Sürdürülebilirlik rüzgârı borsada artık daha hızlı

Zeynep Aktaş- Milliyet Gazetesi Yazarı- zeynep.aktas@gmail.com- Sürdürülebilirlik kelime anlamı ile devamlılık olarak tanımlanabilir. Bir işi ya da süreci istikrarlı şekilde devam ettirebilme yeteneği de diyebiliriz. Bu kavram, esas itibariyle ‘sürdürülebilir kalkınma’nın bir parçası olarak değerlendirilmeli. Sürdürülebilir kalkınma devletin, kurumların, şirketlerin ve bireylerin bazı yükümlülükleri üstlenmesini gerekli kılıyor. Devletler sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak için gerekli yasal düzenlemeler ve tedbirleri daha fazla gündeme getirmeye başladı. Bu çerçevede firmalara da gerekli ödevler ve yükümlülükler getirmeye başladı. Şirketlerin sürdürülebilir kalkınmayla ilgili yapması gerekenler şimdilik ağırlıklı olarak teşvik edici kurallara ve gönüllülük temeline dayalı. Ancak belli bir süre sonra bunun zorunlu hale dönüşeceğinden kuşku bulunmuyor. Borsa İstanbul bu çerçevede yaklaşık 8 yıldır BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’ni hesaplıyor. Amaç ise borsadaki şirketlerin sürdürülebilirlik konusundaki anlayış, bilgi ve uygulamaların artmasını sağlayabilmek. Geçtiğimiz kasım ayından itibaren de BIST Sürdürülebilirlik 25 Endeksini hesaplamaya başladı. Kurumsal sürdürülebilirlik performansları belirlenen kriterlerin üzerinde olan şirketler BIST Sürdürülebilir 25 Endeksi’nde yer alıyor.

Seçici davranmak...

Bu noktada kurumsal sürdürülebilirlik kavramını biraz açmakta yarar var. Şirketlerin uzun vadede değer yaratmak amacıyla, ekonomik, çevresel ve sosyal faktörleri göz ardı etmeden hareket etmesi gerekiyor. Öte andan bu faktörlerin kurumsal yönetim ilkeleri ile birlikte ele alınması gelinen aşamada adeta bir zorunluluk. Amaç ise 3 faktörü şirket faaliyetlerine ve karar mekanizmalarına uyarlayabilmek. Sonuçta ekonomik, çevresel ve sosyal faktörlerden kaynaklanabilecek riskler birlikte ele alınarak firmaların faaliyetlerini yürütmesi bekleniyor. Neticede BIST Sürdürülebilirlik Endeksi, borsaların çevresel, sosyal, kurumsal yönetim konularındaki risklerine ilişkin politika oluşturmalarını teşvik amacıyla 4 Kasım 2014 tarihinden bu yana hesaplanıyor. Borsa İstanbul bu endeksi şirketlere yol gösteren bir gösterge olarak tanımlıyor. Aynı zamanda şirketlerin sürdürülebilirlik politikalarına ilişkin performanslarını da yatırımcılarla paylaşarak sorumluluk sahibi yatırımcıların daha seçici davranmasına imkân tanımakta.

Hayata geçiyor mu?

Uzunca bir süre hoyratça kirletilen dünyanın yaşanılamaz bir noktaya gelindiğin fark edilmesi ister istemez ciddi tedbirlerin alınmasına yol açtı. Bu noktada sorumlu yatırımcılar da tercihlerinde doğa ve çevreye karşı daha duyarlı olan firmaları tercih ederek bir bakıma bu tür hassasiyeti olan firmaları desteklemekte. Yatırımcıların bu yönelimi benzer amaçlı fonların kurulmasına yol açarken şirketler de bu fonların kendilerine yatırım yapmasını sağlayabilmek gayesi ile sürdürülebilirlik kriterlerini daha hızlı şekilde yerine getirmek isteyebilmekte. İlerleyen süreçte sorumlu yatırımcı sayısındaki artış sürdürülebilirlik konusunda ağırdan alan firmaları da teşvik edici bir etkisi olacaktır. Borsa İstanbul ise bu noktada yerinde bir kararla BIST Sürdürülebilir 25 Endeksini hesaplamaya başladı. Böylece prosedür gereği sürdürülebilirlik programı yayınlayanlar ile bu programlarını hayata aktaranlar arasındaki farkı görmek isteyen sorumlu yatırımcılara görme imkânı sunmaya başladı.

Fonlar ve yabancı tercihleri

BIST Sürdürülebilirlik Endeksi, BIST Sürdürülebilirlik Endeksi 25 ve BIST Sürdürülebilirlik katılım endeksindeki hisseler ilerleyen süreçte yatırımcı talebine bağlı olarak tematik fonlar içerisinde artabilir. Gerek bireysel yatırımcıların gerekse kurumsal yatırımcıların tercihlerinde daha fazla öne çıkması şaşırtıcı olmayacaktır.

Büyük ve likit şirketler

Borsa İstanbul BIST Sürdürülebilirlik 25 Endeksi’ni hesaplamaya başlarken gerekçe olarak sürdürülebilirlik performansı yüksek ve aynı zamanda büyük ve likit şirketlerden oluşan bir endeks oluşturulması hedeflendiğinin altını çizildi. Bu anlamıyla BIST Sürdürülebilirlik 25 Endeksi’nde yer alan şirketler gerek sürdürülebilirlik performansı, gerekse hacim ve likidite yönünden diğer sürdürülebilir firmalardan ayrılmakta. BIST Sürdürülebilirlik 25 Endeksi’nde yer alan firmalardan birisi de Çimsa. Şirket aynı zamanda endeksteki tek çimento firması... Çimsa CEO’su Umut Zenar, çevre, sosyal ve yönetişim odaklı yol haritası kapsamında atılan adımların BIST Sürdürülebilirlik 25 Endeksine katılım sağlamaya büyük katkı sağladığını ifade ediyor. Umut Zenar, “Çimsa olarak içerisinde bulunduğumuz çevreye, katkı sağladığımız topluma ve iş birliği yaptığımız tüm paydaşlarımıza olan sorumluluğumuz çerçevesinde sürdürülebilirlik konusunu ana stratejimizin bir parçası olarak ele alıyoruz” diyor. Zenar çalışmalarının devam edeceğini de belirtiyor. Önümüzdeki dönemde daha fazla şirketin BIST Sürdürülebilirlik endekslerinde yer almak için çalıştığını görebiliriz.

Şirket programları ön plana çıkacak

Şirketlerin hedefi artık salt kâr elde etmek değil. Uzun vadede üretimde bulunurken çevreye ve toplumsal değerlere öncelik vermeli. Yani doğaya ve çevreye zarar verecek şekilde üretimde bulunmamalı. Toplumsal değerlerle uyuşmayan kişi ve firmalarla çalışmamalı iş birliklerine girmemeli. Çalışanları arasında ücret politikası ve terfide ayrımcılık yapmamalı. Sosyal sorumluluk çerçevesinde üzerine düşenleri yerine getirmeli. Bütün paydaşlarına yarar sağlayan bir anlayışla şirket yönetilmeli ve hareket edilmeli. Yani şirketler üretirken tüm paydaşların geleceğini hesaba katması beklenir. Şimdilerde henüz güçlü şekilde hissedilmese de artık hem müşteriler hem de yatırımcılar şirketleri değerlendirirken sürdürülebilirlik programlarını göz önünde bulunduracak.