Son 10 yılda hayatımıza giren çağ ötesi teknolojiler

Koronavirüs'le birlikte dünyamızın çok değiştiğini ve çok farklı bir yere doğru evrildiğini hepimiz gördük, görüyoruz. Tabii ki bu değişimin ana mimarlarından biri de teknoloji. Peki son 10 yılda hayatımızda ne gibi çağ ötesi teknolojiler girdi? Bu teknolojiler hayatımızı nasıl değiştirdi? Son 10 yılda hayatımıza giren çağ ötesi teknolojiler... İşte sonumuzu getirecek (!) yapay zekâ teknolojisi... Tarihçesi yarım asrı geçse de son 10 yılda sayısız şirketin önemli kaslarından biri hâline geldi. Bilim kurgu filmlerinde görmeye alışık olduğumuz yapay zekâlı kahramanlar; sağlıktan eğitime, finanstan endüstriye birçok alanda işlev kazandı. Yapay zekâ teknolojisinin serüveni, bilgisayar bilimcisi Alan Turing’in 50’li yıllarda Makineler düşünebilir mi? sorusuyla başladı ve kaynağı bu itici güce sahip soru olan bilimsel evrimlerle, yapay zekâ diyalog sistemleri de (chatbot) hayatlarımıza giriş yaptı. Bugün; istihbarat ve analiz, bilgi yönetimi, görüntü tanıma, güvenli haberleşme gibi pek çok alanda yapay zekâ teknolojileri rol oynuyor. İş dünyasında büyük yankı uyandıran Büyük Veri teknolojisi, son yıllarda şirketlerin kurumsal DNA’sının ayrılmaz parçası oldu. Hemen her CEO’nun radarında olan Büyük Veri teknolojisi; ağ günlüklerinden video paylaşımlarına, sosyal medya yayınlarından internet istatistiklerine, farklı kaynaklardan elde edilen tüm verileri, anlamlı ve işlenebilir bir biçime dönüştürmeyi sağladı. İlk kez 2008 yılında Satoshi Nakamoto tarafından kavramsallaştırılan ve 2010’lu yılların başında büyük gelişme göstererek önemli bir gündem maddesine dönüşen Blok Zinciri, kripto-para birimi bitcoin'in çekirdek bileşeni olarak uygulandı ve böylece bitcoin herhangi kurumsal bir otoriteye ihtiyaç duymaksızın çift harcama problemini çözen ilk dijital para olarak teknoloji gündemine oturdu. Farklı ve birçok bilgisayar üzerindeki işlemlerin kaydı için kullanılan, dağıtılmış ve halka açık dijital defteri ifade eden Blok Zinciri, son 10 yılın en sansasyonel teknolojik girişimlerinden biri oldu. Algıladığımız tüm fiziksel nesnelerin, bilgisayar kaynaklı algısal bilgilerle (grafik, video, ses vb.) geliştirilerek, gerçek zamanlı ve etkileşimli deneyim sunan Arttırılmış Gerçeklik, en popüler dönemini 2016’da PokemonGo uygulamasının piyasaya sürülmesi ile yaşadı. Dünyada 100 milyondan fazla indirilen oyunun yanı sıra b,r mobilya şirketinin müşterilerine satın almak istedikleri ürünlerin herhangi bir mekândaki duruşunu görselleştiren uygulaması da Arttırılmış Gerçeklik teknolojisinin mevcut gerçeklikteki yeri hakkında daha fazla bilgi sağladı. Tıp dünyasının yeni çalışma başlıklarından biri: çip organlar. Bir bilgisayar bileşenini andıran çip organlar, özellikle hayvan deneylerine son vermek ve kişiselleştirilmiş tıp geliştirebilmek adına bilim çevrelerince yeni bir olasılığın tartışılmasını sağladı. Ayrıca; birçok organ çipini birbirine bağlamanın da araştırmacılara ve bilim insanlarına organ etkileşimlerini inceleme olanağı verdiği anlaşıldı. Nanofabrikasyon üretimi olan nano ölçekli materyaller geçtiğimiz 10 yılın teknolojik gelişmelerine adını yazdıran bir başka yenilik. Özellikle bilgi işlem dünyasına önemli katkı sağlayan nano cihazlar; tıbbi uygulamalar, havacılık, elektronik, taşımacılık gibi pek çok sektörün de ilgi alanına girmeye başladı. Nano cihazların bugün en bilinen örnekleri arasında; çeşitli sensörler, karbon nano tüpler, nano yapılı güneş pilleri ve kanser tedavisini hedefleyen nano partiküller yer alıyor. Ticari faaliyetlerin yeni gündemi: drone teknolojisi. Taşımacılık, sigorta, medya, eğlence, tarım, telekomünikasyon gibi birçok alanda rol sahibi olan bu teknoloji, son 10 yılda büyük ilerleme sergiledi. Günümüzde drone destekli proje ve çözümlere ait piyasa değerinin 127 milyar doların üzerinde olduğu tahmin ediliyor. Şirketlerin, hem yeni iş ve operasyon çözümlerine hem de farklı ihtiyaçlarına cevap veren teknoloji gelecekteki sermaye projeleri adına büyük potansiyel taşıyor. Akıllı tekstil çalışmalarının başladığı hazır giyim sektörünün teknolojik ürünleri literatüre ‘giyilebilir teknoloji’ olarak giriş yaptı. Sensörler ve iletişim sistemleri aracılığıyla eşitli veri alışverişleri yapabilen giyilebilir teknoloji inovasyonunun bilinen en güncel örnekleri; akıllı telefonlarla uyumlu ve bulut bağlantılı giyilebilir spor ürünleri, akıllı saatler, Sanal Gerçeklik gözlükleri. Veri ve dataların yüksek hacimleri depolama koşulları adına kritik problemlere neden olabiliyordu. Geçtiğimiz 10 yıl içinde Bulut Bilişim Teknolojisi; bilgisayarlar ve diğer cihazlardan elektrik dağıtıcılarına benzer bir bilişim ağı (internet) üzerinden istenilen mekânda ve istenildiği zaman her çeşit bilgi ve kişisel veriye ulaşmayı sağladı. Dijital bir ağ aracılığıyla çoklu sunucu bağlantısı sağlayan Bulut Bilişim, sahip olduğu; SaaS (Software as a Service) yazılımı servis olarak sunma, PaaS (Platform as a Service) platform hizmeti ve IaaS (Infrastructure as a Service) sunucu altyapı hizmeti ile depolama ve işlem kapasitesinin verimliliğini büyük ölçüde arttırdı. 3D baskı teknolojilerini artık çok daha güçlü bir pazara ve teknoloji çeşitliliğine ulaşmış olduğunu görüyoruz. 3D yazıcıların maliyetlerindeki düşüş ve performanslarındaki artış, teknolojiye olan talebi de yükseltiyor. 2018 yılının verilerine göre, dünyada 3D baskı pazarının büyüklüğü 14,5 milyar USD’den fazla. Şu ana kadar 3D yazıcılarla ilk otomobil, ilk insansız hava aracı, ilk ev ve köprü üretildi. Malzeme yelpazesinde ulaşılan çeşitlilik üreticilere ve tasarımcılara daha fazla özgürlük olanağı sağlıyor ve 3D yazıcılar giderek daha fazla projede önemli rollerde konumlanıyor. Fazilet.Senol@milliyet.com.tr twitter.com/SenolFazilet instagram.com/SenolFazilet