Türk ‘unicorn’ yağmuruna hazır mısınız?

Hanife Baş

Türkiye’de startup ekosistemi hızlı gelişimini sürdürüyor. Ülkemizde milyar dolarlık değerlemeye (unicorn) ulaşan startup sayısı Hepsiburada’nın ABD’deki halka arzı da katıldığında altıya ulaştı. Önce Peak Games, sonra Getir, Dream Games ve en son Insider. Trendyol ise unicorn’u geçerek on milyar dolarlık değerlemeye ulaştı yani decacorn oldu. Hepsiburada ise ABD’de halka arz edilerek unicorn statüsüne girdi. Türkiye’de özellikle oyun, e-ticaret, yazılım ve fintek sektörlerinde yatırım rekorları kırılıyor. Verilere göre, Türk startup ekosistemi bu yılın ilk çeyreğinde rekor kırdı. 49 yatırım turunda 1 milyar 273 milyon dolarlık yatırım yapıldı. Endeavor Turkiye ve Galata İş Melekleri (GBA) Başkanı Emre Kurttepeli ile Türkiye’de startup ekosistemini, yeni unicorn’ları konuştuk.

2021 en başarılı yıl

Türkiye’de startup ekosistemi 2021 yılını nasıl geçirdi?

Türkiye son 5 yılda girişimcilik alanında ciddi anlamda büyüdü. Oyun sektöründe arka arkaya gelen yatırımlar, e-ticaret alanında geçen yıl Trendyol ve Getir’in aldığı önemli yatırımlar gibi birçok güzel hikâyeye şahit olduk. Özellikle oyun, fintek ve martech sektörlerinde ciddi atılımlar yaşanıyor. Yatırımlar açısından ekosistem açık arayla en başarılı yılını geçirdi, bir önceki seneye göre yüzde 300’e yakın büyüme var. Startups Watch’a göre, 2021’de melek ve VC (girişim sermayesi) aşamalarında, toplam 294 yatırım turunda 1 milyar 552 milyon dolar yatırım toplandı. Bunun 265 milyon doları ise oyun sektörüne yapıldı. Geçen yıl ayrıca hem yurtdışından gelen yatırımlarda, hem de kurumsal yatırım firmalarının yatırım oranlarında ciddi bir yükseliş oldu. Her üç yatırımda bir kurumsal VC’ler bulunuyor ve bu trend devam ediyor. Pandemi kısıtlamaları kalktıkça tüm dünyada yatırım dalgası sürecek. Ulaşım, turizm gibi sektörler toparladıkça yatırım açısından daha iyi dönemler göreceğiz.

Geçen yıl rekor kırıldı…

2021’de Türkiye, en çok yatırım yapılan ilk 10 Avrupa ülkesi arasında, MENA’da ise ikinci sırada yer aldı. İstanbul, ilk defa Dubai’yi geçti. Milyar dolar değerleme üzerinde ‘unicorn’ sayısı 5’in üzerine çıktı. Fakat geçtiğimiz sene tüm dünyada yatırım, değerleme ve fon kurulmalarında rekor kırıldığını ve bu değişimin sadece bize özel olmadığını bilerek hareket etmek gerek. Bu tür olumlu hareketlenmeler olsa da her şeyi toz pembe görmemek gerek. Gittikçe daha da ciddileşen anormal kur dalgalanmalarından en çok etkilenen gruplardan biri girişimciler. Özellikle erken aşamada olanlar için büyük zorluklar söz konusu. Dolar kurunun artmasıyla Türkiye’de alınan yatırımlar globale göre çok düşük kalıyor, girişimciler yabancı yatırımcıya büyüdüklerini göstermekte zorlanabiliyor. Bir konu da verilerin, kadın girişimcilere yatırım açısından 2021’in çok iyi bir sene olmadığını göstermesi. Bu konuyu ciddi anlamda ele almak gerek.

Katma değeri çok yüksek

2022 yılından beklenti nedir? İlk dört ayı başarılı buluyor musunuz?

2022 yılı çok güzel haberlerle geçiyor. 2022’nin ilk çeyreğinde oyun startup’ları yatırım oranı açısından rekor kırdı, mart ayında Endeavor Girişimi Alictus’un satış haberini de aldık. Endeavor Girişimi Insider da aynı ay unicorn oldu. Oyun sektörünün ardından fintek, AI ve SaaS halen en dikkat çeken dikeyler olmaya devam ediyor. Özellikle son birkaç yılda makine öğrenimi ve yapay zekâ başta olmak üzere birçok önemli alandan beslenen yeni teknolojiler ve bu teknolojileri belirli sektörlerde kullanan yeni girişimlerin ortaya çıktığını görüyoruz. Özellikle ürün şirketlerinin güncel teknolojileri farklı alanlarda kullanmalarıyla ülkemizde yaratılan katma değer oranı artıyor. Tabii şu an en öncelikli konulardan biri kur dalgalanmalarını sabitlemeyi başarmak ki daha fazla girişimin çıkması için güvenli bir ortam yaratabilelim.

Hangi alanlar öne çıkıyor?

Türkiye’den başka unicorn çıkar mı?

Evet, birkaç yıl önce ülkemizden ilk unicorn çıktığında beklentimin 5 yıl içinde unicorn sayısının 10’u bulacağıydı. Bu tahminimde haklı çıktım, ilerleyen dönemde daha fazla girişimin unicorn statüsüne erişmesi kaçınılmaz.

Oyun, fintek gibi dikeylerde öne çıkıyoruz. Başka hangi alanlarda potansiyel görüyorsunuz?

Oyun ve fintek dikeyleri bir süre daha devam edecek. Hızlı çıkışlar olabilir. Yapay zeka (AI) da dikkat çeken dikeylerden biri. Son dönemde ilgi gören alanlardan biri de web3.0/blockchain teknolojileri. Bu alanda Türkiye’nin çok şansı olduğuna inanıyorum. Bu konuda en kritik nokta devletimizin mevzuatları ile bu konuyu desteklemesi gerektiği. Önünü açabilirsek dünyadaki en önemli blockchain teknoloji merkezlerinden biri olabileceğimize inanıyorum. Her zaman belirttiğim bir konu, potansiyeller olsa da Türkiye’de belli sektörlere odaklanmak ülkenin kendi büyük sektörlerini yaratabilmesi için önemli.

e-Turquality destek olacak

Bilişim sektörü e-Turquality kapsamına alındı. Yansıması nasıl olur?

Kesinlikle olumlu olacaktır. Devlet tarafından girişimciliğe verilen her türlü destek katlamalı olarak ekonomimize geri dönüyor. Keşke verilen desteklerin miktarını daha da arttırabilsek ve teşvik için gerekli bürokratik süreçleri hızlandırabilsek...

Pandemi süreci yeni girişim sayısını düşürdü mü?

Sayısını düşürmekten çok birçok girişimin daha temkinli davranmasına, büyümeyi yavaşlatmalarına neden oldu. Ayrıca bazı girişimler için bu durum iyi bir fırsat yarattı, özellikle yatırım sıkıntısı olmayan girişimler rekabetin azalmasını daha hızlı büyümek için fırsat bildiler.

Yapay zeka ve blockchain ilgisi

Siz hangi alanlara yatırım yapmayı tercih ediyorsunuz?

Yatırımcı olarak odaklandığım alanlar dönemsel olarak değişiyor. Son dönemde oyun, web3.0/ blockchain teknolojileri ve yapay zeka ilgilendiğim ana alanlar.

Boş vakitlerinizde neler yaparsınız?

Bulunduğum ortam hızla değişen ve dönüşen yapıya sahip olduğundan teknoloji alanında tüm yenilikleri yakından takip ediyorum. Her gün en az 2 saatimi düzenli olarak bu yenilikleri takip etmeye, bu konuda birçok yazı ve kitap okumaya ayırıyorum. İlgimi çeken bir gelişme görürsem tüm detayını anlayana kadar ısrarla araştırıyorum. Bunun dışında sanat, özellikle görsel sanatlar özel ilgi alanım. Boş vakit buldukça bu konuda daha donanımlı hale gelmeye çalışıyorum.

YENİ GİRİŞİMCİYE TAVSİYE

Küresel pazara odaklanın

Yeni girişim kuracak gençlere öneriniz ne olur?

Girişimcilerin en büyük hatalarından biri ürün, pazar uyumuna bakmadan harekete geçmeleri oluyor. Uzun vadeli hedeflemeler yapmak ve global pazara odaklanmak gerekiyor. Artık ikinci nesil girişimlerimiz çıkıyor, bu işi bilen, başarılı girişimlerden geri bildirim almak, iyi mentorlarla çalışmak ve networking yapmak için eskiden olmadığı kadar büyük fırsatlar var. Girişimciler sadece mentorlardan değil birbirlerinden de besleniyorlar, o nedenle networking çok önemli. Ayrıca kurumsal programları takip edip, eğitimlere katılmak vizyon açıcı olabiliyor. Endeavor’ı ve benzer kurumları takip etmelerini öneririm.

Yapılan en büyük hatalar neler?

Girişimcilerin stratejik olarak şirketlerini müşteriyle büyütmeyi hedeflemesi, en baştan sadece yatırım odaklı olmaması gerek. Sadece yatırımcıya sırtını dayamak hem kısa hem uzun vadede sorunlar yaratabilir. En iyi yatırımcı müşteridir. Öte yandan ürünleri uygunsa yurtdışı satışa en kısa sürede odaklanmaları gerekiyor. Yurtdışında müşteri sahibi şirketlerin değerlemeleri katlanıyor.