8 saat boyunca vurdu

axyas021.jpg Endonezyanın Sumatra adası açıklarında meydana gelen depremin yol açtığı dev dalgalar, Endonezya, Sri Lanka, Hindistan, Malezya, Maldiv Adaları, Tayland, Myanmar, Bangladeş, Somali, Kenya, Mauritius, Reunion ve Seyşellere saatte 800 kilometreye varan bir hızla ulaştı. Yerel saatle 07.59da (Türkiye saatiyle 02.59) okyanus tabanının 40 kilometre altında oluşan deprem, Andaman fay hattında bin kilometrelik bir kırılmaya neden oldu. Tsunami, önce birkaç dakika içinde Endonezyadaki köyleri sular altında bıraktı. Dev dalgalar, Taylanda depremden yaklaşık 1 saat sonra, merkez üssüne yaklaşık 1600 kilometre uzaklıktaki Hindistan ve Sri Lankaya ise 2.5 saat sonra ulaştı. Bundan sonra hız kesen dalgalar Malezya, Maldivler, Myanmar ve Bangladeşi vurduktan sonra 7 bin kilometre yol kat ederek Somali ve Kenyaya ulaştı. Tsunaminin Mauritiusa da Türkiye saatiyle 11.00 civarında yani depremden 8 saat sonra ulaştığı belirtildi. Köyler sular altında 9.0 büyüklüğündeki ilk depremin ardından bölgede 20 kadar artçı sarsıntı oldu. Uzmanlar, güçlü artçı sarsıntıların da tsunamiye yol açabileceği uyarısında bulundu. Çinde de önceki gün 5.0 ve 4.6 büyüklüğünde iki deprem meydana geldi. Yetkililer, söz konusu iki depremin, Endonezya açıklarındaki şiddetli depremle ilgisi olabileceğini açıkladı. Hindistanın doğu sahili açıklarındaki adalarda da dün sabah saatlerinde Richter ölçeğine göre 6.0 ve 6.5 büyüklüğünde iki deprem meydana geldi. Andamandaki 6.0lık ve Nicobardaki 6.5lik depremin artçı değil, bağımsız olduğubelirtildi. 20 artçı sarsıntı Öte yandan 9.0lık depremi, geçen perşembe günü Avustralya ile Antarktika arasında meydana gelen 8.1 büyüklüğündeki depremin tetiklemiş olabileceği iddiası ortaya atıldı. Avustralya Jeobilim Merkezinden sismolog Cvetan Sinadinovski, Avustralyanın Macquarie Adası ile Tazmanya açıklarında meydana gelen depremin, 9.0 şiddetindeki depremin öncüsü olduğunu söyledi. Antarktika mı tetikledi? Tsunaminin en fazla can kaybına yol açtığı Hindistan ve Sri Lankada tsunami uyarı sisteminin olmadığı ortaya çıktı. "Uluslararası Tsunami Uyarı Sistemi Koordinasyon Grubu", sismik sensörler ağı ve şamandıralara bağlı ölçüm aletleri sayesinde tsunami uyarısı yapabiliyor. Ancak bu ağın batı ucu Tayland ve Singapur yakınlarında sona eriyor. Hindistan ve Sri Lankada uyarı sistemi yok (Kırmızı çizgiler, dev dalgaları gösteriyor) Katil dalgalar böyle büyüdü ODTÜ Öğretim Üyesi Prof. Ahmet Cevdet Yalçıner, tsunaminin 15 saat içinde nasıl yayıldığını simülasyonla bilgisayar ortamına aktardı. Tsunamiden önce "centilmen dalga" adı verilen deniz hareketinin yaşandığını, deniz sularının sakin bir şekilde ileri ya da geri hareket ettiğini belirten Yalçıner, "Deniz, tsunamiyi en sakin şekilde böyle haber veriyor. Daha sonra öncü dalga geliyor. En son ise dev dalga vuruyor. Tsunamiyi gördüğünüz anda 100 metre koşucusu bile olsanız kurtulamazsınız" dedi.