Yapay zeka mı insan mı? Gezegeni kim yönetecek?

Eskiden teknolojinin ne kadar ilerlediğinden bahsederdik şimdi ise ilerleme hızının ne kadar arttığından bahsediyoruz. Hayatımıza her gün yeni bir teknoloji giriyor. Eskiden anlattıklarında çok ilginç gelirdi. Ofis çalışanlarının hayatına bilgisayar girdikten sonra adapte olamayan memurların ne kadar zorlandıklarını hatta dayanamayıp emekli olduklarını okurduk. Şimdi ise ofis programları hem sürekli dönüşüm geçirip karmaşık ve bir sürü yeni özelliğe sahip oluyorlar hem de her yıl farklı farklı firmalar sayesinde çeşitleniyorlar. Sözün özü, bu kadar hızla gelişen teknoloji artık yeniliği öğrenen değil yeniliği hızla öğrenen ve yeniliğe kendini hızla adapte eden insan arıyor.

Bu yıllarla da dalga geçilecek

Gelişen ve dönüşen teknolojinin hızlı giden serüveni her ne kadar günümüz insanı için baş döndürücü bir şekilde sürse de dürüst olalım bunlar iyi günlerimiz. Geçmişe dönüp baktığımızda "Ofislere bilgisayarların girmesi olayı o kadar abartılacak bir şey değil, altı üstü bilgisayarda bir dilekçe ya da küçük bir metin yazmaktan ibaretmiş, bu ne kadar zor olabilir, insanlar ne kadar zorlanmış olabilirler ki?" diye sesli olarak düşünsem de biliyorum ki bundan 20-30 yıl sonra da bu yıllara bakılıp "Ne kadar basit yazılımlarla çalışıyorlarmış" denilecek ve hatta hayatımızın bu yıllarda ne kadar kolay olduğu ile dalga geçilecek. Buna da tamam diyebilirdim. Zamanla insanın buna da adapte olabileceğine inanabilirdim ama artık eskisi kadar kendimi güvende hissetmiyorum. Korkuyorum. Gelecekten korkuyorum. Elbette bunun içinde çevresel bazı durumlar da var. İklim krizi, su krizi belki zamanla uzay krizi… "Gelecekte acaba insanlığın canını ne kadar yakacak?" dediğim birçok şey var ama özellikle bir tanesi var ki beni en çok o düşündürüyor.

Yapay zeka ile tanıştık

İnsan olmanın en önemli özelliklerinden biri karar alma yetisinin güçlü oluşudur. Doğada salt kaba güç bir canlıyı belli ölçüde korur. Salt kaba gücün koruyamadığı yerde karar verme gücü canlıyı korur. Örneğin bir aslan hayal edelim. Bir ceylanla karşı karşıya kalsın ve ceylanın kaçabileceği bir alan olmasın. Bu durumda aslan ceylanı öldürüp yemeğe başlayacaktır. İşte salt güç böylece canlıyı hayatta tutar. Bu aslanın avını yemeğe başladıktan sonra kokuyu alan sırtlanların toplu halde yıldırma saldırısına maruz kaldığını hayal edelim. Tek başına aslana karşı gücü olmayan sırtlanların toplu halde yıldırma saldırısına çoğu zaman aslan karşılık veremez ve avını bırakıp kaçar. İşte burada karar verme gücü hem aslan için hem de sırtlan için hayati önem taşır. Ne bir sırtlan tek başına aslana saldırmaya devam eder ne de ölmeyi göze alarak bir aslan avını bırakmamayı tercih eder. Ancak şunu unutmamalıyız ki aslan da sırtlan da bir insan kadar iyi kararlar alıp örneğin silah yapmayı düşünemez. Böyle bir kararı veremez. İşte bu yüzden yaşadığımız gezegeni aslan ya da sırtlan değil biz insanlar yönetiriz. Çok rahatlıkla diyebiliriz ki dünyayı en iyi karar verme yetisine sahip canlılar yönetmektedir. Bu şu an için geçerlidir. Peki gelecekte de bu böyle olacak mı? Ya da gelecekte de insan dünyayı yönetebilecek mi? Burası çok bulanık. Çünkü insan yeni bir şey ile tanıştı: Yapay zeka...

"Kontrol bizde" diyebilecek miyiz?

İçerisinde bulundurduğu neredeyse sonsuz olasılıktan dolayı bir bilgisayarın en iyi hamleleri hesaplaması oldukça zor olan Go oyununda yapay zeka dünyanın en güçlü oyuncusu Lee Sedol’u yendiği 2016 yılından sonra her şey değişti. Şu konuda ikna olduk ki yapay zeka bir insandan daha iyi karar vermeyi öğrenebiliyor. Bu tıpkı henüz laboratuvardayken küçücük olan bir farenin deneylerle ne kadar güçlendiğini görmek gibi. Şimdilik avcumuzun içine sığabilen bu fare büyüyüp bir ev büyüklüğüne geldiğinde kontrol halen bizde diyebilecek miyiz?

Mesela 'Altered Carbon' dizisi...

Yapay zeka şimdilik en çok cep telefonlarımız aracılığıyla hayatımızda kendine yer bulabiliyor. Örneğin benim telefonum dinlediğim şarkılara bakarak bana beğenebileceğim şarkıcıları ve şarkıları önerebiliyor. Peki bir adım sonrası ne olabilir?

Bunun cevabını son günlerde takip ettiğim 'Altered Carbon' adlı dizide bulduğumu söyleyebilirim. Bu diziye göre insanlar ölüyor ama insanlık ölmüyor. Nasıl mı? Yapay zeka herhangi bir kişinin tüm hayatını gözlemleyip hem o kişinin daha doğru kararlar almasını sağlıyor hem de o kişinin kararları, sesi, düşünceleri oluyor. Kişi ölse bile başına hiç gelmeyen bir olayda bile nasıl davranabileceğini tahmin edebiliyor. Bu yapay zeka küçük bir çip şeklinde vücutlara takılabiliyor. İnsan bedenleri tıpkı serada bitki yetiştirilir gibi özel yerlerde canlı tutulurken bu çipler özellikle de zenginlere ait olanları herhangi bir bedene takılarak hayatına devam ediyor ve dünyayı yönetiyor. Düşünün ki ölmek sadece bedenin ölmesi anlamına geliyor yaşlı bir bedenden çıkarılan çip herhangi genç bir bedene takıldığında kaldığı yerden yaşamaya devam ediyor. Yani gün geliyor yapay zeka yaşamak için insanın sadece bedenine ihtiyaç duyuyor kim bilir zamanla ona bile ihtiyaç duymayacak.

Önce insanı sonra tüm gezegeni

Belki de zamanla değişimin hızına ayak uyduramayan insan yapay zekadan daha çok yardım isteyecek. Belki de yapay zeka insanın ne kadar da yanlış kararlar alarak gezegeni yönettiğini fark edecek. Belki de insan yapay zekanın hemen hemen her konuda artık insandan daha doğru kararlar aldığını kabul edecek. Belki de yapay zeka önce insanı sonra da tüm gezegeni yönetecek. Belki de insan bindiği dalı günbegün hiç farkında olmadan kesecek...