Suriye'de neden iç savaş çıktı?

Suriye devlet başkanı Beşşar Esad'a karşı başlayan barışçıl protestolar 9 yıl kadar önce birdenbire iç savaşa dönüştü. İç savaş sebebiyle 300 binden fazla insan hayatını kaybetti ve ülke tahrip oldu. Küresel güçler, Suriye'de cirit atmaya başladı.

Suriye iç savaşı nasıl başladı?

Suriye iç savaşı başlamadan önce birçok Suriye vatandaşı, yüksek işsizlik rakamlarından, yolsuzluktan, siyasi özgürlüğün kısıtlanmasından ve 2000 yılından beri ülkeyi yöneten Beşşar Esad'tan duyulan memnuniyetsizlikten şikâyet ediyordu.

Mart 2011 tarihinde, Dera kentinde Arap Baharı'nda etkilenen demokrasi yanlısı gösteriler başladı. Hükümetin demokrasi yanlısı gösterilere müdahale etmesi, ülke çapında Beşşar Esad'ın istifa etmesine yönelik protestoların patlak vermesine sebep oldu.

Ülke genelindeki protestolar, bazı katı yasakların uygulanmasına sebep oldu. Hükümet karşıtları, baskılara karşı silaha sarıldı ve güvenlik güçleri bazı bölgelerden çıkarıldı. Beşşar Esad, yaşanan bu olayları 'dış güçler destekli terör' olarak tanımladı.

Zamanla daha çok yaygınlaşan şiddetli protestolar, Suriye'de iç savaşın çıkmasına yol açtı. Hükümet karşıtları, güvenlik güçlerine karşı mücadele vermeye başladı.

Suriye'de iç savaş neden bitmiyor?

Suriye iç savaşı artık Beşşar Esad ve karşıtları arasındaki bir mücadele olmaktan çıktı. İran, Rusya, Suudi Arabistan ve ABD gibi küresel güçlerin de içine karıştığı ve kimin kime karşı savaştığı belli olmayan bir karışıklık haline geldi. Küresel güçlerin savaşın devam etmesi için sağladığı fon, Suriye'yi, birçok ülkenin üzerinde savaştığı bir ring alanına çevirdi.

Küresel güçlerin mevcudiyeti savaşın bitmemesinin tek sebebi değil. Sünniler ve Şiiler arasındaki mezhep çatışmaları da savaşın bir türlü sona ermemesinin bir diğer sebebi.

DEAŞ ve PYD terör örgütlerinin ülkedeki mevcudiyeti de savaşın bitmesinin önündeki en büyük engellerden biri. Ayrıca Suriye'deki terör örgütlerinin ABD ve Rusya tarafından desteklenmesi, Lübnan, Irak, Afganistan ve Yemen gibi ülkelerden Suriye Ordusu safında savaşmak için gelen erler de savaşın bir türlü bitmek bilmemesine yol açıyor.

Suriye'de neden bu kadar çok küresel güç var?

Beşşar Esad'ın kurtuluş olarak gördüğü Rusya, Eylül 2015'te Suriye hükümetine hava desteği sağlamaya başladı. Rusya, havadan destek vermesinin sebebini 'Suriye'deki hükümetin istikrarını sağlamak' olarak açıkladı. Moskova hükümeti, desteğin yalnızca terörist grupları hedef aldığını söylese de, birçok aktivist Rusya'nın daha çok batı destekli isyancılara karşı savaş verdiğini iddia ediyor.

Eylül 2015'ten 6 ay sonra Vladimir Putin, Rus Hava Kuvvetleri'nin büyük kısmının ülkeden çekilmesi emrini verdi. Fakat Rus kuvvetleri Eylül 2016'da Halep kentinin doğusuna yoğun saldırılar düzenledi.

İran'ın ise Beşşar Esad hükümetine yılda milyarlarca dolar para aktardığı tahmin ediliyor. Beşşar Esad hükümetini destekleyen İran için Suriye, Lübnan'daki Şii parti olan Hizbullah'a destek göndermek için bir nevi transfer noktası.

ABD hükümeti ise isyancı gruplara müdahale etmesi için Beşşar Esad'a sınırlı askeri yardımda bulundu. Eylül 2014'te ABD, Suriye'deki DEAŞ terör örgütüne karşı hava harekatı başlattı. Böylece ABD, Suriye iç savaşına müdahil olan ilk uluslararası güç oldu.

Suudi Arabistan ise, İran destekli gruplara karşı savaşmaları için isyancı kuvvetlere maddi yardımda bulunuyor.

Türkiye ise terör örgütü olarak tanımladığı ve ulusal güvenliğe tehdit unsur olarak gördüğü PKK'nın uzantısı olan YPG, PYD, SGD ve DEAŞ'a karşı askeri operasyonlar düzenliyor.

Suriye iç savaşı nelere sebep oldu?

Birleşmiş Milletler'e göre Suriye'de son 9 yılda 300 binden fazla kişi yaşamını yitirdi. Bazı kurumlar bu rakamın 500 bin civarında olduğunu belirtiyor.

Aralarında kadın ve çocukların da olduğu 5 milyon Suriye vatandaşı ülkelerini terk etti ve başta Türkiye, Lübnnan ve Ürdün olmak üzere birçok ülkede göçmen statüsünde yaşamaya başladı.

Suriyeli göçmenlerin yüzde 10'u Avrupa topraklarına kaçtı. Suriye'de de 6,3 milyon vatandaş yerlerinden edildi.

2017 yılında Birleşmiş Milletler, Suriye'de yaşayan 13,5 milyon vatandaşa yardım için gereken paranın 3,4 milyar dolar olduğunu açıkladı.

Suriyeliler'in yüzde 85'i sefalet içinde yaşıyor. 12,8 milyondan fazla Suriye vatandaşının sağlık hizmetlerine ve gıda yardımlarına ihtiyacı var. 1,75 milyon Suriyeli çocuk eğitim hakkındam mahrum kalıyor.

Suriye'de yaklaşık 5 milyon vatandaş, güvenlik sorunu son derece yüksek ve erişimi zor bölgelerde yaşıyor.

Instagram.com/mehmetcankmrc
twitter.com/mehmetcankmrc
YouTube.com/mehmetcankomurcu