Özgüvenli olmanın yolları neler?

Susanna McMahon 'The Portable Therapist' adlı kitabında, özgüveni şu şekilde tanımlıyor: "Özgüven var oluşun gereği olarak kendini tanıma, kendine bakma ve kendini kabullenmedir. Bu bir yaratılış yoludur." Kendine güvenen insanlar, diğer kişilerin yaptığı işleri eleştirerek onları küçültmeye çalışmazlar. Tam tersine farklı insanları çıkardıkları başarılı işlerden dolayı tebrik ederler. Özgüvenin varsa başarılısın ve bir o kadar sosyalsin. Kimi şartlarından kimi yapısından dolayı yeterince özgüvenli değil. Özgüven sahibi olmak, başarının ve mutlu olmanın olmazsa olmazıdır. Eğer hayatınızda gelgitler yaşıyorsanız gerçek bir özgüvene sahip değilsiniz demek. Özgüveni yüksek olan bir insan kendisiyle barışıktır, kişisel ve profesyonel hedeflerini başarmak için riskler alır ve gelecek hakkında olumlu düşünür. Ancak özgüveni eksik olan bir insan hedeflerini gerçekleştirebileceğine pek inanmaz. Başarıyı doğuran şey güvendir.

Aslında hepimiz yaşıyoruz

Düşünüyorum da ara ara hepimiz özgüven problemi yaşıyoruz aslında. Gerek özelimizde gerek işimizde. Sonra yaş artıyor, zaman geçiyor. Taktığımız, üzüldüğümüz ne varsa onun ne kadar gereksiz olduğunu anlayıp onu kabullenip sevmeye başlıyorsun. Bu kellik olabilir, cilt sorunu olabilir, kilo, zayıflık..say say bitmez. "Ne çok takmışım, kusurlarımı..." Ah! Halbuki sen öyle güzel ve özelsin.

İş hayatımızda 'özgüvensizlik' büyük problem

Günümüzde artan rekabet ve aşırı iş yükü de çalışanların özgüven eksikliği yaşamasına sebep oluyor. Psikolog Dr. Feyza Bayraktar, şöyle diyor: “İş hayatı kişinin kendini üretken hissetmesi, hedeflerine ulaşması, bir ekibin parçası olması gibi faktörlerden dolayı özgüveni artırıcı bir rol oynasa da, günümüz iş yaşamı koşullarında özgüven sarsılmasına sebep olabiliyor. İş yükünün fazla olması, beklentilerin yüksek tutulması, uzun çalışma saatleri ve çalışanlar arasındaki rekabet özgüveni zedeleyebilir. Çalışma ortamındaki talepler ve temponun çok yüksek olması sebebiyle kişinin istediği performansı bir türlü sergileyememesi, yetersizlik hissine yol açabilir. Özellikle de yöneticilerin destekleyici tutumdan çok eleştirel tutumda olduğu çalışma ortamlarında çalışanların yetersizlik duygusunu daha yoğun hissetmesine sebep olabilir. Ayrıca, çalışma hayatının yoğunluğu sebebiyle özel hayatına zaman ayıramayan kişiler, bulundukları çemberden çıkamayıp ihtiyaç duydukları sosyal destekten mahrum kalıyor ve bu döngü içerisinde kendi değerini sürekli sorguluyor."

Nasıl özgüvenli olunur?

Gelin şimdi de nasıl özgüvenli olunabileceğine dair önemli ipuçlarına bakalım...

• Kendinizi başkalarıyla karşılaştırmayın

Neredeyse her durumda kendini bir başkasıyla karşılaştırman zamanla nasıl yeterince iyi olmadığına dair olumsuz bir konuşmaya dönüşür. Bunu yapmak özgüveninin zayıflamasına yol açar. Kendini karşılaştırman gereken tek kişi olmak istediğin versiyonundur.

• Kendinizi objektif değerlendirin

Her insan yaşamı boyunca çok kez başarısız olabilir. Dışarıya yansıtmasa da her insanın son derece kötü, mutsuz ya da motivasyonsuz geçen günleri vardır. Bu nedenle kendinizi dürüstçe değerlendirmeye, acımasız yargılardan uzak durmaya özen göstermelisiniz. Siz kendinize yeterince anlayışlı ve şefkatli davranmazsanız, başka insanlardan da bu yaklaşımı bekleyemezsiniz. Başarılarınızı olduğu kadar başarısızlıklarınızı da sevin. Çünkü onlar size yaşam yolunda yepyeni tecrübeler katar.

• Gerektiğinde "Hayır!" demekten çekinmeyin

San Francisco’daki California Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre siz zorluklara hayır dedikçe stres, yıpranma hatta depresyon ihtimaliniz daha yüksek ki bu da özgüven artırma değil, özgüven yok etme olur. Özgüvenli insanlar "Hayır!" demenin sağlıklı olduğunu bilirler ve "Hayır!" diyebilecek özgüvenleri vardır. Bazen karşınızdaki insana “Hayır!” diyebilmek gerçekten özgüven ister. Özgüven eksikliği yaşayan insanlarda sıklıkla görülen bir diğer ortak nokta, onaylamadıkları ya da içinde bulunmak istemedikleri durumları reddetmekte zorlanmalarıdır. Özgüveninizi artırabilmek için, neye ne zaman “Hayır!” demeniz gerektiğini gözden geçirmelisiniz. Her şeyi kabul etmek sizi daha stresli ve mutsuz bir ruh haline sokabilir.

• Sağlıklı bir yaşam sürmeye dikkat edin

Özgüveninizi artırmak için hemen günlük yaşamınıza uygulayabileceğiniz üç temel ipucu var: Sağlıklı beslenin, yeterince uyuyun ve egzersiz yapın! Hareketsiz bir yaşam sürmek, yeterince dinlenememek ve sağlıksız beslenmek; sizi hem fiziksel hem de ruhsal açıdan olumsuz etkiler. Hayalinizdeki bedene, enerjik bir ruh haline ve özgüvenli bir kişiliğe sahip olmak için sağlıklı bir yaşam sürmeye özen göstermelisiniz. Bu sayede her yeni güne daha dinç ve motive bir şekilde başlayabilirsiniz.

• Mesajlaşmayı azaltın

Birine "Geçmiş olsun1 mu demek istiyorsunuz, onu arayın. Arkadaşınızın doğum gününü mü kutlamak istiyorsunuz, bırakın gece 00.00'de mesaj atmaları. Arayın onu ve dileklerinizi içtenlikle sesinizle yankılandırın. Ağlarken mesaj atmayın "Ben iyiyim" diye. Hıçkıra hıçkıra ağlarken anlatın karşınızdakilere olayları, yaşadıklarınızı. İşte bu sizin özgüveninizi yukarılara çıkaracaktır.

• Gardırobunu gözden geçirin

Giydiğiniz kıyafetlerin ve taktığınız aksesuarların, ruh halinizi dolaylı yoldan etkilediğini unutmamalısınız. Söz konusu duygu değişiminin nedeni, kıyafetlerinizin ruh halinizi yansıtan ipuçları barındırmasıdır. Artık üstünüze olmayan, giymek istemediğiniz ve içinizi karattığını düşündüğünüz kıyafetleri elden çıkarabilir; planlı alışverişlere çıkarak sizi yansıtan kıyafetler alabilirsiniz.

• Kendinezi bir bütçe planı oluşturun

Yaşam koşullarınız, mesleğiniz, gelir ve gider durumunuz ne olursa olsun; yaşamınızı sürdürebilmek için paraya ihtiyacınız var. Kontrolsüz şekilde harcama yapmak ya da gelir gider dağılımınızı takip etmemek, güvenli ve düzenli bir yaşam sürmenizi zorlaştırabilir. Kendinize haftalık ya da aylık bütçe planları oluşturarak daha dengeli ve kontrollü harcamalar yapabilir, böylelikle hobilerinize, temel ve lüks ihtiyaçlarınıza daha geniş bir bütçe ayırabilirsiniz.

• Merak duygunuzu kaybetmeyin

Eğer yeterince bilgili ya da donanımlı olmadığınızı düşündüğünüz için özgüven eksikliği yaşıyorsanız, öncelikle kendinizi başkalarıyla kıyaslamayı bırakın. Merak duygunuzu kamçılayan branşlara ve konulara eğilin. Böylelikle bir ders ya da sınav gibi görmeyeceğiniz araştırmalara yönelebilir, kendinizi geliştirmekten son derece keyif alabilirsiniz. Donanımlı olduğunuz alanları ve sahip olduğunuz tecrübeleri artırdıkça kendinizi çok daha özgüvenli hissedebilirsiniz.

• Güvendiğiniz kişilerden fikir alın

Bilgi özgüveni artırır. Nerede olduğunuzu bilmek enerjinize daha etkili bir şekilde odaklanmanıza yardımcı olur. Bununla birlikte bir akıl hocası sizi organizasyonun kültürel iç çalışmalarının bazılarına yönelik eğitebilir. İş yerinizde bir şeylerin nasıl yapıldığını anlatan yazılmamış kuralları bilmek harika bir özgüven artırma yöntemidir.

• Yazı yazın

Yazdıklarını insanlar okuyacakmış gibi düşünmeden içindeki her şeyi yaz. O gün neler yaşadığını, fikirlerini veya hayallerini dök sayfalara. Kim bilir belki biraz daha ileriye gidebilir, şiirler ve hikâyeler yazabilirsin. Böylece yazı yazarak kendinle konuşma fırsatı bulup ifade ve konuşma becerini artırarak içsel dünyanı keşfederken fikirlerini daha işenir hale getirip kendini harika hissedebilirsin. Kişi kendini yazdıkça tanıyacak tanıdıkça özgüvenini ayakta tutacaktır.

• Agresif olmayın iddialı olun

Agresiflik özgüven değildir, zorbalıktır. Ve güvensiz hissettiğiniz zaman istemeseniz bile agresifliğe doğru kaymak kolaydır. Agresifleşmeden kendinizi iddialı yapmayı deneyin.

• Enerjinizi tüketen insanlardan uzak durun

Özgüveninizi artırmak ve kendinizi geliştirmek için, sevdiğiniz insanların sizin hakkınızdaki görüşlerini önemsemeniz büyük önem taşır. Ancak bu durum, çevrenizdeki her insan için geçerli değildir. Bazı insanlar, bilinçli ya da bilinçsiz olarak karşılarındaki kişilerin yaşam enerjisini sömürmekten ve onları kendilerini kötü hissettirmekten vazgeçmez. Sizin de çevrenizde size sürekli olarak başarısız olacağınızı söyleyen, kendini sizinle kıyaslayan ya da mutsuz olduğunda sizin de motivasyonunuza kasteden insanlar varsa çevrenizi gözden geçirmenizde fayda var. Sizinle toksik ilişkiler kurmaya çalışan insanlardan uzak durun. Böylelikle kendi yaşam yolculuğunuzda keyifli ve emin adımlarla ilerleyebilirsiniz.

• Çözümcü olun

Hayatta her zaman zorluklar vardır. Fakat yalnızca soruna odaklanmak kişinin kendi kendisini engelleyen bir uygulamadır. Bunun yerine sorunların her zaman çıkabileceğini kabul etmeli ve bu gerçekleştiğindeyse güçlü bir kişilik olarak çözüme odaklanmalısın. Ne kadar çok sorunla karşılaşırsan o kadar güven kazanacaksın ve çözüm bulmak da bir o kadar kolay olacak.

• Değerinizi unutmayın

Fit biri olmanıza gerek yok, yeter ki aynaya baktığınızda gördüğünüz yansımadan memnuniyet duyabilmeyi becerin. Çünkü herkesin, mutlaka güzel ve çekici bir fiziksel özelliği var. Bu kısımlarınıza odaklanın ve güven tazeleyin. Gülmeyi ve yaşamdan keyif almayı unutmayın! Siz; tek, özel ve biriciksiniz. Bu nedenle de çok değerlisiniz. Kendinizi sevmeyi öğrenmeden, özgüveninizi yükseltmekte zorluk yaşayabilirsiniz. Bu nedenle kendinizi başarılarınızla ve başarısızlıklarınızla, iyi ve kötü yönlerinizle, tüm duygu ve düşüncelerinizle sevmeyi öğrenmelisiniz.

• Dik durun

Dik duran biri daima yüksek enerji sağlar ve çevresine güven pompalar.

• Alışkanlıklarınızı değiştirin

Birkaç alışkanlığınızı değiştirmek özgüven kazanmanın önemli yolları arasında yer alır. Örneğin sigarayı bırakın veya işe araba ile gitmek yerine bisiklet ile gidin.

• Kendinizle gurur duyun

Sadece becerilerinizle veya kabiliyetlerinizle değil aynı zamanda kişiliğinizi güzelleştiren şeylerle de gurur duymalısınız. Bu mizah anlayışınız olabilir, merhamet duygunuz olabilir, dinleme becerileriniz olabilir veya stresle başa çıkma yeteneğiniz olabilir. Kişiliğinizle alakalı gurur duyulacak bir şey olmadığını düşünebilirsiniz ancak derine inerseniz, takdire değer bir sürü niteliğinizin olduğunu anlarsınız.

• Korkmaktan korkmayın

"Özgüveni yüksek olan insanlar asla korkmazlar" diye bir şey yoktur. Bu yanlıştır. Bir grubun önünde konuşmaktan, tanımadığınız birine kendinizi tanıtmaktan veya patronunuzdan zam istemekten korkuyor olabilirsiniz. Korktuğunuz şeyle yüzleştiğiniz zaman kendinize olan güveniniz artar! Yürümeyi öğrenen bir bebek hayal edin. Onu birçok olasılık bekler. İlk adımlarını atmaya çalışırken düşme endişesi yaşar. Korkusunu yendiği zaman yüzünü kocaman bir gülümseme kaplar. Siz de korkularınızın üstüne gidin.

• Kendinize tahammül edin

Hepimizin akıllı telefonları, kayıt cihazları ellerimizin altında. Şimdi de bu araçları özgüvenimiz için kullanma zamanı. Sevdiğiniz kitaptan bir paragrafı veya sevdiğiniz bir şiiri seslice okuyun. Sanki önünüzde büyük bir topluluk var gibi bağıra bağıra okuyun. Ve siz bağıra bağıra okurken kendinizi video ile kayıt altına alın.

• Tek başınıza kalın

Kendimizi başkalarının yanında daha güvende hissediyoruz. Bu tabuyu artık kırmalı ve yalnız geçireceğimiz vakitleri kıymete bindirmeliyiz.Örneğin vizyona girmesini çok beklediğiniz film artık sinemalarda. Arkadaş aramayın filme gitmek için. Alın biletinizi ve girin salona. Tek başınıza seyahat edin. Kulağa çılgınca gelebilir ama özgüvenli biri olsanız bile bunu yapmaktan alıkoymayın. Atlayın uçağa, otobüse gidin istediğiniz yere. Keşfedin tek başınıza, kâşif olun. Tek başınıza yettiğinizi hissetmek, her işinizi tek başınıza yapmanız size özgüveni elbette sağlayacaktır.

• Acımasız olmayın

Kendini affet! Ne kadar değerli olduğunu kendine hatırlat. Neler yapabileceğini, potansiyelini unutma ve başarısız olmaktan korkma, hayallerin için tekrar tekrar dene.