Yapay zekadan iş çıkaracak

Ebru Sungur- İş Bankası Grubu'nun, Türkiye Cumhuriyeti'nin 100'üncü yıldönümüne atıfla kurduğu 100. Yıl Girişim Sermayesi, ülkede son yıllarda yükselişte olan girişim ekosistemine, sistematik ve odaklı yaklaşımıyla yepyeni bir soluk getirmeye hazırlanıyor. Şimdiden yedi girişime yatırım yapan 100. Yıl Girişim Sermayesi, yapay zekayı etkin kullanan girişimleri destekliyor. Bir diğer kriter ise desteklenecek girişimlerin insanı odağına alması, hayatı kolaylaştırmayı amaçlaması. Bu sayede nitelikli iş gücünün istihdamının artması, ülkede refah seviyesinin yükselmesi hedefleniyor. Türkiye İş Bankası Grubu Yeni Nesil Girişimcilik Başkanı Barış Karakullukçu, sorularımızı yanıtladı.

100. Yıl Girişim Sermayesi, yatırım yapacağı girişimleri nasıl seçecek? Sadece Yapay Zekâ Yatırım Fabrikası iş birliğiyle mi seçim yapılacak, başka yollar da izlenecek mi?

İş Bankası Grubu Yeni Nesil Girişimcilik iş kolu olarak yatırımlarımızı ‘100. Yıl Girişim Sermayesi’ şirketimiz üzerinden gerçekleştiriyoruz. Yatırım faaliyetlerimizi tamamen girişim sermayesi normları çerçevesinde yapan ve ayrıca ‘Yapay Zekâ Fabrikası’ adıyla girişim büyüme desteği sağlayan bir program ekibi olarak birbirine paralel gerektiğinde entegre olarak çalışan bir aileyiz. Yapay Zekâ Fabrikası’na seçilen girişimlere 100 bin dolar yatırım yapıyoruz. Girişimlere erişim konusunda zengin kaynaklara sahibiz. Workup mezunları kaynaklarımızdan biri. İş Bankası Girişimcilik şubelerimizden akademisyenlerden, TRAI/AITR gibi STK’lardan, Microsoft (demoday)/ Bilişim Vadisi gibi kurumlardan, TÜBİTAK YZ Enstitüsü gibi enstitülerden ve bağlantılarımız olan tüm diğer girişim sermayelerinden girişimler gelmektedir. Diasporada yaşayan Türkleri de Entrapeer adlı İş Bankası iştirakimizden ve sektördeki diğer paydaşlardan takip ediyoruz. Bunların haricinde girişimlere erişmek için sürekli kaynak tarıyoruz. Startups.watch, eGirişim, Webrazzi, Girişimhaberleri, Swipeline gibi kaynakları haftalık olarak tarıyoruz. Girişimlerin seçimine geldiğimizde bahsettiğim kaynaklardan gelen girişimleri bir havuzda topluyoruz. Bir start-up'ta aradığımız temel özellikler yenilikçi fikirler, güçlü bir iş modeli, yetenekli ve tutkulu bir ekip ve büyüme potansiyeli. Ayrıca, sürdürülebilirlik ve etik değerlere sahip olmalarını da önemsiyoruz. Bu havuzda bu temel özelliklere uyan girişimlerden kısa listeler oluşturarak girişimlerle birebir görüşmeler yapıyoruz. İlk toplantıda girişimin yaptığı işi, varsa müşterilerini yoksa MVP durumunu, iş modelini öğreniyoruz. İkinci toplantıda yapay zekâ teknolojisini irdeliyoruz. Burada baktığımız en önemli şeylerden bir tanesi yapay zekâ teknolojisinin ne kadar özgün olduğu ve kopyalanabilir olup olmadığıdır. Yaptığımız iki toplantı sonrasında görüştüğümüz girişimleri önceliklendirerek bu girişimlerden ilk 8’ini cohort olarak adlandırdığımız Jüri Değerlendirme Günü’müze davet ediyoruz. Burada akademi ve iş insanlarından oluşan yaklaşık 40 kişilik jüri üyesine girişimler yarım saat sunum yapıyor. Ardından, Seçim Komitesi’nde verilen nihai karara göre seçilen girişimlerimizle Yapay Zekâ Fabrikası sözleşmesi ve finansal sözleşme imzalayarak girişimleri İş Bankası ailesinin bir parçası haline getiriyoruz. 100. Yıl Girişim Sermayesi'nin yatırım faaliyetlerimizi tamamen girişim sermayesi normları çerçevesinde yapan kendine ait bir yatırım takımı, CEO ve CDO'muzdan oluşan bir yatırım komitesi, normal bir yatırım yönetim süreci var. Farklı kanallardan beslenen bu süreç doğru girişimler için anlamlı olan Yapay Zekâ Fabrikası'ndan farklı yolları da izleyebilir yapıdadır

Değer yaratmalı

 Yatırım yapılacak girişimlerde aranan özellikler neler? Belirli sektörlerde yoğunlaşılacak mı?

 Yapay Zekâ Fabrikası programımızda özel bir dikey ayrımı yapmıyoruz. Yapay zekâyı etkin olarak kullanan, bu konuda kendi teknolojilerini geliştiren ve bu teknolojilerle önemli mevcut bir probleme çözüm bulan her dikeyden girişime destek verebiliyoruz. Bu girişimlerin hızla büyüme potansiyeli olmasına, ülkemize, bankamıza, bankamız iştiraklerine ve müşterilerimize bir değer yaratacak olmasına ehemmiyet gösteriyoruz. Seçim yaparken girişim ekibine, bulundukları sektördeki tecrübeye, yaptıkları işe olan odaklanmalarına dikkat ediyoruz. İlerleyen süreçlerde farklı sektör dikeylerine organik olarak bu sürecin gerçekleşeceğini düşünüyoruz. Henüz kuruluşumuz yeni, vizyonumuz da yeni nesil girişimciliği kapsayan bir vizyon. Önümüzdeki yıllarda planımızın, sektör dikeylerine ayrı odaklı bir yaklaşım sergileyerek adımlarımızı atacağımızı söyleyebilirim. Her sektöre ayrı ilgi göstermek ve orda uzmanlaşmak istiyoruz. Bugünün getirdiği adımlarımız, bir sonraki geleceğimizin temelini oluşturuyor. Günün sonunda dikeylere ayrılmasını hedefliyoruz, evet

Terzi usulü destek

 Yatırım yapılacak girişimlere hangi destekler verilecek?

100. Yıl Girişim Sermayesi operasyonel bir yatırım fonu değil, girişimlere ihtiyacı olduğu kadar destek vermektedir. Ancak Yapay Zekâ Fabrikası Programı büyüme desteği programı kapsamında girişimlere sağlayacağımız destekleri, terzi usulü düşünebilirsiniz. Türkiye’deki girişimlerin çoğunun farklı noktalarda desteklere ihtiyacı oluyor. Kimi girişimler için bu destekler yatırım odaklıyken, kimi girişimlerin teknolojilerini yetkin ve özgün odaklı hale getirebilmeleri için teknolojik altyapı destekleri ve AI alanında uzman olan akademisyenlere ihtiyacı olabiliyor. Ya da ofis, mentorluk, insan kaynakları, yurt dışına genişleme tarafındaki büyüme stratejilerine ihtiyacı olabiliyor girişimlerin. Tek bir yaklaşım odaklı değil, 360 derece uçtan uca destek sağlayacağımız bir yapının içerisinde çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Girişimler için en önemli sorunların başında düzenli nakit akışı, müşteri sayısını artırmadaki ve buna ulaşmalarındaki zorluklar geliyor. Bu sebeple Türkiye İş Bankası içerisindeki iştiraklerle iş birliği fırsatları yaratma, uluslararası paydaşımız olan Entrapeer ile girişimlerimize yol haritası ve onların globalde nerede bulunduklarına dair raporlar sunduğumuz güncelleme toplantıları ile kendilerine fırsatlar sunuyoruz. AI odaklı girişimlerin, ekosisteme, ülkemize, bankamıza ve müşterilerimize katma değer sağlayacağının bilinciyle tüm desteklerimizi, neye ihtiyaç duyuyorlar ise yatırım yaptığımız ve yapacağımız girişimlere sağlamak için hareket ediyoruz. Türkiye İş Bankası da bu destekleri sağlamamızdaki en büyük destekçimiz. Teknolojinin dönüştürücü gücüne inanan, yüzyılın vizyon ve birikimini arkasına almış, bu gücü sağlayan bankamızın, ülkemiz adına en büyük ve en önemli kaynağı olduğunu söyleyebilirim.

1 yılda 50 milyon dolar

5 yılın sonunda yatırım yapılmış girişim sayısının ve toplam yatırım büyüklüğünün ne olacağına ilişkin bir planlama var mı?

 İnovasyon tohumlarının büyümesi için doğru ortamı, kaynakları ve destekleri sağlamak amacıyla kurguladığımız 100. Yıl Girişim Sermayesi’nin 5 yıl sonrası için büyük planlarımız mevcut ve zamanı geldikçe bunları paylaşıyor olacağız. Şu ana kadar 7 farklı girişime yatırım yaptık. Yıl sonuna kadar yatırım yaptığımız girişim sayısını 15’e çıkaracağız. Birinci yılımızı tamamladığımızda da 100. Yıl Girişim Sermayesi ve diğer fonlarımızdan risk sermayesi girişimlerine yaptığımız toplam yatırım miktarımızı 50 milyon dolara çıkarmayı hedefliyoruz.

 Sağlık öne çıkacak

 Yatırımlardan çıkış konusunda nasıl bir strateji izlenecek?

Her fon gibi bizim de idealimiz unicorn çıkartmak, fakat bu her zaman mümkün olmayabilir. Bu nedenle yatırımlardan çıkış stratejimizi, her bir girişim için özelleştirilmiş bir yaklaşım izleyerek belirliyoruz. Yatırım yaptığımız şirketlerin büyüklüğü, sektörü ve performansı gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak çeşitli çıkış yolları değerlendirilmektedir. Öncelikle girişimlerin değerini artıracak uzun vadeli bir büyüme stratejisi izliyoruz. Bu süre zarfında, şirketlerin pazar payını artırmasını, karlılığını iyileştirmesini ve sürdürülebilir bir iş modeli geliştirmesini hedefliyoruz. Aynı zamanda, stratejik ortaklıklar ve iş birlikleri kurarak, şirketlerin global pazarda rekabetçi bir konuma gelmelerine yardımcı oluyoruz. Girişimin sektörü, büyüklüğü ve uluslararası rekabetçilik düzeyi, çıkış yöntemimizin belirlenmesinde kilit rol oynamaktadır. Sonuç olarak, yatırımlardan çıkış stratejimiz, riskin minimize edilmesi ve yatırımcılara maksimum getirinin sağlanması amacıyla dinamik bir şekilde yönetilmekte ve her girişim için ayrı ayrı optimize edilmektedir. n Türkiye'de toplumsal refahın genele yayılması için özellikle hangi sektörlerin lokomotif olduğunu düşünüyorsunuz? Bu sektörlerde gelişimi hızlandıracak yeni girişimlere yatırımlarınızı önceliklendirecek misiniz? İnsanı odağına alan her sektör aslında çok önemli. Ancak konu insan sağlığı olduğu zaman akan sular duruyor. Bu nedenle sağlık alanındaki girişimlerin bu konuda büyük bir rol oynayacağına inanıyorum. Zaten dünyaya baktığımızda da sağlık sektöründe yapay zekanın ne kadar geliştiğini ve bu alanda ne kadar çok yeni girişim olduğunu görebiliyoruz. Benzer şekilde daha sürdürülebilir bir dünya için değer üreten her etki girişimi de toplumsal refahın yükselmesine hizmet edecektir. Son olarak, geleneksel yöntemlerle çözülemeyen sorunları yapay zekanın gücü ile çözen, insanın hayatını kolaylaştıran alan fark etmeksizin her girişimin destekçisiyiz.

Model fabrikalarla iş birliği yapılacak

Son yıllarda girişim ekosistemi hızla gelişirken erken dönem girişimlerin özellikle satış/pazarlama alanında yoğunlaştığı, üretim tarafının çok daha geride kaldığı gözleniyor. Bunun nedenlerinden biri de prototipi ticari ürüne çevirecek model fabrikaların azlığı. 100. Yıl Girişim Sermayesi'nin, bu alandaki boşluğu doldurmaya yönelik planları var mı?

Birincil hedefimiz, girişimlerin ürün geliştirme süreçlerine aktif olarak katılmak ve onlara prototip aşamasından ticari ürüne geçişe kadar ihtiyaç duydukları kaynakları, bilgiyi ve mentorluğu sağlamak. Bu doğrultuda, model fabrikalar ve üretim hizmetleri ile iş birliği yapmayı ve girişimcilerin bu alandaki kapasitelerini artırmayı planlıyoruz. Ayrıca, üniversiteler, araştırma merkezleri ve endüstriyel iş birlikleri aracılığıyla, girişimlerin teknolojik kapasitelerini geliştirmelerine ve üretim süreçlerini iyileştirmelerine destek oluyoruz. Teknoloji transferi ve Ar-Ge faaliyetlerinin teşvik edilmesi, bu alandaki yenilikçi çözümlerin ticarileştirilmesi için kritik öneme sahiptir. Son olarak, girişimlere finansal destek sağlamanın yanı sıra, onları stratejik ortaklarla buluşturarak, üretim kapasitelerini genişletmelerine ve tedarik zincirlerini optimize etmelerine yardımcı olacağız. Böylece, erken dönem girişimlerin sadece pazarlama ve satış odaklı değil, aynı zamanda üretim kapasitelerini de güçlendirerek, daha dengeli ve sürdürülebilir bir büyüme modeline ulaşmalarını amaçlıyoruz.