Kalabalık sokakların, uzun caddelerin ilacı 'Troleybüs Tosun' 29 yıl sonra yine yollarda
Bizler onu 'kırmızı otobüs' diye tanısak da aslında o bir troleybüs, hatıralarda yer eden adıyla 'Tosun'. 29 yıl sonra yeniden yollarda olan 'Troleybüs Tosun', İstanbullular için nostaljik ve vefalı bir kırmızı otobüsten çok daha ötesi...
Yeni nesil enerjilerle hayatımızı inşa etmeye artık çok daha fazla önem veriyoruz. Bunun sebebi ise çevreyi korumanın bizler için ne denli hayati değer taşıdığını daha iyi fark etmemiz. Elektrikli arabalar, metrolar, tramvaylar dişlilerini son hız hayatın karmaşasına döndürüyor. Peki onlar yokken sistem nasıl dönüyordu? Örneğin gitmek istediğiniz yere otobüs, metro ya da arabayla gidemeyecek durumda olsaydınız ne yapardınız? Serin Kapalıçarşı, cıvıl cıvıl Mahmutpaşa, o güvercin dolu avlular ve güzelim bahar rüzgârında ter kokuları, telaşla koşuşturmayla geçen İstanbul günlerinde birilerinin ulaşımı için destekçiye ihtiyaçları vardı. İşte o kalabalıkların en büyük ihtiyacı bir 'Tosun'du.
Kalabalıkların ilacı 'Tosun'
Kalabalık sokakların, uzun caddelerin ilacı 'Tosun' yıllar süren büyük ihtiyaçtan sonra İstanbulluların imdadına koşmuştu. İstanbullulara her iki yakada da uzun yıllar hizmet veren elektrikli tramvayların 1950'li yılların sonunda kentin ihtiyacını karşılayamaz hale gelmesi üzerine otobüslere oranla daha ekonomik olması ve elektrik enerjisiyle çalışması dolayısıyla çevreci özelliği de göz önüne alınarak troleybüs sisteminin kurulmasına karar verilmişti. İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri (İETT) işçileri tarafından 1968 yılında Şişli Garajı Atölyesi’nde üretilen filo numarası 101, plakası 34 KE 164 olan bu ilk Türk troleybüsü “Tosun”, 1968 yılının sonbaharında seferlerine başlayıp, 16 yıl boyunca sorunsuz olarak hizmet verdi. Ortaköy-Aksaray, Edirnekapı-Taksim, Bebek-Eminönü, Edirnekapı-Beşiktaş hatlarında binlerce insanın ulaşımını sağladı.
Tarihi yarımadanın kızıl kurtarıcısı
İETT'nin o dönemde işlettiği 16 farklı troleybüs hattının tamamında denenen Tosun, 30 numaralı Ortaköy-Aksaray, 87 numaralı Edirnekapı-Taksim, 22C numaralı Bebek-Eminönü ve 34 numaralı Edirnekapı-Beşiktaş hatlarında dönüşümlü olarak çalışmıştı. 34 koltukta, 36 ayakta olmak üzere 70 yolcu kapasitesine sahip. Kapı numaraları 1 ile 100 arasında sıralanan 100 araçlık troleybüs filosuna Tosun eklendiğinde, tarihe geçen 101 kapı numarası verilmişti. Tosun, troleybüslerin hattan kaldırıldığı 1984'e kadar sefer yaparak İstanbullulara hizmet etti. Hizmetten çekilmesinden 3 yıl öncesine kadar önde ve arkada iki kapısı bulunan kırmızı troleybüslere arkadan biniliyordu.
16 Temmuz 1984’te seferden emekli olan Tosun, Yedikule Gazhanesi’ndeki İETT hurda araç parkına çekilmiş ancak ne yazık ki 'ilk Türk troleybüsü' olarak muhafaza altına alınmamıştı. Bu sebeple de ondan geriye birkaç eski fotoğraftan başka bir iz kalmamıştı. 2013'te yine İETT ustalarının el attığı Tosun, MAN otobüs şasisi kullanılarak aslına uygun bir tasarımla bir adet Tosun otobüs tekrar üretildi. Dizel motor tahrikli nostaljik konseptli Tosun otobüsü, tarihi sur içi bölgesindeki Edirnekapı-Taksim-Beşiktaş güzergahında ulaşım hizmeti verdi.
Bazı sonlar aslında sonsuzluğun başlangıcı
Bazen bazı şeylerin hayat serüveni sona erer. Yazarı ölse de kitaplarının okunması, on yıllar sonra yeniden basılması gibi, Tosun’un hikâyesi aslında bitmemişti. Belki birilerinin yarım kalan hatıraları yaşaması, geçmişin tozlu ama temiz sayfalarını yeniden çevirmesi gerekiyordu. İşte bizim 'Tosun' da binlerce yıllık tarihe şahit sokaklarda bu sefer yeni neslin yeni teknolojisiyle sevenleri sevdiklerine, işi olanları işine kavuşturdu. 'Tosun' tam 29 yıl sonra yine yollarda. Bazı sonlar aslında sonsuzluğun da başlangıcı. Yeter ki görebilelim, değerini bilelim...
