Günümüzde dünyanın seçkin üniversitelerinde ders olarak okutulan kadim öğreti Enneagram kişiliğimizin yapısında var olan tıkanıklıklıkları aşmamıza, yapılanmış benliğimizin kısıtlılığından çıkmamızda yardımcı olan bir haritadır. Enneagram kişinin kendi gerçek doğasını anlaması için kullanılır. Enneagram kadim bir öğreti olmasının yanında günümüzün en popüler kişilik tipi sistemidir.
Enneagramın temellerinin sufiler tarafından atıldığı söylenir. Daha sonra George Gurdjieff’in ardından da Güney Amerikalı Oscar Ichazo bu bilginin günümüze kadar taşınmasına hizmet etmiştir.
9 temel kişilik yapısı var
Enneagram haritasına göre insan doğasında 9 temel kişilik yapısı bulunur; 9 temel bakış açısı veya dokuz temel var oluş şekli. Her bir tarz bir biri ile etkileşim içindedir. Ancak, her birinin kendine öz tutumları, savunma mekanizmaları, tepkileri ve alışkanlıkları vardır. Bu kadim yöntem kişinin kendi yapılanmasını anlamasına, vesile ile kendisine yakınlaşmasına destek olur. Kişi hem gündelik davranışlarının altında yatan motivasyonu anlar hem de bunun ötesinde ruhunun ihtiyaçlarına daha duyarlı olur. Enneagram hem kendimizi anlamak hem de etrafımızdakileri anlamak için etkin bir kılavuzdur. Kendimizi tanıdıkça aldığımız kararlar ve davranışlarımız daha çok bize hizmet eder. Diğerlerini tanıdıkça ve anladıkça daha az incinir ve daha sağlıklı sınırlar çizebiliriz.
Amaç ne?
Enneagram öncelikli olarak kendimizi gözlemlememize yardımcı olur. Bu şekilde davranışlarımızı tarafsız gözle izleyebiliriz. Daha sonra ikinci aşamada davranışların altında yatan güdülere bakarız ve bu şekilde kendimizi daha derinden anlarız. Üçüncü aşama dönüşümün oluşmasına izin vermek için farkındalığa ve mevcudiyete alan açarız. Yani var olmayı öğreniriz.
Enneagramda amaç kişilik tiplerini öğrenmekten ziyade kişinin kendi kişiliğini tanıyarak gerçek Öz’e ulaşmasıdır. Her insanın kendisine ait bir Öz’ü vardır. Doğumdan sonra kişiliğin oluşmasıyla birlikte özün üstü yavaş yavaş örtülür ve zamanla görünmez hale gelir. Enneagram bireyi içsel bir yolculuğa çıkartan ve Öz’e taşıyan bir haritadır. “Öz’ü deneyimlenmek için öncelikle kendimizi tanımamız, anlamamız gerekir. Kendimizi anladıkça Öz’ü örten perdenin mahiyetini de anlarız. Böylece o perdeyi aralayabiliriz ve öz ancak o zaman ifade bulur.
Dinamik bir sistem
Enneagram çok derin bir yolculuktur. İnsanın derinliğinin sonsuzluğuna ışık tutar. Enneagram bu derin öğretisinin yanında gündelik hayatta pratik ihtiyaçlar içinde kullanılabilir. Aile içinde, şirketlerde, ekip yönetiminde kişileri tanımak ve pozisyonlamak gibi karşımızdaki kişinin hangi davranış modellerini gösterebileceğine yönelik analizlerde kullanılabilir. Bu Enneagram'ın en yüzeysel ifadesidir.
Enneagram dinamik bir sistemdir. Yani dokuz tarz devamlı olarak bir biri ile etkileşim içindedir. Enneagram Öz’de yaşamaya, Erdem’in gelişmesi ve bütüne doğru ilerleyişte kişiliğimizin benlik nefsini terk edip nasıl daha büyük bir nefse yönelebileceğimizi gösteren etkin bir öğretidir.
9 temel Enneagram tarzı
1- Reformcu, mükemmeliyetçi, ilkeli amaçlı, disiplinli, kontrollü, sabırlı ve kusursuzluk peşinde... Dünyanın mükemmel bir yer olmasını isteyen, kusursuzluğu arayan kişiler...
2- Yardımcı, cömert, kendini göstermeyi seven, insanlara yardım etmeyi seven, insanları memnun etmeye çalışan... Yardım etmekten çok hoşlanan, ikili ilişkilere önem veren başkalarına yardım ederken kendilerini unutan kişiler...
3- Başarı odaklı, başaran, hırslı, imajına düşkün, çabalayıcı, duruma uyum gösteren... Başarı odaklıdırlar ve çok çalışırlar. Organizasyon yönetiminde başarılıdırlar. Hep en iyisi olmak isterler...
4- Bireyci, özgün, canlı ifade gücü olan, etkileyici, romantik, değişken ruh hali... Çok özgün bir estetik anlayışları vardır. Duygusal ifadeden hoşlanırlar. Her şeyde derinlik ararlar...
5- Araştırmacı, yenilikçi, beyinsel, mesafeli, kışkırtıcı... Gözlemlemeyi ve bilgi toplamayı severler. Kitap okumaktan, araştırmaktan keyif alan...
6- Sadık, sorgulayıcı, güvenilir, kendini adayan, savunmacı, şüpheci... Kendilerini ve sevdiklerini tehlikeden korumaya çalışırlar. Bu sebeple sürekli tetiktedirler ve her şeye şüphe ile yaklaşırlar. Ancak güvendikleri noktada adanırlar...
7- Hevesli, maceracı, kendiliğinden davranan, çok yönlü, dikkati çabuk dağılan... Enerji dolu, hareketli, birden çok şeyle ilgilenen kuvvetli motivatörler...
8- Patron, meydan okuyan, öz güven sahibi, kararlı... Çabuk öfkelenirler, kendilerini adalet sağlayıcısı olarak görürler. Başladıkları işi mutlaka tamamlarlar...
9- Barışçı, destekleyici, uyumlu... Çatışmaktan ziyade uzlaşmayı seçen açık görüşlü kişiler...
