Tanzimat Fermanı nedir? Tanzimat Fermanı ne zaman ilan edilmiştir?

Türk modernleşme tarihinin en önemli basamaklarından birisi Tanzimat Fermanı’dır. Gülhane Hatt-ı Hümayun olarak bildiğimiz Tanzimat Fermanı sonrası Osmanlı’da ve devamında Türkiye Cumhuriyet’inde birçok yeniliğin öncüsü olmuştu. Peki, Tanzimat Fermanı nedir? Tanzimat Fermanı ne zaman ilan edilmiştir?

Selçuk Bulut

Tanzimat Fermanı nedir?

Tanzimat Fermânı Türk tarihinde Batılılaşmanın ilk somut adımıdır. 3 Kasım 1839'da Sultan Abdülmecid döneminde Hariciye Nazırı Koca Mustafa Reşid Paşa tarafından okunmuştur. Gülhane Parkı'nda okunması nedeniyle Gülhane Hatt-ı Şerifi (Padişah Yazısı), Gülhane Hatt-ı Hümâyûnu veya Tanzimât-ı Hayriye (Hayırlı Düzenlemeler) olarak da anılır.

Tanzimat Fermanı ne zaman ilan edilmiştir?

Osmanlı Devleti'nde Hâriciye Nâzırı Mustafa Reşid Paşa’nın 3 Kasım 1839 tarihinde okuduğu “Gülhâne Hatt-ı Hümâyûnu” ile başladığı kabul edilen Tanzimat hareketi, görünen yüzüyle devlet işlerinde bozulan düzeni yeni baştan tesis etme amacındaydı. Ancak askerî, mülkî ve hukukî alanda hayata geçirilen reformlar, bir siyasî düzen değişikliğinden öteye geçmiş, Türk düşünce sisteminde de köklü bir değişmeye zemin hazırlamıştır

Tanzimat Fermanı’nda yer alan konular nelerdir?

Tüm vatandaşların can, mal ve namus güvenliğinin sağlanması,
Yargılamada açıklık, hiç kimse yargılanmadan idam edilemeyecek (Hukuk devleti özelliğini yansıtır.),
Vergide adalet,
Erkeklere dört yıl mecburi askerlik,
Rüşvetin ortadan kaldırılması,
Herkesin mal ve mülküne sahip olması, bunu miras olarak bırakabilmesi (Özel mülkiyet güvence altına alındı; müsadere kaldırıldı.).

Fermanda verilen bütün sözlerin tamamen yerine getirilememesine rağmen bu çabalar, İslami yönetimden uzaklaşmaya, çağdaşlaşmaya ve cumhuriyet fikrine önayak olmuştur. Tanzimat Fermanı'nın okunmasından I. Meşrutiyet'in ilanına kadar geçen dönem, Osmanlı tarihinde Tanzimat Dönemi (3 Kasım 1839 - 22 Kasım 1876) olarak anılır.

Tanzimat Fermanı neden ilan edildi?

Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa meselesinde Avrupa'nın desteğini almak,
Londra Boğazlar Sözleşmesi'nde Avrupa'nın desteğini almak,
Avrupa'nın Osmanlı'nın iç işlerine karışmasını önlemek,
Fransız İhtilali'nin milliyetçilik etkisini azaltmak,
Gayrimüslimleri devlete bağlamak,
Fransız İhtilali'nin etkisiyle meşruti yönetim isteyen aydınların baskılarını azaltmak.