Duygular lûgatı
Gündelik yaşamımızda, etkileşimlerimizde ve eylemlerimizde açığa çıkan duygularımızı, hissettiklerimizi, iç dünyamızın çeşitliliğini ifade etmek için yeterince zengin bir dil kullanıyor muyuz?
Gündelik yaşamda diğer insanlarla sosyal iletişim ve etkileşim kurmak ve belirli bir düzeyde de olsa birbirimizi anlamak istediğimiz noktada duygu ve duyguların bilinçli ifadesi önem kazanır. Duygusal ifade de kelime dağarcığımızı güçlendirmek hem diğerleri ile hem de kendimizle olan ilişkimizin kalitesini arttırmaya yardımcı olur.
Duyguların sınıflandırılmasında, en önemli rollerden birisini Robert Plutchik oynamıştır. Plutchik, duyguları sekiz temel bölüme ayırmıştır: Üzüntü, tiksinme, öfke, beklenti, neşe, kabul, korku ve şaşkınlık. Plutchik’e göre bu duygular birbiriyle karışarak ikincil duyguları oluşturabiliyor. Örneğin öfke ve beklenti buluşup agresifliği oluşturabiliyor.
Bir diğer ilginç ve oldukça sofistike duygular grafiği de Dr. Gloria Wilcox tarafından hazırlanmıştır. Wicox’un 76 duygunun içine geçtiği bir gökkuşağını andıran duygu çarkını her gördüğümde duyguların hayatı/insanı ne derece zenginleştirdiğini, ne derece renklendirdiğini düşünürüm.
Doğu Londra Üniversitesi’nde çalışan Tim Lomas ise farklı dillerde olup İngilizce karşılığı bulunmayan ve duyguları ifade eden kelimeleri araştırmış. Pozitif Leksikografi Projesi ile birçok duygunun farklı dilllerdeki kullanımını listelemiş.
Mesela, 'uitwaaien' Hollanda'da rüzgârlı bir havada yürümenin insanda ortaya çıkardığı canlılık hissi için kullanılan sözcük... 'Sisu' ise Fince 'olumsuzluk karşısında olağanüstü kararlılık göstermek' anlamına geliyor.
Gündelik yaşamımızda, etkileşimlerimizde ve eylemlerimizde açığa çıkan duygularımızı, hissettiklerimizi, iç dünyamızın çeşitliliğini ifade etmek için yeterince zengin bir dil kullanıyor muyuz?
Duyguların anlatıcısı olmak
İşte iletişimin olmazsa olması duygusal farkındalık ve duygusal ifade konusunda yıllar içinde katıldığım farkındalık atölyelerinden esinlenerek oluşturduğum duygu ve duygu durumları lûgatım...
Acılı, Aciz, Afallamış, Aklını Kaçırmış, Alaycı, Aldatılmış, Anlaşılmış, Anlayışlı, Aldatılmış, Alıngan, Alınmış, Asabi, Aşağılanmış, Azimli, Aksi, Avunmuş, Azürde
Bağımlı, Bağımsız, Başarılı, Barışçıl, Bastırılmış, Başı Dönmüş, Barışsever, Bayağı, Beceriksiz, Beklenti İçinde, Bencil, Besleyen, Bezgin, Bıkkın, Biçare, Bitkin, Boğulmuş, Boyun Eğen, Budala, Bunalımlı, Büyüleyici
Canı Sıkılmış, Canlandırıcı, Cesareti Kırılmış, Cesur, Cezbedici, Coşkulu, Cüretkar
Çaresiz, Çılgın, Çıkarcı, Çökkün
Dalgın, Değerli, Dehşete Düşmüş, Dışlanmış, Dili Tutulmuş, Dingin, Dilhun, Duyarlı, Duygusuz, Duyulara Hitap Eden, Duyumsal, Düşmanca, Düşük, Düşünceli, Donmuş
Eğlenen, Ehemmiyetsiz, Eksik, Emin, Endişeli, Enerjik, Engellenmiş, Etkilenmiş, Evhamlı, Ezilmiş
Farkında, Faal, Farklı
Gergin, Gevşemiş, Göz Alıcı, Gözü Korkmuş, Gözüpek, Gururlu, Güçlü, Gülünç, Güvenen, Güvenli, Güvensiz
Hadbin, Hasedli, Hassas, Haset, Hayal Kırıklığına Uğramış, Hayrete Düşmüş, Hevesi Kırılmış, Heyecanlı, Hınçlı, Hırçın, Hırslı Hiddetli, Hoşnut, Huysuz, Huzurlu, Hüsran Dolu, Hüsrana Uğramış, Hissiz
İhlal edilmiş, İdraki Yüksek, İğneliyici, İğrenmiş, İlgisiz, İnanan, İncinmiş, İntikamcı, İsyan Etmiş, İstekli, İrite, İtaatkar, İtibarlı, İtilmiş, İyimser, İzole
Kadir Bilen, Kalbi Kırık, Kafası Karışık, Kayda Değer Olmayan, Kaygılı, Kaygısız, Kayıtsız, Kederli, Kendinden Emin, Kendine Güvenen, Keyifli, Keyifsiz, Ket Vurulmuş, Kırık Dökük, Kibirli, Kırılgan, Kırılmış, Kırgın, Kıskanç, Kışkırtılmış, Kızdırılımış, Kızgın, Kindar, Korkmuş, Konforlu, Köpürmüş, Kösteklenmiş, Kudurmuş, Kuşkulu, Kuvvetli, Küçümsenmiş
Lakayıt
Mağrur, Mahcup, Mani Olunmuş, Meyus, Mecnun, Memnun, Merhametli, Memnuniyet İçinde, Memnuniyetsiz, Mesafeli, Minnettar, Morali Bozuk, Müstehzi, Müşfik, Müsterih, Munis, Müteşekkir
Nazik, Nedamet Getiren, Nefret Dolu, Neşeli, Noksan, Nüfuzlu
Onaylanmamış, Oyuncu, Oyuncul, Olumlu, Olumsuz
Önemli, Önemsiz, Öfkeli, Önemseyen, Özel, Özgüven Sahibi, Özgür
Pişman, Pasif, Pejmürde, Paniğe Kapılmış
Rahat, Rahatlamış, Rahatsız, Reddedilmiş, Rezil
Sabırsız, Sadık, Sakin, Saldırgan, Samimi, Sarkastik, Savunmacı, Savunmasız, Saygı Görmemiş, Sersemlemiş, Sevecen, Sevinçli, Sevgili, Sezişi Güçlü, Sıkılmış, Sinirli, Soğuk, Soyutlanmış, Suçlu
Şakacı, Şakrak, Şaşırmış, Şaşkın, Şaşkına Dönmüş, Şen, Şefkatli, Şok Olmuş, Şükran Dolu, Şüphe İçinde, Suçlu
Tatsız, Tecrit Edilmiş, Telaşlı, Terk Edilmiş, Tedirgin, Tutarsız, Temkinli, Tenkitçi, Tutkulu, Tiksinmiş
Utanmış, Uyanık, Uykulu, Umursamaz, Umutlu
Ümitleri Suya Düşmüş, Ümitli, Ürkek, Ürkmüş, Üzgün
Vefakar, Vicdan Azabı Çeken, Verici
Yalnız, Yaralı, Yaratıcı, Yabancılaşmış, Yetersiz, Yetkin, Yetiştiren, Yorgun, Yoğun, Yıkılmış
Zeyrek, Zorlanmış