati kurmak her zaman çok kolay olmayabilir.
Empati ile sempati birbirine karşılaştırılabilir. Sempatiklikte genel olarak kişide bir başkasına acıma ancak yine de fiziksel, mental ve duygusal olarak onların duyguları ya da deneyimleri ile aradaki mesafeyi korumayı içerir. Empati ise başka bir kişinin duygusal durumunun veya bu durumun derinliğinin gerçekten anlaşıldığı, ilgili olunduğu ve hayal edilebildiği anlardır.
Almanca "kendisiyle hissetmek" anlamına gelen "Einfühlung" teriminin çevirisi olan empatide önemli olan kişinin kendisini ve karşısında bulunan kişinin durumuna yerleştirebilmesidir.
Empatinin Türleri
Empatinin de kendi içerisinde farklı türleri bulunur. Başka bir kişinin duygularını doğru bir şekilde anlama ve buna cevap verme becerisi duygusal empatidir. Duygusal empati anlayışı bir başkasının iyiliği için endişe duymaya neden olabilmekte ya da kişisel strese sebep olabilmektedir.
Başkalarının yaşadıklarına cevap olarak bir tür fiziksel tepkinin verildiği durumlar ise somatik empatidir. Bir başkası adına utanıldığında kızarmak, bir başkasının içinde bulunduğu durum için ağlamak gibi durumlar somatik empati örnekleri arasında yer alır.
Karşıdaki kişinin zihinsel durumunu ve bu duruma cevap olarak neler düşünebildiğini anlayabilme ise bilişsel empatidir. Bu psikologların zihin teorisi olarak da adlandırdığını karşıdaki kişinin ne düşündüğünü düşünmeyi içerir.
Empatinin Yararları
Empatinin beyne çok fazla yararı bulunur. Bunların başında ise insanların başkalarıyla sosyal bağlantılar kurabilmesi sağlanır. İnsanların ne düşündüğünü ve nasıl hissettiğini anlayarak sosyal durumlara karşı doğru karşılıklar verilebilir.
Başkalarıyla empati kurmak aynı zamanda kişinin kendi duygularını da düzenlemeyi öğrenmesine yardımcı olur. Duygusal düzenleme çok büyük bir stres altında bile bunalımın ve stresin kaynağının insanın kendisini yönetmesine izin vermemesinin önüne geçmeye yardımcı olur.
Empatinin bir diğer büyük önemi ise diğer yardımcı davranışları teşvik etmesidir. Diğer insanlar için empati duyulduğunda sadece kişi yararlı davranışlarda bulunmaya çalışmaz aynı zamanda diğer insanlarında benzer durumlarda benzer şekilde hissetme olasılığını arttırır. Bu nedenle empatinin küçük bir çevresel etkisi de bulunur.
Psikiyatrist Uzm. Dr. Burak Toprak
Facebook: @psikiyatristburaktoprak