İstanbul'daki Bizans eserleri
Tarihin en önemli iki imparatorluğuna başkentlik etmiş İstanbul'da bugün Bizans'tan kalan hangi eserler hala ayakta? İşte yüzyıllardır şehrin tanıklığını sürdüren o eserler:
2
Arcadius Sütunu (Avrat Taşı, 395-408)
Tarihçi Teofanes başta olmak üzere Bizanslı tarihçiler İmparator Arcadius’un (395-408) Barbarlara karşı kazandığı zaferleri ebedileştirmek için bu anıtın yapıldığını belirtmişlerdir. Arcadius zamanında sütunun yapımına başlanmış ve oğlu II. Theodosius (408-450) tarafından tamamlatılmıştır. Sütunun üzerine Arcadius’un heykeli konulmuş ve Temmuz 421’de açılışı yapılmıştır.
3
Çemberlitaş sütunu
M.S. 330 yıllarında İmparator I. Konstantin onuruna, İstanbul'un yedi tepesinden biri olan ve şu anki adıyla Çemberlitaş olarak adlandırılan semteki tepeye dikilmiş olan sütundur.Sütun her biri 3 ton ağırlığında ve 3 metre çapında olan bileziklerle birbirine bağlanmış toplam 8 adet sütun ve bir kaidenin üst üste konulmasıyla oluşturulmuştur.
4
Galata Kulesi (1384)
1384 yılında Ceneviz kolonisinin surları arasındaki en yüksek noktaya yapıldı. Kule 16.yy'da Kasımpaşa'daki donanmada tutsakların barındırıldığı yerdi. II. Selim döneminde, gözlemevi olarak kullanıldı. 1964'e kadar yangın kontrol istasyonu olarak kullanıldı ve 1967'de turistik hizmete açılana kadar restorasyon için kapalı kaldı. Bu restorasyon sırasında Osmanlı döneminde yapılan değişiklikler de göz önüne alınarak Cenevizliler dönemindeki yapıya daha uygun olması sağlandı. Hezarfen Ahmet Çelebi’nin kanat takıp uçmayı bu kulede denediği bilinmektedir.
5
Gotlar Sütunu (4.yy)
Topkapı Sarayı dış bahçesinde,Gülhane Parkı Sarayburnu girişinde bulunan Ve Roma Devri'nden günümüze hiç değişikliğe uğramadan gelen en eski abidedir.3.veya 4.yy'da dikilmiş olan sütun yüksek kaide üzerinde 15m.boyunda monalit mermerdir.Sütun başı korint uslubunda kartal arması ile süslüdür.Got'lara karşı kazanılan zaferden bahseden kitabe satırlarından dolayı Gotlar Sütunu adıyla anılır.Etrafını saran Yüksek ağaçlar arasına saklanmış gibi durmaktadır.
6
Kostantinus Sütunu (Örülü Sütun, 944)
Kaba yontulmuş taşlarla örülü, taklit Obelisk hipodromun güneyinde yer alır. Kati yapıldığı tarih bilinmez. 10. yy.da eseri tamir eden İmparator Konstantin Porfiregenetus adı ile anılır. Bir zamanlar üzerini kaplayan, altın harflerle süslü Bronz plakalar, Haçlılar tarafından soyulmuştur.
7
Markianos Sütunu (Kıztaşı, 452)
Bizans devri İstanbul’unda 455 yılında dikilen bulunan Markianos Sütunu Fatih’te Kıztaşı olarak isimlendirilen küçük bir meydanın ortasında günümüze ulaşabilmiştir. İstanbul’un fethinden sonra kurulan ilk Türk mahalleleri arasında “Kıztaşı Mahallesi” olarak adı geçmiştir. Uzunca bir süre Saraçhanebaşı’nda Yeniçeri odalarında bir evin bahçesinde kalan bu anıt bütün bölgeyi yakan Çırçır yangınından (1908) sonra yeniden yapılan düzenleme sonunda ortaya çıkarılmıştır.
8
Theodosius Dikilitaşı (394-395)
Theodosius Dikilitaşı, veya yalnızca Dikilitaş, Sultanahmet Meydanı'nın güney tarafında, Yılanlı Sütun'un yanında bulunan bir Antik Mısır dikilitaşıdır. M.S. 394 - 395 yılında Roma imparatoru I. Theodosius tarafından Mısır'dan getirilerek şimdiki yerine dikilmiştir
9
Milyon Taşı (4.yy)
Bugün Yerebatan yakınında bulunan Milyon Taşı Bizans döneminde kentin tam ortası kabul edilen, bütün ölçümlerin başlangıcı olan 0 noktası kabul ediliyordu
10
Yılanlı Sütun (Burmalı Sütun, 324)
11
Theodosius Zafer Takı (6. yy)
12
Kız Kulesi (M.Ö. 410)
Mimari yapılanma süreci M.Ö. 341 yılına kadar uzanır. M.Ö. 410'da Sarayburnu'nun bulunduğu yerden, kulenin bulunduğu adaya zincir gerilerek, Boğaz’ın giriş ve çıkışlarını kontrol eden bir gümrük istasyonu haline getirilir. İstanbul'un fethi sırasında savunma amaçlı olarak kullanılan kule, bunun dışında ilave edilen fenerle de gemilere yol gösterme işlevi yüklenir. 1719 yılında fenerden çıkan alevle yanan Kızkulesi, 1725 yılındaki onarım sırasında kule kısmı biraz değiştirilerek üst tarafa camlı bir köşk ve onun üzerine de kurşunla kaplı bir kubbe oturturulur ve bina kâgir olarak tekrar yapılır. 1920 yılında fenerin lambası otomatik ışık yapma sistemine kavuşur. 1959 senesinde radar istasyonu olarak kullanılmaya başlanır. Günümüzde restore edilmiş ve özel sektör tarafından restaurant olarak işletilmektedir.
13
Aetios Sarnıcı (421)
14
Aspar Sarnıcı (459)
15
Yerebatan (Bazilika) Sarnıcı (527)
6. yüzyılda, kente su dağıtımını sağlamak amacıyla İmparator Justinianus tarafından yaptırılmıştır. 143 m uzunluğu ve 65 m genişliğiyle toplam 9.800 m2 genişliğindeki sarnıcın tavanını, 9 m yükseklikte 336 mermer sütun taşımaktadır. Genellikle İyon ve Korent üslubundaki sütunların arasında az sayıda işlenmeden bırakılmış Dor stili başlıklara da rastlanır. Sarnıcın kuzeybatı köşesindeki iki sütunun altında kaide olarak kullanılan iki Medusa Başı Roma Çağı heykeltraşlık sanatının şaheser örneklerinden biridir. Medusa’yla ilgili mitolojiye dayandırılan birçok efsane bu sarnıcı daha da gizemli kılar. Bir söylenceye göre Medusa yeraltı dünyasının dişi canavarı olan üç Gorgonadan biridir. Bu üç kız kardeşten yalnızca yılanbaşlı Medusa kendisine bakanları taşa çevirme gücüne sahiptir. O dönemde büyük yapıları ve özel yerleri kötülüklerden korumak amacıyla buraya yerleştirildiği zannedilmektedir.1968 yılında kolon ve çatlakları onarılan, 1985 yılında da restore edilen sarnıç 1987 tarihinde ziyarete açılmıştır.
16
Philoxenus Sarnıcı (Binbirdirek Sarnıcı, 4.yy)
17
Bozdoğan (Valens) Kemeri (364)
İstanbul'un en eski su kemeridir. İmparator Valens yaptırmıştır. I. Theodosius zamanında şehir dışındaki su kaynaklarına bağlanan kemer geç Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerinde 1500 yılı aşkın bir süre kentin su ihtiyacını karşılayan şebekenin en önemli parçalarından biri oldu. Yerebatan Sarnıcı'nın suyu buradan geliyordu. Fatih'in yaptırdığı su yolunun en yüksek noktası denizden 63.5 m, yerden ise 23 m yükseklikte olan Bozdoğan Kemeri'nin üstünden geçiyordu. Kemerin toplam uzunluğu 970 m dolaylarındaydı.
18
