Afetlere karşı oyun

CEYDA ULUKAYA- Dünyada 3 milyarı aşkın, Türkiye’de ise 40 milyonun üzerinde oyuncu var. Her yıl artan yatırımlarla büyüyen oyun sektöründe dijital oyunlar, eğlendirici özelliklerinin yanında esaslı bir eğitim aracı olarak işlev görmekle kalmıyor, deprem gibi travmatik olaylara maruz kalan çocukların olumsuz duygularının üstesinden gelmelerine yardımcı oluyor. Bu yönüyle, hem depremden etkilenen çocuklar için iyileştirici hem de çocukları afetler konusunda bilinçlendirmek için eğitici bir rol üstleniyor.

Oyun dünyasında eşitlik ve çeşitliliği sağlamak üzere sekiz yıldır çalışan Women in Games Türkiye Platformu, dijital oyunların bu rolünü ortaya koymak üzere yeni bir projeyi hayata geçirdi. 6 Şubat depremlerinden sonra adımları atılan ‘We Care in Games’ projesi kapsamında geçtiğimiz hafta düzenlenen hackathonda, depremden etkilenen çocuklar için iyileştirici, afetlerle her an karşılaşması olası çocuk ve gençler içinse eğitsel oyunlar tasarlandı. Oyun geliştiriciler, oyun tasarımcıları, hikaye anlatıcılar, üniversite öğrencileri ve sektör profesyonellerinin katıldığı,  pedagogların mentörlüğünde yürütülen hackathonda desteklenmeye değer bulunan dört oyun, 3-6 ay arasında yayınlanarak binlerce çocuğa destek olacak.

Deprem konusunda iyileştirici ve eğitsel oyunlar tasarlamak üzere düzenlenen hackathonda ekiplere rehberlik eden uzman klinik psikolog Serdar Vatansever, “İfadeye yardımcı olmak bunun için bir yol açmak çok değerli çünkü travmayı travma yapan çaresizlik, ifade güçlüğü ve desteksizliktir. Bu yüzden doğru oluşturulmuş bir oyun, travmatik olaylara maruz kalan çocukların duygusal ihtiyaçları konusunda önemli bir etkiye sahiptir” diyor. Bir oyunun depremle ilişkili olarak iyileştirici etkide bulunabilmesi için gereken özellikleri ise şöyle sıralıyor: “Oyunda enkaz, deprem, kayıplar gibi çocuğu travmatize edecek herhangi bir unsur olmaması çok önemli. Travma etkisinde duygularla baş edebilmek için oyundaki karakterlerle özdeşim kuran çocuk duygularını karakter üzerinden ifade edecektir. Yeniden başlayabilmek, özellik geliştirebilmek, çözüm üretebilmek, birlikte eğlenmek… Yani kısaca hayata tutunmak için ihtiyacımız olan özellikleri barındıran birçok oyun çocuğa bu aşamada iyi gelecektir.”

“Dijital beslenme kutularımız”

Women in Games Türkiye Kurucusu ve Recontact Games Kurucu Ortağı Simay Dinç, “Günümüzde dijital beslenme kutularımız telefonlarımız ve tabletlerimiz. Aileler, çocuğun beslenme çantasını gelişimine destek olacak şekilde hazırladığı gibi tabletine, telefonuna da onun gelişimine destek olacak oyunları ve uygulamaları yüklemeli, çocuğun dijital tüketimini 13 yaşına kadar takip etmeli” diyor. Oyunlara bir kültür ürünü gözüyle bakmaya önem verdiklerini anlatan Dinç, “Oyunları yasaklamak yerine onu basit kodlama teknikleriyle oyun üretmek yada okul çağında profesyonel e-sporcu olması yönünde teşvik etmek çok önemli. İngiltere’de 12-16 yaş arası gençler arasında yapılan bir araştırmada, okul müfredatına eklenen e-spor dersleriyle çocuklarda özgüven artışı, strateji geliştirme, ekip olabilme gibi yetenekler gelişirken, yüzde 80 oranında mühendislik alanlarına ilgilerinin arttığı gözlemlenmiş” diyor.

İyileştirici ve eğitici iki oyun

‘We Care in Games’ projesinde, desteklenmeye değer görülen ekiplerden Bee Honey ve Game Therapy, iyileştirici ve eğitsel özellikleriyle öne çıkan oyunlarının tasarım süreçlerini anlatıyor: 

Lulu ve kaplumbağa

Oyunumuz 6-9 yaş aralığındaki çocuklar için tasarlanan iyileştirici bir oyun. Deniz altında geçen hikaye tabanlı bir oyun. Temel fikri deprem sonrası çocukların kapıldığı umutsuz duyguların üstesinden gelmelerine ve çocukların travma sonrası yaşanan içe kapanma süreçlerini atlatmalarına yardımcı olmak. Oyunda, ana karakterimiz olan yıldız Lulu denizin içerisinde ileriye doğru hareket ederken karşıdan gelen akıntı kendisini geriye doğru sürükler. Fakat Lulu, arkadaşı kaplumbağanın elini tuttuğunda akıntı onu daha az geri sürükler. Böylece çocuğa çevresi ile iletişim kurduğunda yaşadığı travmanın sarsıcı etkisinin azalabileceğini bir akıntı mekaniği ile aktarmaya çalıştık.

Tasarım sürecinde ekipteki psikolojik danışman arkadaşımızın yönergeleri doğrultusunda travmanın diyalektiği üzerinden ilerleyerek çocuklara travma sonrası yanlış mesajlar iletmemeye özen gösterdik. Oyun içi puzzle tasarımında sembollerden ve metaforlardan faydalanarak, hiçbir şekilde çocuklara doğrudan depremi hatırlatıp sarsacak bir şeyler çağrıştırmak istemedik.

Ekipte, farklı üniversitelerin dijital oyun tasarımı, endüstri mühendisliği, psikoloji, elektronik mühendisliği bölümleri öğrencileri ve mezunları Baran Yurttaş (20), Burak Kayalak (30), Beyza Akbulut (25), Ceyda Akbulut (25), Didar Güzelkara (31), Reyhan Kavsara (31) yer alıyor.

Oyun terapisi

Oyunumuz 3-6 yaş grubuna yönelik eğitici bir oyun. İçerisinde kum oyunu, resim çiz oyunu, puzzle oyunu, problem çözme oyunu ve mindfulness olmak üzere çocukların yaratıcı ifade alanlarını desteklemek, dikkat sürelerini artırmak ve problem çözme becerilerini geliştirmeyi hedefleyen farklı türde oyun alanlarımız yer alıyor. Çocuklar uygulamaya girdiğinde kendisine oyun boyunca eşlik edecek bir oyun arkadaşı seçmesi isteniyor. Bununla da çocuğun birden çok karakter arasından seçim yaparak özerklik duygusunu pekiştirmekteyi amaçladık. Ayrıca depremden etkilenen çocukların zorlayıcı duyguları daha sık deneyimliyor olabileceği düşünülerek belirli aralıklarla onlara nasıl hissettikleri sorduk ve o anda daha iyi hissetmelerini sağlayacak mini oyunlara yer verdik. Tüm tasarım sürecinde, 3-6 yaş aralığındaki çocuklarla çalışan oyun terapistlerinden görüş alarak ilerledik.

Ekipte farklı üniversitelerin bilgisayar mühendisliği, dijital oyun tasarımı, 3D oyun sanatçılığı ve psikoloji bölümü öğrenci ve mezunları Mert Demirok (30), Talha Demirok (23), Mehmet Can Kabakçı (22), Seçil Erdem (24), Merve Sönmez (27), Tuğçe Nur Dalay (27) yer alıyor.