Usta müzisyen Ergüder Yoldaş'ın sıra dışı hikâyesi
'Sultan-ı Yegâh' ve 'Elde Var Hüzün' gibi unutulmaz bestelere imza atan bir dönemin efsane müzisyeni Ergüder Yoldaş'ı geçen yıl bugün, 77 yaşında kaybettik. 1991'den sonra uzun süre Büyükada'da bir külubede inziva hayatı yaşayan Yoldaş'ı o dönemde yaşadıklarını hatırlayarak, saygıyla anıyoruz.
1
Her şeyi bırakıp Büyükada'da bir kulübeye taşındı
Yaptığı çalışmalarla adı Amerika'ya kadar uzanan usta müzisyen Ergüder Yoldaş, 1991 yılında Nur Yoldaş'la ayrılığının ardından müziği de bırakıp Büyükada'ya yerleşti. Hiç parası kalmamıştı.
İskeleye 6 kilometre uzakta kurduğu kulübede yaşamaya başladı.
Bir iki battaniye, birkaç kitaptı yanındakiler… Konuşmayı pek tercih etmiyordu. Hırpani giyiniyordu. Yollara atılan giyecek ve yiyecekleri atıyordu torbasına… Saçı sakalı birbirine karışmıştı. Bakımsızdı. Ama mutluydu.
2
2 yıl sonra Uğur Dündar buldu
2 yıl boyunca kimsenin ulaşamadığı Ergüder Yoldaş’ı, ormanın içinde Uğur Dündar buldu.
Televizyonda yayımlanan programa rast gelenlerden biri de kız kardeşi Ayça Hanım’dı. Hemen Büyükada'ya gitti
“Ağabeyimi bulduğumuzda perişandı. Bir ağacın dibini naylonlarla kapatmış, orada yaşıyordu” dedi.
Ayça Hanım’ın ısrarlarına rağmen, Ergüder Yoldaş dönmeyi kabul etmedi.
“Ağabeyimi bulduğumuzda perişandı. Bir ağacın dibini naylonlarla kapatmış, orada yaşıyordu” dedi.
Ayça Hanım’ın ısrarlarına rağmen, Ergüder Yoldaş dönmeyi kabul etmedi.
3
"İçime karlar yağıyor ama gelmem"
Çetin bir kış gününde Ayça Hanım, “Ağabey, götüreyim seni. Üşümüyor musun?” dediğinde, Yoldaş’ın cevabı kesindi: “İçime karlar yağıyor ama gelmem.”
1944’te ülkesindeki savaştan kaçmış bir Alman’ın yıllarca kaldığı yıkık kulübe onarıldı, içine eşyalar kondu. Ancak Yoldaş bu kez ilginç bir istekte bulundu: “Denizi rahat görebilmem lazım. Camları istemiyorum.”
4
Nihayet tedaviyi kabul etti
Elektriği ve suyu olmayan kulübenin yakınında bir lunaparkı fark eden Ayça Hanım, ağabeyine buradan tabldot ayarlayarak yemek problemini çözdü:
“Sonra duydum ki, çocuk yemek bırakmaya gidiyor, ağabeyimi bulamayıp dönüyor. Herkese sorduk, muhtar hastanede olduğunu söyledi.”
Kulübesinin yakınında çıkan yangından sorumlu tutulan Yoldaş, “Ben yapmadım” dese de mahkemeye çıkarıldı. Karar ise bir süre Bakırköy’de tedavi olması yönündeydi. “Doktorlar, ağabeyim için ‘Bir süre burada kalsın, bir daha adaya gitmez’ dediler. Nitekim de öyle oldu.”
Hastaneden çıkınca Ayça Hanım’ın yanına yerleşti. Hayatının sonuna burada yaşadı.
Odasından pek çıkmadı, televizyon izlemedi, gazete okumadı.
“Sonra duydum ki, çocuk yemek bırakmaya gidiyor, ağabeyimi bulamayıp dönüyor. Herkese sorduk, muhtar hastanede olduğunu söyledi.”
Hastaneden çıkınca Ayça Hanım’ın yanına yerleşti. Hayatının sonuna burada yaşadı.
Odasından pek çıkmadı, televizyon izlemedi, gazete okumadı.
5
Çöplerden besleniyordu
Romanı için Ergüder Yoldaş'ın hayatını araştıran Stefan Pohlit anlatıyor:
“Ada halkı onun çöplerden beslendiğini söylüyor. Ayrıca beyefendi bir kişiliğe sahip olduğunu da… Eğer amacı doğaya dönmek olsaydı Manisa ya da Bodrum’u tercih edebilirdi. Ama Büyükada’yı biraz da sahne gibi gördü. Buraya gelerek tam anlamıyla insanlardan kaçmadı. Burası İstanbul’a yakın. Ergüder Yoldaş bence insanların hayırsızlığını göstermek için buraya geldi. Adayı bir park olarak gördü, gerçek doğa olarak değil.”
“Ada halkı onun çöplerden beslendiğini söylüyor. Ayrıca beyefendi bir kişiliğe sahip olduğunu da… Eğer amacı doğaya dönmek olsaydı Manisa ya da Bodrum’u tercih edebilirdi. Ama Büyükada’yı biraz da sahne gibi gördü. Buraya gelerek tam anlamıyla insanlardan kaçmadı. Burası İstanbul’a yakın. Ergüder Yoldaş bence insanların hayırsızlığını göstermek için buraya geldi. Adayı bir park olarak gördü, gerçek doğa olarak değil.”
6
Tek bir röportajı var
Gazeteci Fatih Vural, Ergüder Yoldaş'la yaptığı röportajda "Neden Büyükada'ya gittiniz?" diye sormuştu. Yoldaş'ın cevabı şöyleydi:
"Piyasada iş yapma olanaklarım sınırlanmıştı. Sultan-ı Yegâh’a gösterilen tepki devam etti. Bir süre ara versem ne olur diye merak ettim. İşler bıçak gibi kesilmişti. Para kazanamıyordum. İstanbul’da yaşamam artık söz konusu değildi. Büyükada’ya gittim, arka tarafına yerleştim. Akşamcılarla ilgim yoktu. Evimde kalır çalışırdım. Böyle düşündüğüm için adayı seçtim. Büyükada’da da durumu düşünmeye başladım. Piyasadaki oluşumların zamanla yerine oturacağını düşündüm. 12 yıl kaldım. Not alıyordum. Herhangi bir enstrümanım yoktu. Zihnimden geçtiği haliyle müzikleri notaya geçiyordum. Müzik öyle yazılır. Yoksa bir enstrümanın başına geçip, akorlara basa basa müzik yazılmaz. Onun yapısal popülaritesi yoktur."
7
"Kararlarına saygı duyduk"
Geçen yıl zatürre tedavisi görürken yaşamını yitirdiği İzmir’de toprağa verilen Ergüder Yoldaş'ın cenaze töreninde eski eşi Nur Yoldaş konuşmuştu:
"Kamuoyunda yanlış bilinen bir gerçeği söyleyeyim. Ergüder hiçbir zaman yalnız kalmadı. Ailesi hep arkasındaydı. Ama kararlarına saygı duymak zorunda kaldık. Her zaman yanında oldu sevenleri, ailesi. Ben de onun soyismini taşımaktan, onunla evlenmekten her zaman gurur duydum. Hakkını helal etmesi lazım. Üzerimde çok emeği var. Bir sanatçı da ölmez aslında. Eserleriyle sevenleri yaşatır."
"Kamuoyunda yanlış bilinen bir gerçeği söyleyeyim. Ergüder hiçbir zaman yalnız kalmadı. Ailesi hep arkasındaydı. Ama kararlarına saygı duymak zorunda kaldık. Her zaman yanında oldu sevenleri, ailesi. Ben de onun soyismini taşımaktan, onunla evlenmekten her zaman gurur duydum. Hakkını helal etmesi lazım. Üzerimde çok emeği var. Bir sanatçı da ölmez aslında. Eserleriyle sevenleri yaşatır."
8
Büyükada'da kaldığı yeri bulmak çok zor
Yoldaş'ın romanını yazan Stefan Pohlit:
“5 yıldır Yoldaş'ın yaşadığı kulübeden yola çıkarak, hayatından esinlendiğim bir romanın üzerinde çalışıyorum. Farklı bilgilere ulaştım. Romanı İngilizce yazdım. Bu yıl hem Türkiye’de hem de Almanya’da yayımlanacak. Orası gerçekten bir cennet, gizli bir nokta. Gizli bir de plajı var. Oraya inmek de zor. Bu alanda yapılaşma yok. Turistler orayı keşfetmemiş. Sanki Büyükada’da değil de Meksika’da bir yermiş hissi veriyor. Çok huzurlu bir yer. Yoldaş’ın kaldığı zamanda dışı ahşapmış, içinde de soba varmış. Bugün ise yalnızca temeli kalmış, biraz da taş duvarlar. Ergüder Yoldaş Ada halkından kopuk bir yaşam seçmiş. Biraz da hayalet gibi dolanmış. Ama Adalılara göre huzurlu bir adammış. Romanıma ‘Ada Senfonisi’ ya da ‘Hıdır’ adını vermeyi düşünüyorum."
“5 yıldır Yoldaş'ın yaşadığı kulübeden yola çıkarak, hayatından esinlendiğim bir romanın üzerinde çalışıyorum. Farklı bilgilere ulaştım. Romanı İngilizce yazdım. Bu yıl hem Türkiye’de hem de Almanya’da yayımlanacak. Orası gerçekten bir cennet, gizli bir nokta. Gizli bir de plajı var. Oraya inmek de zor. Bu alanda yapılaşma yok. Turistler orayı keşfetmemiş. Sanki Büyükada’da değil de Meksika’da bir yermiş hissi veriyor. Çok huzurlu bir yer. Yoldaş’ın kaldığı zamanda dışı ahşapmış, içinde de soba varmış. Bugün ise yalnızca temeli kalmış, biraz da taş duvarlar. Ergüder Yoldaş Ada halkından kopuk bir yaşam seçmiş. Biraz da hayalet gibi dolanmış. Ama Adalılara göre huzurlu bir adammış. Romanıma ‘Ada Senfonisi’ ya da ‘Hıdır’ adını vermeyi düşünüyorum."
