Ya gördüğümüz kırmızı değilse?
Benim mavi dediğim rengin, başkasının algısında benim kırmızı veya mor dediğim renge karşılık gelmediğini nereden biliyorsun?
Ara ara aklıma gelen bir durum bu. Öyle sanıyorum ki bilimsel olarak kanıtlanması da pek mümkün değil.
Renk algısı kişiden kişiye değişebilir mi? Basit bir örnekle anlatmaya çalışayım.
Yaprak yeşildir
Yaprak rengi deyince aklınıza yeşil geliyor değil mi? Benim de yeşil geliyor. Ama ya benim aklıma gelen yeşil, bir başkası için benim kırmızı bildiğim renkse?
Denize mavi diyoruz, bulutlar beyaz mesela, mandalina turuncu falan.
Evet hepimiz bunda hemfikiriz de acaba aynı renklerden mi bahsediyoruz?
Her birimiz hayatı başkalarından farklı renklerde mi görüyoruz?
Deniz de mavidir, aksini iddia eden ahlâksızdır
Düşünsenize benim mavi gördüğüm denizi, bir başkası aslında benim mor dediğim renkte görüyor ve ikimiz de mavi diyoruz.
Deli saçması bir şey değil mi? Eminim yalnız değilim bunu düşünürken.
Ve asıl mevzu da şu ki bunu kanıtlamanın bir yolu yok. Nasıl olsun ki?
- Deniz hangi renk?
- Mavi
- Ya tamam mavi de. Nasıl mavi?
- İşte biraz koyu
- Öyle değil. Maviyi tanımla bana
- …
Arkadaş maviyi nasıl tanımlayabilirsin ki? Mavi işte.
Yani benim mavi dediğim rengin aslında başkasının algısında benim kırmızı veya mor dediğim renge karşılık gelmediğini nereden biliyorsun? Bilemezsin ki...
Evet o elbise, yine
Rengine karar verilemeyen bir elbise vardı hani. Dünya ikiye ayrılmıştı. Mavi-siyah mı altın-beyaz mı falan. İşte o dönem bu düşüncelerim zirve yapmıştı. Zaten çocukluğumdan beri düşündüğüm bir şeydi ama insanlar kavga etmeye başlayınca tekrar hatırladım bu düşüncemi.
‘Zevkler ve renkler tartışılmaz’ lafı tam olarak bu sanırım. Renkler öznel de olabilir mi demek istemişler acaba?
Matrix’ten gelsin:
Morpheus: Gerçek mi? Gerçek dediğin nedir, eğer duyduğun, gördüğün ve hissettiğin şeyleri söylüyorsan onlar sadece beyninin yorumladığı elektriksel sinyallerdir.
Mavi en sevdiğim renk ayrıca. Ha benim mavi gördüğümü, siz benim sarıyı gördüğüm gibi görüyorsanız da çok ayıp edersiniz.
Yemin ediyorum kafayı yiyeceğim.