Srebrenitsa katliamı nedir? Srebrenitsa soykırımı tarihi

1995 yılında gerçekleşen Srebrenitsa katliamı nedir diye merak edenler, katliamın her yıldönümünde tekrar tekrar bu konuyu araştırıyor. Sırp askerleri tarafından 8 bin 372 insanın katledildiği Srebrenitsa soykırımı tarihi bir olay ve üzerinden onlarca sene geçmesine rağmen unutulmadı. Katliam üzerine filmler, şarkılar ve şiirler bestelendi.

Srebrenitsa katliamı nedir?

1991-1995 yılları arasında Yugoslavya İç Savaşı sırasında Sırp Cumhuriyeti Ordusu, Bosna Hersek'in doğusundaki Srebrenitsa'ya bir harekat düzenledi. Krivaya '95 Harekatı olarak bilinen bu harekat, 1995 yılında Sırp General Ratko Mladic tarafından yönetildi.

11 Temmuz 1995'te Srebrenitsa'ya giren ordu, Mladic'in öncülüğünde ağır silahlarla 8 bin 372 Boşnak'ı katletti. BM (Birleşmiş Milletler)'nin Srebrenitsa'yı güvenli bölge ilan etmesine ve Hollanda'dan 400 barış gücü askeri göndermesine rağmen katliam engellenememiştir.

Avrupa'da hukuki olarak da belgelenmiş ilk soykırım olma özelliği taşıyan Srebrenitsa soykırımı, 2. Dünya Savaşı'ndan sonra gerçekleşen en büyük toplu katliamdır.

Yugoslavya'nın dağılma sürecinde yaşanan kaos, Hırvatistan Savaşı ve Bosna Savaşı, Sırplar'ın Bosna'da başlattığı bu soykırıma yol açtı. Boşnaklar'ın elindeki silahlar Birleşmiş Milletler Barış Gücü tarafından koruma gerekçesiyle toplanmış ve bölge halkı savunmasız kalmıştı. BM'nin katliam esnasında bölge güvenliğini sağlayamaması ve Srebrenitsa'yı korumakla görevli olan Hollandalı Komutan Thom Karremans'ın kendisine sığınan 25 bin kişiyi ve şehri Sırplara teslim etmesi de bu katliamın sebeplerindendir. Daha sonra Sırp General Ratko Mladic, şehri boşaltan Thom Karremans'a hediye verirken görüntülenmiştir.

Ratko Mladic ve cezalar

Şehirde 1 hafta boyunca devam eden katliam, 2. Dünya Savaşı'ndan sonra görülnüş en büyük suç olarak tarihte ve arşiv kayıtlarında yerini aldı. Srebrenitsa katliamı, Lahey Adalet Divanı tarafından soykırım olarak kabul edilse de Sırbistan'ın sorumlu tutulamayacağına karar verildi.

Hollanda'nın Lahey şehrinde bulunan Uluslararası Adalet Divanı, aldığı kararla Srebrenitsa'yı bir soykırım olarak kabul etti ve Ratko Mladic'i birçok suçtan müebbet hapse çarptırdı.

2016 yılında aynı mahkeme, Bosnalı Sırplar'ın eski lideri olan Radıvan Karadzic'e de soykırım ve 10 ayrı suçtan 40 yıl hapis cezası verdi.

Mahkeme ayrıca, Srebrenitsa soykırımındaki suçları nedeniyle eski Sırp general Radislav Krstic’i 35 yıl, Vidoje Blagojevic’i 15 yıl, Vujadin Popovic ve Ljubisa Beara’yı ömür boyu, Drago Nikolic’i 35 yıl, Ljubomir Borovcanin’i 17 yıl, Vinko Pandurevic’i 13 yıl, Radivoje Miletic’i 19 yıl, Milan Gvero’yu 5 yıl hapse mahkum etti. Bosna Hersek Mahkemesinde görülen davada ise 13 Temmuz 1995’te bine yakın Boşnak sivilin öldürülmesiyle suçlanan Milorad Trbic, 30 yıl hapse mahkum edildi.

Bugüne kadar birçok farklı mahkemede yürütülen davalarda Srebrenitsa katliamı nedeniyle 45 Sırp ağır cezalar aldı. Dönemin Sırbistan Devlet Başkanı Slobodan Milosevic yargılanması devam ederken 2006 yılında cezaevinde hayatını kaybetti.