Parça parça yükseliyor!

ASLI ÖKTENER - 1954 yılında 12 metrekarelik bir dükkanda faaliyete başlayan İzmir’in köklü firmalarından Terbay Makina bu sene 70’inci yaşını kutluyor. Demir doğrama işleriyle faaliyete geçen firma bugün iş makinaları, maden makinaları, zirai araçlar ve ticari araçlar sektörlerine hizmet veriyor. Dünyaca ünlü markalara ürün tedarik ediyor ve üretiminin yüzde 95’ini ihraç ediyor. Almanya başta olmak üzere Fransa, Belçika, Romanya, ABD, Brezilya ve Endonezya’ya satış yapan ve geçen yıl 36 milyon euro ciroya imza atan şirketin Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Baysak, “Hedefimiz önümüzdeki 5 yıl içinde Avrupa’da aranan ilk 5 firma arasına girmek” dedi. Abdullah Baysak’la firmanın 70 yıllık tarihinin yanı sıra üretim ve istihdam planlarını konuştuk...

Sizi biraz tanıyabilir miyiz?

1960 Karşıyaka, İzmir doğumluyum. Eğitim hayatımı, Ankara İlkokulu, İzmir Saint Joseph, Karşıyaka Ortaokulu, İzmir Atatürk Lisesi ve ABD’de Umass Lowell Makina Mühendisliği Bölümü’nden mezun olarak tamamladım. Temmuz 1985’te aile şirketlerimizden olan Terbay Makina’da işe başladım. Ancak ilkokul döneminde yaz tatillerinde 1 hafta dinlenir, babam A. Kemal Baysak’ın isteği üzerine fabrikada çalışırdım. Böylece küçük yaşlardan itibaren üretimin tüm alanlarında bulunarak, prosesleri yerinde görme ve deneyimleme imkânı buldum. İş deneyimi kazanmamda babamın yanı sıra eniştem Cemal Tercan, amcalarım Salih Ş. Baysak ve Şükrü Baysak’ın çok etkisi oldu. Ve bu benim için çok değerliydi.

Bu yıl 70. yaşını kutlayan Terbay Makina’nın kuruluş öyküsünü anlatır mısınız?

Terbay Makina, 1954 yılında İzmir’in Kahramanlar Mahallesi’nde 12 metrekarelik bir dükkanda faaliyete başladı. Mithatpaşa Erkek Sanat Okulu mezunu iki arkadaş, Ahmet Kemal Baysak ve Cemal Tercan ile Ahmet Kemal Baysak’ın kardeşleri Salih Şükrü Baysak ve Şükrü Baysak’la kurulan şirket başlangıçta demir doğrama işleriyle faaliyet gösterdi. 1957’de Türkiye’nin ilk betonyerini üreterek inşaat makinalarının seri üretimine başladı. Yıllar içinde farklı sektörlere hizmet verildi. Çimento, kimya ve maden sektörleri başlıcaları... 1972 yılında mevcut bulunduğumuz yerde faaliyete geçildi. 1974 yılında BMC Fabrikası’na yan sanayi olarak hizmete başlandı ve en fazla iş yapan 5 şirket içine girdik. Dönem dönem inşaat makinaları ihraç edildi. İnşaat makinaları üretimimiz 2000’li yılların başına kadar devam etti. Terbay için dönüm noktası 2005 yılında Caterpillar firmasına seri olarak parça üretmeye başlamak oldu. Caterpillar’ın Belçika, Fransa, Almanya, Brezilya ve Endonezya fabrikalarına üretim yapılmaya başlandı. Kısa sürede Mecalac, Haulotte, Magirus, Hidromek ile Tafe firmalarına da parça üretimine başlandı.

Yeni yatırımlarla, yurt içi ve yurt dışında büyüme hedefiniz var mı?

Yaptığımız yatırımlar daha çok müşterilerimizle mutabık kaldığımız projeleri destekler nitelikte. Makina ve ekipman alımlarını üstlendiğimiz projelere paralel olarak yapıyoruz. Yurt içinde mevcut yerimizde üretimimiz devam ediyor. Yurt dışında büyüme hedefimiz müşteri portföyümüzdeki ana sanayi sayılarını artırmak. Her yıl yapılan Hannover Yan Sanayi Fuarı ve üç yılda bir yapılan Bauma Münih Fuarı yeni müşteriler bulmamızda çok yararlı oluyor. Terbay Makine olarak hedefimiz önümüzdeki 5 yıl içinde Avrupa’da aranan ilk 5 firma arasına girmek.

Dünya devleri için İzmir’den ihracat

Terbay Makina bugün hangi alanlarda hizmet veriyor ve kaç kişiye istihdam olanağı sağlıyor?

Terbay Makina 20.000 metrekaresi kapalı, toplam 50.000 metrekarelik alanda üretim faaliyetlerini sürüyor. Üretim hollerinde lazer ve oksijen kesim, büküm ve form verme işlemleri, yüzey şekillendirme, talaşlı imalat, jigs ve aparatlarla kaynak işlemi, yüzey hazırlama, elektrostatik toz boyama, yaş sprey boyama ve ambalajlama yapılıyor. Terbay Makina ayrıca entegre tesisi ile seri siparişler için kaynaklı, işlenmiş ve boyalı sac metal parçaların tedariğini sağlayan Orijinal Ekipman Üreticisi... İş makinaları, maden makinaları, zirai araçlar ve ticari araçlar sektörlerine hizmet veriyor. Dünyaca ünlü markalara ürün tedarik ediyor. Mevcut kadromuz 353 kişi. Ayrıca Terbay Çıraklık Eğitim Merkezi’nde 62 çırak eğitim alıyor.

Kadınların sektöre olan ilgisi nedir? Çalışanlarınızın kaçı kadın?

Kadınların beyaz yaka görevlere eskiden beri ilgisi varken, mavi yaka olarak çalışmak isteyen kadın sayısında son iki yılda çok artış oldu. Şu anda 19 beyaz yaka, 20 mavi yaka kadın çalışanımız var. Ekonomik nedenlerden dolayı daha fazla kadın sektörde çalışma ihtiyacı duyuyor. Şirket olarak daha fazla kadın çalıştırmayı hedefliyoruz.

Fabrika bünyenizdeki çıraklık okulundan bugüne kadar kaç kişi mezun oldu?

Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olan Terbay Çıraklık Eğitim Merkezi, 1985 yılında kurucu büyüklerimizin arzu ve isteği ile kuruldu. Bugüne kadar okulumuzdan 2000’in üzerinde öğrenci mezun oldu. Eğitim 4 yıl sürüyor. Haftalık programda 1 gün teorik dersler dershanede öğretmenler tarafından veriliyor. 4 gün atölye eğitimi ustaların gözetiminde gerçekleşiyor. Mezun olanlar iş hayatına çok hızlı adapte oluyorlar. İşyerimizde üretimde bulunan hemen hemen bütün kadrolarımız bu okulun mezunları.

Okul sonrası iş bulma sıkıntıları oluyor mu?

Mezun olanlara üniversite kapısı açık, arzu edenler üniversite sınavlarına girerek şanslarını deniyorlar, üniversiteye devam edenler var. Ama bizim önceliğimiz bu öğrencilerimizin ara kademe teknik kadrolarda yer alarak iş hayatına devam etmeleri. Okul sonrası iş bulmalarında sıkıntı yok. Bitirenlerin büyük kısmı fabrikamızda bir kısmı da piyasada iş hayatına giriş yapıyorlar.

Peki, mesleki eğitimi yeterli buluyor musunuz?

Mesleki eğitim yıllar içinde şekil ve uygulama olarak değişiklikler gösterdi. Devletimiz son üç yılda mesleki eğitimin önemini göz önüne alarak, mesleki eğitimin içeriği ve uygulamalarını sanayinin arzu ettiği noktaya doğru getirmeye başladı. Mesleki Eğitim Kurumlarımızın, Sanayi ve Ticaret Odaları ile daha fazla etkileşim içinde olması gelecek için daha faydalı sonuçlar getirecektir.

Hangi ülkelere, yılda ne kadar ihracatta bulunuyorsunuz?

Başta Almanya olmak üzere Fransa, Belçika, Romanya, ABD, Brezilya ve Endonezya’ya ihracat yapıyoruz. Üretimimizin yüzde 95’ini ihraç ediyoruz.

Geçen yılki cironuz ne kadardı?

36 milyon euro oldu. Bunun yüzde 95’i ihracat olarak gerçekleşti. 2024’te de geçen yıl yaptığımız ciroyu yakalamaya çalışacağız.