Vikingler hakkında doğru bildiğimiz 7 yanlış

Vikingler dendiğinde belki de öncelikle aklınıza malum çizgifilm geliyor. Viki, savaş şefi babası ve uzun gemilerindeki mürettabatıyla maceradan maceraya koşardı. Dünyayı karış karış gezerken zor durumlarda Viki’nin bulduğu fikirler yardımıyla çoğu kez kurtulurlardı. Vikingler hakkında en yaygın bilinen hatalı bilgi bu sanırım. Boynuzlu miğferi geçtim, miğfer takmak gibi bir alışkanlıkları bile yoktu. Sadece aristokrat sınıfı savaşta miğfer takardı. O yüzden günümüze kadar gelen çok ender miğfer örnekleri söz konusu. Peki bu boynuzlu miğfer olayı nerden çıktı? 1876 yılında Alman tiyatro yönetmeni Richard Wagner’n bir oyununda Viking kostümü olarak ilk kez boynuzlu miğferi görüyoruz. Daha sonrasında çok sevilen bu eser yüzünden insanların aklında hep böyle kalıyor. Aslında boynuzlu başlıklar Vikinglerin dini törenlerinde kullanılıyordu. Zaten devasa boynuzlarla savaş alanına girmek, emin olun ki pek de mantıklı bir hareket değil. Hoş direkt miğfersiz mevzuya dalan bir güruhtan bahsediyoruz. Ne yapsalar yeridir... Fotoğraf: Vikingler'e ait bir balta. Film ve dizilerde daha çok karşılaştığımız bir inanış bu... Ancak yapılan araştırmalar gösteriyor ki Vikinglerin sanat ve teknolojiyle de araları gayet iyiydi. Özellikler 'saga' adı verilen şiirsel, ağızdan ağıza dolaşan hikayeleri oldukça güzeldir. Ayrıca tarihte ilk gözlük örneği Vikingler'de karşımıza çıkar. Gözlüğü icat etmiş olmaları da bir garip. “Yavrum oradan bana yakın gözlüğümü versene, sabah yağmaya gidicem” diyen bir Viking dedesi geliyor insanın aklına. Bunların haricinde yağmalamak için gittikleri bölgelerde kalıp tarımla uğraşanlar da olmuş. Ve bir de devasa bir ticaret ağı... Dönem şartları için akılalmaz büyüklükte bir ağdan bahsediyoruz. Bağdat’tan aldıkları malları Kiev’de satıp oradan da Sicilya’ya uğrayıp evlerine dönüyorlar! Bu geniş yayılma sayesinde dünyanın kültürel gelişimine de katkıları çok büyük oluyor. Gittikleri her limanda ürünlerini satarken gördüklerini de anlatarak halkların birbirinden haberdar olmalarını sağlıyorlar. Viking dendiğinde şu boynuzlu miğfer olayını geçersek akla gelen bir diğer şey vahşilikleri. Sanki bütün gün iki elde iki balta ortalıkta 'woaaaaaghh' diye bağırarak dolaşıyorlarmış gibi düşünüyor insan. Pembelerin Floyd’unun dediği gibi “Be careful with that axe eugene...” Yaşadıkları dönemde diğer toplulukları incelediğimizde onların da Vikinglerden bir farkı yok ki. Gözden kaçan detay bu. Sanki diğer herkes plajda güneşlenip, gece kamp ateşi etrafında 'Baltık Denizi Akşamları' şarkısı söylüyor. Emin olun ki tarihi incelediğimizde Vikingler'den çok daha vahşi topluluklar görürüz. Dönem gereği güçlünün zayıfı bir çırpıda yuttuğu bir zaman olduğu için bu durum da bizi pek şaşırtmıyor. O yüzden vahşilik Vikinglere özel değil. Zaman kötüymüş... Savaşlardan arta kalan zamanlarında Vikingler oldukça bakımlılardı. Bir kere duş alışkanlıkları dönemin Avrupa topluluklarından çok daha ileride. Haftada bir kesinlikle kadın-erkek herkes duş almaya çalışıyor. Aynı zamanda Viking erkeklerine metroseksüel desek yanlış olmaz. Saçlarının şekillerine çok dikkat etmelerinin yanında, sarıya boyadıkları da yapılan kazılarda ortaya çıkan detaylardan. Biz onları sarı saçlı, mavi gözlü diye sevdik ama umarım gözleri de lens değildir. Jilet takımları, kürdan, kulak çöpü ve cımbız gibi kişisel bakım ürünlerinin de halkın her tabakası tarafından kullanıldığı keşfedildi. “Ya bi dakka ama ya, benim tırnağım kırıldı höfff ya” diye baltasını atıp savaş alanını terk ederler miydi bilemeyiz ama hijyen en büyük önceliklerinden biriydi. Wow. Türk filmlerinde bile resmedilmiş bir klişeden bahsediyoruz burada. Öldürdükleri düşmanlarının kellesinden şarap içmek çok cool olabilir ama elbette böyle bir şey yok. Ayrıca insan kafatasından ancak 33’lük bardak çıkar, 50’lik zor. Kim ikide bir dolduracak onu? Bu yanılgı ufak bir çeviri hatasından kaynaklanıyor aslında. Viking diyarını gezen bir kaşifin eserleri Latince’ye çevrilirken 'hayvan boynuzlarından' şarap içtikleri cümlesi, hatayla 'kafatası' olarak çevriliyor. Bunun için de bütün Avrupa durumu böyle zannediyor. Fotoğraf: İngiliz World Archaeoloji Dergisi’nin haberine göre 2015 kazılarında Erken Hitit dönemine ait bir tanrıça figürü ile Vikinglere ait bir amber kolye. Belli bir ırk ya da halk sanılmalarına rağmen aslında Vikinglerin ortak bir ataları ya da kültürleri yok. Hatta işin daha da garip yanı, kendilerini Viking olarak adlandırmamışlar. Günümüz Danimarka, Norveç, İsveç yani İskandinav ülkerinde yaşayan insanlara o dönemde Viking denip geçilmiş. Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu tarafından, Hristiyan olmayan Kuzeyli bütün insanlara Vikingli tabiri kullanılmış o dönemde. Viking kelimesi ise erken dönem İskandinav dillerinde 'vikingr' olarak karşımıza çıkıyor. Anlamı ise 'korsan'... Fotoğraf: 1200 yıllık Viking kılıcı. Vikingler yağma ve salatalık maskesiyle bakım yapmalarından arta kalan zamanlarında çok ciddi keşifler de gerçekleştirmişti. Gittikleri yerlerde kalıp yaşamaya da devam etmişlerdi. O yüzden dünyada Vikinglerin ayak basmadığı yer yok desek abartmış olmayız. Amerika’yı bile çok önceden keşfettikleri bilinen bir gerçek. Bağdat’ta, Kiev’de, Grönland’da Vikinglerin izini bulmak olası. Hatta İstanbul’da bile! Ayasofya’yı ziyaret ederseniz eğer, 9'uncu yüzyıldan kalma bir duvar yazısıyla karşılaşabilirsiniz. Halvdan adında Viking bir arkadaş tarihe not düşmek istemiş, ancak bu kadar uzun süre sonra hala anılacağını tahmin etmiş midir? Sanmıyoruz. https://twitter.com/zibidipisi