Milliyet’in ateş böceklerinden siber şiddete karşı öneriler

Birleşmiş Milletler (BM) Kadın Birimi, 25 Kasım’da başlayıp 10 Aralık’a kadar devam edecek ‘Kadınlara Yönelik Şiddete Son’ kampanyası kapsamında bu yıl, siber şiddete dikkat çekiyor. Kampanya “Sen de bir ateş böceği yak, karanlığı aydınlat” sloganıyla kadın ve kız çocuklarına yönelik şiddetin günlük hayatımızın gitgide ayrılmaz bir parçası olan dijital platformlarda gerçekleşen sayısız görünümüne karşı farkındalık yaratmayı amaçlıyor. BM Kadın Birimi’nin Türkiye’deki tek medya partneri olan Milliyet Gazetesi olarak biz de, kampanyanın sembolü olan ateş böceklerini temsilen Milliyet’in ‘ateş böcekleri’ne sorduk: Siz hiç siber şiddete uğradınız mı? Buna tepkiniz ne oldu? Kadın ve kız çocuklarına yönelik siber şiddetin son bulması için neler yapılmalı?

“Sadece kendim için değil, kızım için de yapıyorum”

Didem Özel Tümer - Milliyet Gazetesi Ankara Temsilcisi

Sokakta birinin kolumdan çevirip tokat atmasına ya da başka bir şekilde taciz etmesine izin vermeyeceğim gibi, bunun sosyal medya ya da başka bir mecra üzerinden yapılmasına da izin vermem. Ekran görüntüsünü alır, tacizcinin eğer kimliğini gizliyorsa peşine düşer, sosyal medya platformunda şikayet eder ve mutlaka engellerim. Muhatap almama, çekinme, kaçınma, umursamama sadece tacizcilere daha fazla alan açar ve amaçlarına ulaşmalarını sağlar. Şiddetin hiçbir türlüsü meşrulaştırılamaz, hafifletilemez. Bunu sadece kendim için değil, kızıma örnek olmak için, onun korkmadan haklarını korumayı öğrenmesi için de yapıyorum. Her yaştan kadının, her türlü şiddete karşı koyabilmesine yasalar, yaptırımlar kadar dayanışmanın da katkı sağlayacağını düşünüyorum.

“Hedef haline gelinse de korkulmamalı”

Pınar Aktaş - Milliyet Haber Araştırma Bölüm Müdürü

Siber şiddete en çok kadınların ve kız çocuklarının maruz kaldığı bir gerçek. Benim de geçmişte Twitter hesabım “farklı bir amaç” için kopyalandı. Fark edince hemen savcılığa giderek suç duyurusunda bulundum. Ondan kısa bir süre önce telefonumdan da taciz edilmiştim. Bu konu hakkında da suç duyurusunda bulunmuştum. Telefona ilişkin “patates hat” olduğu söylenerek takip yapılamadı. Twitter adresime ilişkin ise dönülmedi. Bu süreçte ciddi depresyon geçirdim. Çünkü bunun kasti yapıldığına inanıyordum; etrafımdaki herkesten şüphelenmeye başladım. Gelinen noktada zaman içinde Twitter adresi kapandı ya da kapatıldı. Yargıya güvenilmesini ve hedef haline gelinse bile korkulmaması gerektiğini düşünüyorum. Siber şiddete maruz kaldıysanız önce ekran görüntüsünü alın ve hemen savcılığa suç duyurusunda bulunun ve asla pes etmeyin.

“Kadın bedeni üzerinden linç kültürü başladı”

Dilara Koçak - Milliyet Gazetesi Yazarı

Eminim hepimiz farkında olarak veya olmayarak sanal şiddete maruz kaldık ve kalmaya da devam ediyoruz. Özellikle son yıllarda kadın bedeni üzerinden yürütülen algıların sanal şiddetin ciddi bir tarafı olduğunu düşünüyorum. Sosyal medyanın verdigi serbest kürsüde kişiler söylediklerinin karşısındaki insanın hayatında, duygusal durumunda nelere yol açabileceğini sorgulamıyor. Çoğu kişi sadece bir fotoğraf ile “Aaa sen kilo mu aldın?” gibi cümleler kuruyor. Oysa ki bir kişiyi dış görünüşüyle yargılama hakkımız yok. Hayat sadece bedenimizi beslemekle değil, ruhumuzu da eşit şekilde besleyerek güzelleşir ve tatlı dil ile sevgi göstermek kadar hiçbir şey ruhumuza iyi gelmez.

“Bilinçlendirmek hedefimiz olmalı”

Seval Üçler - Milliyet Dijital Medya Genel Müdür Yardımcısı

Hayatımıza internet, mobil cihazlar ve sosyal medya ağlarının girdiği günden beri teknoloji dünyasının içindeyim ve bugüne kadar siber şiddete uğramadım ancak bunun en önemli sebebi “siber şiddetin nereden ve nasıl gelebileceğini” belki de teknolojik imkanlarla nasıl sınırlandırabileceğimi bilmemden kaynaklanıyordu. Ya bilmeseydim? O zaman siber şiddet kaçınılmaz sondu. Şiddete maruz kalan en başta kadınlar ve kız çocuklarımızı bu konuda bilinçlendirmek, kullandıkları sosyal medya hesaplarının güvenlik politikalarını uçtan uca uygulamalarını desteklemek ve siber şiddete maruz kaldıklarında seslerini çıkartarak bu kişileri yetkili kurumlara şikayet etmelerini sağlayabilmek öncelikli hedeflerimizden olmalı.

“Şiddet siber dünyada daha yoğun”

Zeynep Aktaş - Milliyet Gazetesi Yazarı

Kişilerin ve ilişkilerin sosyal mecralara taşınmasıyla birlikte şiddet de yeniden kendisini konumlandırdı. İlginç olan ise gerçek hayatta şiddetin nesnesi olanların sanal ortamda pekâlâ öznesi olabilmesi. Hal böyle olunca şiddet siber dünyada gerçek hayattan daha yoğun yaşanabilmekte. Bu bakış açısı benim açımdan sanal dünya ile minimum seviyede bir teması zorunlu kıldı. Açık sosyal ağlardan itinayla uzak dururken kapalı ve sınırlı sosyal ağları tercih ettim. Fakat buna karşın saldırılardan kaçmanın mümkün olmadığını da söylemeden edemeyeceğim. Bu tür saldırıların ve şiddetin gelişen teknoloji ile birlikte engellenmesinin daha kolay olacağını düşünenlerdenim. Asıl olan tedbir ve müeyyideye gerek kalmaksızın şiddetin ortadan kaldırılabilmesi. Siber şiddettin son bulması bireylerin evrensel değer yargılarını benimsemelerinden geçiyor.

“Ses çıkarmak ve şikayet etmek şart”

Asu Maro - Milliyet Gazetesi Yazar

Hiç siber şiddete uğradınız mı sorusuna hiç düşünmeden vereceğim ilk cevap “uğramadım” olurdu. Düşününce, şiddetin, tacizin nerede başladığının çok da farkında olmadan büyüdüğümü fark ettim: Sokakta laf atmaları, toplu taşımada fazla yakın durmaları falan “kadınlığın gereği” gibi görüp en iyi savunmanın kaçmak olduğunu zannederek. BM Kadın Birimi’nin siber şiddeti ne kadar tanıyorsunuz testini çözerken bu sözde savunma tekniğinin içime işlemiş olduğunu fark ettim. Ben siber alemde tacize şiddete maruz kalmıyor değildim, tabii geliyordu saldırgan, tacizkar mesajlar. Ben görmezden geliyordum, onlar da yok oluyordu. Anlattığım bireysel mücadele yöntemi bir çözüm değil, sadece o an için belayı görünmez kılmaya yarıyor. Son birkaç yıldır kadınlar seslerini yükselttikçe, kendilerini rahatsız edenleri ifşa ettikçe bir şeylerin değiştiğini gözlemliyoruz. Dolayısıyla tek bir çözüm yolu görünüyor; en ufak bir tacize şiddete göz yummayıp mümkün olduğunca kalabalık şekilde ses çıkarmak ve o kişiyi derhal ilgili mercilere şikayet etmek. Tabii ilgili mercilerin de siber şiddet suçlarını caydırıcı olacak şekilde cezalandırması.

“Testi çözmek farkındalığımı artırdı”

Gülden Öktem - Milliyet Gazetesi Kültür Sanat Müdürü

Siber şiddete maruz kaldın mı?” sorusu sorulduğunda hemen “Hayır” cevabını versem de Birleşmiş Milletler Kadın Birimi’nin kampanyası sayesinde, siber şiddete uğramamak için kendimce önlemler aldığımı fark ettim. Uzun yıllardır sosyal medya hesaplarımın hepsini ya kilitli ya da sınırlandırılmış hesap olarak kullanıyorum ve tanımadıklarımı arkadaş listeme eklememeye gayret gösteriyorum. Tüm bunları yapıp siber şiddete uğramamak mümkün mü? Elbette değil. Siber şiddet konusunda sesini çıkaramayan kadınlar, dezavantajlı bireyler çoğunlukta... https://atesbocekleri.info adresindeki test, siber şiddet farkındalığım açısından bana önemli bir katkı sağladı. Umarım bu dosya konusunu okuyanlar da testi çözer ve siber şiddete karşı farkındalığını geliştirir.

“Ekran görüntüsü almak öncelik olmalı”

Çiğdem Yılmaz - Milliyet Haber Araştırma Muhabiri

Sosyal medyayı aktif bir şekilde kullanıp da siber şiddete uğramayan yoktur. Ben de defalarca maruz kaldım. Başlangıçta yaptığım şey, uyarmak oluyor. Karşımdaki kişi bunu anlamıyorsa engellemeyi tercih ediyorum. Kimi zaman engellemek de çözüm değil. Bu nedenle ekran görüntüsü almak ilk önceliğimiz olsun. Savcılığa ve kolluğa başvurduğumuzda elimizde delil olur. Bunun yanı sıra hesabınızın gizlilik ayarlarında düzenlemeler yaparak profilinizi kimlerin görebileceğine, doğrudan mesaj iletebileceğine ya da yorum yapabileceğine karar verebilirsiniz. İncitici yorumlar ve fotoğraflara ilişkin bildirimlerde bulunup bunların kaldırılmasını isteyebilirsiniz.

“Cezası olduğunu fark ettirmeliyiz”

Meltem Günay - Milliyet Haber Araştırma Muhabiri

Sosyal medyayı kullanan her kadın bunu yaşıyor, ben de yaşadım. Bir kare fotoğraf bile siber şiddetle karşılaşmanıza neden oluyor. Ciddi boyutlara vardığını düşündüğünüz an ekran görüntüsü alarak karşı tarafa bunu söylediğinizde etkili olabilir. Israrlı takipte hukuki yollara başvurmak gerekiyor. İnsanların yaptıkları ‘suçun’ bir cezası olduğunu ve bundan dolayı ceza almalarının caydırıcı olacağını biliyoruz. Ailelerin çocuklarının sosyal medya hesaplarına gerekli yerlerde müdahale etmeleri gerektiğini düşünüyorum.

“Mücadele etmek en doğrusu”

Şebnem Burcuoğlu - Milliyet Gazetesi Yazarı

Sanal şiddetle 2014’te “Kocan Kadar Konuş” kitabımın çıkışıyla tanıştım. O zaman hiç tanımadığım insanlardan gelen negatif yorumlar karşısında tepkisiz kalmayı seçtim. Bir insanın senin gözlerinin içine bakarak kötü sözler söylemesi hayli zorken, klavye başında bu oldukça kolay bir şey. O insanlar bundan besleniyor. Bugün durum daha da ciddileşti tepkisiz kalmak yerine ilgili mercilere şikayet ederek sanal zorbalıkla mücadele etmek en doğrusu.