Sağlıksız Beslenmek Beyni Küçültüyor

Hipokampus öğrenme, uzun süreli hafıza, yer ve yön bulma kabiliyeti ve zihinsel sağlık açısından beynin önemli bir kısmını oluşturuyor ve biri sağ diğeri solda yarım kürede olmak üzere iki kısımdan meydana geliyor. Hipokampus bölgesi yağlandıkça küçülürken; geçmiş yıllarda yapılan çalışmalarda sağlıklı beslenen yaşlı bireylerde hipokampus bölgesinin daha büyük olduğuna rastlanmıştır.

Hipokampus bölgesindeki değişimlerin beslenme alışkanlıkları ile birlikte değerlendirildiği çalışmalar uzun bir süredir çoğunlukla hayvanlar üzerinde yürütülmektedir. Fakat bu konuda insanlar üzerinde 2015 yılında yapılan ilk çalışmada 60-64 yaş aralığındaki 255 katılımcının besin tüketim kayıtları alınmış ve 4 yıl boyunca 2 kez MR görüntülemeleri yapılarak zaman içerindeki hipokampus boyutlarındaki değişim hesaplanmıştır. Sürdürülen bu son derece ilginç çalışmada katılımcıların beslenme alışkanlıkları 2 gruba ayrılmıştır. Bu gruplardan biri taze sebze, meyve, balık ve salata tüketimi ile karakterize “sağlıklı diyet” diğeri ise sucuk, salam, sosis gibi işlenmiş et ürünleri, kızartma, cips, kraker ve meşrubatlardan oluşan “sağlıksız diyet” olarak gruplanmıştır. Çalışmanın sonunda hipokampus hacimleri karşılaştırıldığında besinsel yönden zengin besinlerin az tüketilmesi ve sağlıksız besinlerin yüksek miktarda tüketilmesi sol hipokampus hacminin küçülmesi ile ilişkili bulunmuştur. Bu bulgular diyetsel müdehalelerin hipokampüs sağlığını koruyacağı ve yaşa bağlı küçülmeyi azaltacağı ve buna bağlı gelişecek olumsuz sonuçları engelleyebileceği düşünülmektedir. Hipokampusun yaşlandıkça doğal olarak küçülen hacmi sebze-meyve, salata ve ızgara balık gibi antioksidanlardan ve kaliteli yağ asitlerinden zengin sağlıklı bir diyet temelinde beslenildiğinde hacminin ortalamada 45.7 milimetresini koruyabilmektedir.

Kanada’da yaklaşık 300 kişilik bir ekip ile yapılan bir araştırmada ise şu verilere ulaşılıyor: Sebze ve meyve tüketiminin arttırılması depresyon ve anksiyete (kaygı) riskini düşürüyor. Hatta, beslenmenin etkisinin yaş, cinsiyet, gelir, eğitim, fiziksel aktivite, kronik hastalık ve sigara kullanımı gibi etmenlerden daha etkin olduğu ortaya çıkıyor. Tüm bu sonuçlar beslenmenin beyin ve ruhsal durum üzerindeki etkilerini ortaya koyarken dikkat edilmesi gereken noktaları şu şekilde özetlemekte fayda var;

Hergün düzenli olarak 3 porsiyon sebze ve 2 porsiyon meyve tüketilmeli,

Haftada 2-3 kez balık tüketimi aksatılmamalı,

Haftada 2-3 kez mercimek, nohut, kuru fasulye, börülce, maş fasülyesi gibi kurubaklagiller tüketilmeli,

Fındık, ceviz, badem gibi yağlı tohumlar hergün tercih edilmeli,

Haftada 150 dakika egzersiz ihmal edilmemeli,

Günlük 6-8 saatlik uyku süreci yakalanmalı,

Kızartma, kavurma gibi pişirme yöntemleri tercih edilmemeli,

İşlenmiş et ve et ürünleri tercih edilmemeli,

Rafine şeker ve tahıllar yerine tam buğday ürünleri tercih edilmeli.