Diş arklarımızın en sonunda çıkan, her yarım çenede bir tane olmak üzere toplam dört adet olan ve genellikle yirmili yaşlarda ağızda görülmeye başladığı için adına yirmilik diş dediğimiz dişler günümüzde büyük oranda problem yaratmaktadır. Peki ne yapalım bu yirmilikleri çekelim mi? Yoksa kalsın mı? Evet bu hafta ki yazımda bu konu hakkında bilgi vermek istiyorum.
Bin yıllar içinde beslenme alışkanlıklarımızın değişmesiyle beraber çenelerimizde bazı değişiklikler meydana gelmeye başlamıştır. Ateşin bulunması ile başlar bu süreç. Teknolojinin ilerlemesi ile etlerin daha kıyma halinde ve besinlerin çok iyi pişmiş ya da püreli olarak tüketilmeye başlaması ile çiğneme işlevimiz eskiye göre azalmıştır. Bu da çenelerin küçülmesini beraberinde getirmiştir. Bütün bunların sonucu olarak yirmi yaş dişlerimize yer kalmamaya ve sürme problemleri oluşmaya başlamıştır. Bu problemler bazen sadece sıkışıklık olabileceği gibi bazen de şiddetli ağrılara ve şişliklere veya kistik lezyonlara kadar ilerleyen daha büyük sorunlar yaşamamıza neden olabilir.
20 Yaş dişlerimizi ne zaman çektirmeliyiz?
Eğer tamamen gömülü kaldılar ise ve diş hekiminiz sürmesinin mümkün olmadığını öngörüyorsa çekilmesi uygundur.
Yarı gömülü yarı ağızda görünür halde ise ve yine diş hekiminiz tamamen sürmesini mümkün görmüyorsa hemen çekilmelidir. Çünkü yarı gömülü dişler çürümeye daha meyillidir. Üzerindeki diş eti dişin temizlenebilmesini engeller. Bu sebeple yarı gömülü dişler tam gömülü dişlere göre problem yaratmaya daha meyillidirler.
Yirmi yaş dişinin sürme yönündeki bozukluktan kaynaklı komşu dişe veya komşu dişin köküne baskı uyguluyorsa acilen çekilmelidir çünkü komşu dişte çürük veya kök yüzeyinde erimelere sebep olabilir.
Bir kez enfeksiyon oluştuysa bekletmeden çekilmelidir. Antibiyotik kullanınca ağrı veya şişlikleriniz geçer fakat bu problemin ortadan kalktığını düşündürmemeli çünkü ilacın etkisi vücuduzdan gider gitmez yeni ve daha büyük bir enfeksiyon oluşması kaçınılmazdır. Bu sebepten dolayı iyileştiğimizi düşünüp çekim yaptırmaktan vazgeçilmemelidir.
Tamamen sünmüş bir yirmi yaş dişi, ağız açıldığında, çiğneme kasları sıkı bir şekilde dişlerin yanağa bakan kısmını örtüyor ve temizlenmeyi önlüyorsa, hekiminiz bu dişin temizlenebilirliğinin zor olduğu kanısına varırsa çekilebilir. Bu durumda en arkada ve fonksiyonel olarak daha gereksiz bir dişi yerinde tutmaya çalışmak, bize daha çok lazım olan komşu dişin ciddi bir şekilde çürümesine sebep olabilir.
Kemik içinde kist oluşturmaya başladıysa çekilmelidir.
Peki ne zaman ağızda bırakılabilir?
Ağızda pozisyonel olarak problem teşkil etmeyecek şekilde sürmüş, yerine yerleşmiş, temizlenmesini önleyen herhangi bir anatomik durumu olmayan ve ağız hijyeni çok iyi olan hastalarda ağızda bırakılmasında hiçbir sakınca yoktur. Diğer dişler gibi yıllarca hizmet eder.
Protez planlaması için önem arz eden yirmi yaş dişleri ağızda bırakılabilir. Tamamen kemik içinde gömülü olarak kalmış yirmi yaş dişleri problem yaratmıyorsa ağızda bırakılabilir.
Son olarak yirmi yaş dişlerinizin çekilmesinin çiğneme (fonksiyon), konuşma (fonasyon) veya estetik anlamda size hiçbir dezavantajı olmadığını belirtir, iyi haftalar dilerim.
Diş Hekimi
Neriman Karakaş