Yapay zekada frene basılabilecek mi?

Çağdaş Ertuna/ Milliyet Gazetesi Yazarı/ cagdas.ertuna@milliyet.com.tr- Aralarında Elon Musk, Steve Wozniak gibi isimlerin de olduğu teknoloji liderleri, ‘kontrolden çıkmış’ yapay zeka (AI) yarışında frene basmak için acil durum çağrısı yapıyor. Yapay zekayı keşfeden, geliştiren, yöneten teknoloji liderlerinin “toplum ve insanlık için derin riskler” olduğunu belirterek, yapay zeka laboratuvarlarının en güçlü AI sistemlerinin eğitimini en az 6 ay süreyle durdurması çağrısında bulunması elbette olumlu ya da olumsuz diyerek özetlenecek kadar basit bir durum değil. Elon Musk da, kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Future of Life Institute tarafından yayınlanan çağrıyı imzalayan tam 1300 teknoloji lideri, profesör ve araştırmacı arasında yer alıyor. Bu açık çağrı, OpenAI’nin viral AI chatbot aracı ChatGPT’nin temelini oluşturan teknolojinin daha da güçlü bir versiyonu olan GPT-4’ü duyurmasından sadece iki hafta sonra geldi. İlk testlerde ve bir şirket demosunda, teknolojinin dava taslağı hazırladığı, standartlaştırılmış sınavları geçtiği ve elle çizilmiş bir eskizden çalışan bir web sitesi oluşturduğu gösterildi. Çağrı, duraklamanın “GPT-4’ten daha güçlü” AI sistemlerine uygulanması gerektiğini söyledi.

Önlem ne kadar yeterli?

Ayrıca, bağımsız uzmanların, yapay zeka araçları için “makul bir şüphenin ötesinde” güvenli olan bir dizi protokolü ortaklaşa geliştirmek ve uygulamak için önerilen duraklamayı kullanması gerektiğini de belirtti. Çağrıda, “Gelişmiş yapay zeka, dünyadaki yaşam tarihinde derin bir değişikliği temsil edebilir ve orantılı özen ve kaynaklarla planlanmalı ve yönetilmeli” diyor. “Ne yazık ki, son aylarda AI laboratuvarlarının hiç kimsenin - yaratıcılarının bile - anlayamayacağı daha güçlü dijital zihinler geliştirmek ve dağıtmak için kontrolden çıkmış bir yarışa kilitlenmiş olmasına rağmen, bu düzeyde bir planlama ve yönetim gerçekleşmiyor, güvenilir bir şekilde kontrol şart” diye de ekliyor. Kısa süre içinde bir ara verilmezse, hükümetlerin devreye girmesi gerektiği de yazıyor bu çağrıda. Geçen yılın sonlarında ChatGPT’ye yönelik büyük ilgi, teknoloji şirketleri arasında ürünlerinde benzer yapay zeka araçları geliştirmek ve kullanmak için bir silahlanma yarışının yeniden başlamasına neden oldu. OpenAI, Microsoft ve Google bu trendin ön saflarında yer alıyor ancak IBM, Amazon, Baidu ve Tencent de benzer teknolojiler üzerinde çalışıyor. Yapay zeka uzmanları, yapay zeka araçlarının önyargılı yanıt verme potansiyeli, yanlış bilgi yayma becerisi ve tüketici mahremiyeti üzerindeki etkisi konusunda giderek daha fazla endişe duymaya başladı. Bu araçlar aynı zamanda yapay zekanın meslekleri nasıl alt üst edebileceği, öğrencilerin kopya çekmesini nasıl sağlayabileceği ve teknolojiyle ilişkimizi nasıl değiştirebileceği konusunda sorulara da yol açtı. Bu arada hatırlatalım, ilk yapılan açıklamalarda Microsoft’un kurucusu Bill Gates ve OpenAI CEO’su Sam Altman’ın da bu çağrıyı imzaladığı söyleniyordu, ancak daha sonra isimleri listeden kaldırıldı. İşte bu durumda, teknoloji liderleri gerçekten toplumu ve insanlığı mı düşünüyor, yoksa rekabeti mi? Onu tam olarak hiçbir zaman bilemeyeceğiz. Ama bildiğimiz tek şey, teknoloji liderleri bile artık teknolojiyi kontrol edemez hale geldiğine göre durum çok vahim. Bundan sonra elbette önlemler alınmalı, ama tabii o önlemler ne kadar yeterli olur? İşte orası ne yazık ki bilinmiyor.