#BizSizeDonörüz!

Türkiye Organ Nakli Vakfı (TONV), 3-9 Kasım Organ Bağışı Haftası’nda konuyla ilgili farkındalık yaratmak üzere #BizSizeDonörüz kampanyasını başlatıyor. Vakıf Başkanı Dr. Eyüp Kahveci, “’Biz size döneriz’ gibi dönüşü olmayan geçiştirmelere inat, organ bağışının binlerce hasta için umut olacağını vurgulamak istedik” diyor. Astellas İlaç Türkiye’nin koşulsuz katkısıyla gerçekleştirilen kampanyayı temsil etmek üzere heykeltıraş Seçkin Pirim de bir eser tasarladı. Heykel, organ bağışı mesajını yaymak amacıyla Instagram ve Twitter’dan yapılacak paylaşımlarla tamamlanacak.

Organ bağışı ve nakli konusunda bilinmeyenleri öğretmeye, yanlış bilinenleri düzeltmeye çalıştıklarını anlatan Dr. Kahveci, “Organ bağışı konusunda farkındalık çalışmaları yürütürken kalıplaşmış yöntemlerin dışına çıkıp farklı yöntemler kullanıyoruz. Sanat, bu yöntemlerin en estetiği ve en etkilisi! Bu yüzden uluslararası başarılara imza atan Türk Heykeltıraş Seçkin Pirim’in yaptığı sanat eseri bizim için çok kıymetli. Bu kampanya, sanatın gücü ile sosyal medyanın gücünün birleştiği bir proje olarak ortaya çıktı. Bu kadar güçlü iki unsurun bir araya geldiği bu projenin başarılı olacağına inanıyorum” diyor. Dr. Kahveci, Organ Bağışı Haftası vesilesiyle sorularımızı cevapladı:

- Organ nakli hakkında bilgi verebilir misiniz?

Tedavisi mümkün olmayan hastalıklar nedeniyle görev yapamayacak derecede hasar gören organların yerine, canlı veya beyin ölümü gerçekleşen bireyden alınan sağlam organın konulmasıyla yapılan tedaviye organ nakli diyoruz. Organ nakli iki çeşittir. Canlıdan nakil; sağlıklı bir kişinin hayattayken bazı organlarının kendi rızasıyla başka bir kişiye nakledilmesidir. Bu operasyon böbrek ve karaciğer için geçerlidir. Kadavradan nakil; beyin ölümü gerçekleşmiş kişinin organlarının alınıp ihtiyacı olan bir kişiye nakledilmesidir. Bu operasyon böbrek, karaciğer, pankreas, kalp, kalp kapakları, kornea, yüz, el, kol ve bacaklar için geçerlidir. Türkiye’de yaklaşık 26 bin kişi organ bekliyor. Türkiye’de nakli yapılan organlar; böbrek, karaciğer, kalp, akciğer, pankreas ve ince bağırsaktır. Türkiye’de nakli yapılan dokular ise kalp kapağı, kornea, kemik, kemik iliği, deri, yüz, el, kol ve bacaklar. Bir kişi 8 kişiye hayat verebiliyor.

- Organ bağışında Türkiye dünyada kaçıncı sırada?

Canlı vericiden nakillerde Türkiye dünyanın en başarılı 3 ülkesinden biri; Güney Kore ve Hindistan ile birlikte bu konuda başı çekiyor. 2017 yılında Türkiye’de yapılan 4 bin 908 organ nakli operasyonunun 3 bin 736’sı canlıdan nakil. Bu, Türkiye’deki nakillerin yüzde 80’inin canlı vericiden yapıldığı anlamına geliyor. Kadavradan bağış konusunda ise bu oran düşüyor. Beyin ölümü teşhisi sonrası için yapılan bağışlarda Avrupa ülkelerinde oran yüzde 80’lerde iken Türkiye’de bu oran yüzde 20’lerde.

Dr. Kahveci, Türkiye’de yaklaşık 26 bin kişinin organ nakli beklediğini, bir kişinin organlarıyla sekiz kişiye hayat verebildiğini söylüyor.

- Kimler organlarını bağışlayabilir? Kriterler neler?

“Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun”a göre, 18 yaşından büyük ve akli dengesi yerinde olan herkes organlarının tamamını veya bir bölümünü bağışlayabilir. Canlıdan canlıya organ bağışında 18 yaşını doldurmuş olmak gerekir. Ancak kadavradan yapılan bağışlarda yaş sınırı yoktur. Organ bağış kartı almak için de 18 yaşını doldurmuş olmak gerekir.

- Organ nakli hangi durumlarda gerçekleştirilir?

Kadavradan organ nakli beyin ölümü teşhisinin konulmasından sonra gerçekleştirilebilir. Beyin ölümü gerçekleşmiş kişi kendi kendine nefes alamaz, tekrar hayata dönme şansı yoktur. Bu kişinin organları 24-36 saat içinde fonksiyonlarını yitirir. Solunumu ancak makine yardımı ile yapabilir. Kalp dışarıdan verilen desteklerle, ilaçlarla atmaya devam eder. Tüm desteklere rağmen, 24-36 saat içinde kalp, akciğer gibi diğer organlar fonksiyonlarını kaybeder. Bitkisel hayattaki kişi ise kendi kendine solunum yapabilir. Bu kişiler nadir de olsa aylar, yıllar sonra bile iyileşebilir.

- Nasıl donör olabiliriz?

Canlı vericiden organ bağışı için alıcı adayı hasta ile bir organ nakli merkezine başvurulabilir. Öldükten sonra kullanılmak üzere organ bağışı için ise büyük hastanelerin organ bağış ünitelerine ya da Türkiye Organ Nakli Vakfı’na başvurulabilir. Detaylı bilgi ve organ bağışı başvuru noktalarına; www.tonv.org.tr/tr/organ-bagisi/organ-bagisi-icin-nereye-basvurabilirim adresinden ulaşılabilir.

- Organ bağışı konusunda dünyada uygulanan başarılı sistemler neler?

Dünyada uygulanan ‘varsayılmış rıza sistemi’nin organ bağışı oranlarını artırdığı görülüyor. Bu sistemin uygulandığı ülkeler, doğuştan itibaren herkesin organ bağışçısı olması yönünde yasa işletiyor. Sisteme göre kişi, aksi beyanı olmadıkça doğuştan bağışçı kabul ediliyor. 2015’te İngiltere’nin Galler Bölgesi rıza sistemine geçtikten sonra bağış oranları yüzde 35 arttı. Fransa da bu sisteme geçti, orada da bu civarda bir artıştan bahsediliyor.

Organ bağışı heykeli 80 kat, 26 bin çizgi!

Heykeltıraş Seçkin Pirim, organ bağışı projesini temsil eden sanat eserini tasarlama sürecini şöyle anlatıyor: “Organ bağışı gibi önemli bir konuda farkındalık yaratma amacıyla projeye dahil oldum. Heykeli oluştururken, ‘Hayata nokta koymaktansa organ bağışı sayesinde virgül koyup devam etmek’ cümlesinden ilham aldım. Karşılıklı duran iki virgül hem organ bağışçısını ve organ bekleyen hastaları hem de bir araya gelince oluşturdukları kalp simgesiyle hayatı sembolize ediyor. Her bir virgül 80 kattan oluşuyor. Bu sayı da ortalama insan ömrünü ve bir kişinin organlarını bağışlayarak 8 kişiye hayat verebilmesini ifade ediyor. Eserin Türkiye’de organ nakli bekleyen yaklaşık 26 bin kişiye ithafen 26 bin çizgiden oluşmasını hedefliyoruz. Heykelin üretim aşamasının tamamlanması için herkesi Instagram ve Twitter hesaplarından #BizSizeDonörüz etiketiyle paylaşım yapmaya ve www.tonv.org.tr/BizSizeDonoruz sayfasını ziyaret etmeye çağırıyoruz.”