Tarihteki en büyük deprem bildiklerimizi unutturacak mı?
Deprem ülkemizin bir gerçeği. Ama bu dertten mustarip olan tek coğrafya bize ait değil. Dünyada yüzlerce yerde akılalmaz depremler olabiliyor. Bu depremlerin en büyüğü ise gizemini koruyordu. Ancak son yapılan araştırmalara kadar. Tarihteki en büyük deprem nerede gerçekleşmişti? Gelin hep birlikte Molatik olalım.
Deprem söz konusu olunca da ne kadar yıkıcı olacağını hayal etmeden de duramıyoruz. Arkeologlar ise hayalimizden daha da yıkıcı olan bir depremin kanıtlarını buldular. Yani yapılan araştırmalara göre 8 bin km'lik bir tsunamiye neden olan ve insanların yaklaşık bin yıl buyunca yakındaki kıyı şeritlerinden uzak durmasına sebebiyet veren 9,5 şiddetinde bir mega depremi açığa çıkardı. Peki bu deprem nerede meydana geldi? Arkeologların ifade ettiklerine göre yaklaşık 3 bin 800 yıl önce tektonik bir plakanın kırılmasıyla Şili'nin kuzeyinde meydana gelmişti. Depremin ardından meydana gelen tsunami ise 20 metre yüksekliğinde dalgalar yaratmıştı. Bu dalgaların Yeni Zelanda'ya kadar ulaştığı ve burada yüzlerce kilometre içeriye otomobil büyüklüğünde kayalar fırlattığı düşünülüyor.
Bin km'lik kırılma
Şimdiye kadar tespit edilmiş en büyük deprem, yine Şili'nin güneyinde 9,4 ila 9,6 şiddetindeki Valdivia depremiydi. 1960’ta meydana gelen ve 6 bin kişinin ölümüne sebep olan bu depremdeki kırılma 800 kilometreye kadar uzanıyordu. Ancak 6 Nisan'da hakemli bilimsel dergi Science Advances’ta yayımlanan araştırma, yeni keşfedilen kadim mega depremin daha da büyük olduğunu ortaya koydu. Bulgulara göre bu depremde kırılma yaklaşık bin kilometreydi. Valdivia depremi gibi, bu kadim deprem de dünyadaki en güçlü deprem türü olan 'mega bindirme' sarsıntısıydı. Bu depremler, Dünya'nın tektonik plakalarından birinin diğerinin altına girmeye zorlandığında meydana geliyor. Söz konusu dev depremin kanıtları, Şili'nin Atacama Çölü'nde iç kısımlarda normalde kıyı bölgelerine özgü kayaçlar, deniz kabukları ve fosillerin bulunmasıyla ortaya çıktı. 
İç karışıklık çıkardı
Şili'nin kuzey kıyısının 600 kilometre üzerindeki 7 ayrı kazı alanında 17 tortuyu inceleyen araştırmacılar, iç kısma savrulan malzemelerin yaklaşık 3 bin 800 yıl önce bu noktaya taşındığını belirledi. Kazı alanında eski insanlara ait taş yapılar da diğer türden kanıtları oluşturdu. Taş duvarlar, tsunami nedeniyle eğrilmişti. Bazıları geriye doğru uzanmış, denize dönmüştü. Bu da tsunaminin geri çekilme sürecine işaret ediyordu. Bu arkeolojik çalışma, toplulukların tsunamilerin erişemeyeceği iç kesimlere doğru hareket etmesiyle birlikte büyük bir sosyal kargaşanın çıktığını gösterdi.
