Girişimciye yol haritası

MİTHAT YURDAKUL- İhracatçı şirketler için kritik önemdeki Avrupa Yeşil Mutabakatı’na uyum için yol haritası, devlet desteğiyle çiziliyor. ‘Responsible Programı’ ile Ticaret Bakanlığı tarafından şirketlerin Yeşil Mutabakata uyumunu sağlamaya yönelik danışmanlık desteği veriliyor. Şirketler tarafından Yeşil Mutabakata uyum projesi kapsamında alınan danışmanlık hizmeti giderleri; 5 yıl süresince, yüzde 50 oranında ve toplam 10 milyon TL’ye kadar destekleniyor. 2024 yılı itibarıyla 10 milyon TL olarak belirlenen destek üst limiti, 2025 yılı için Tüketici Fiyat Endeksi ve Yurtiçi Fiyat Endeksi rakamlarıyla güncellenerek artırılacak.

İhracatçı şirketler için kritik önemdeki Avrupa Yeşil Mutabakatı’na uyum için yol haritası, devlet desteğiyle çiziliyor. ‘Responsible Programı’ ile Ticaret Bakanlığı tarafından şirketlerin Yeşil Mutabakata uyumunu sağlamaya yönelik danışmanlık desteği veriliyor.

Destek kapsamındaki şirketlere bakanlık tarafından “Responsible” markasının kullanım izni veriliyor. Responsible Markası şirketin vizyon, çevre, kriterlerinde belirli seviyenin üzerinde kapasiteye sahip olduğunu gösteriyor.

Responsible Programı ile Ticaret Bakanlığı tarafından şirketlerin Yeşil Mutabakata uyumunu sağlamaya yönelik danışmanlık desteği veriliyor. Şirketler tarafından Yeşil Mutabakata uyum projesi kapsamında alınan danışmanlık hizmeti giderleri; 5 yıl süresince, yüzde 50 oranında ve toplam 10 milyon TL’ye kadar destekleniyor. 2024 yılı itibarıyla 10 milyon TL olarak belirlenen destek üst limiti, 2025 yılı için Tüketici Fiyat Endeksi ve Yurtiçi Fiyat Endeksi rakamlarıyla güncellenerek artırılacak.

Destek kapsamındaki şirketlere bakanlık tarafından “Responsible” markasının kullanım izni verilerek, markanın güvenilirliği destekleniyor. 

Bakanlık adına tescil edilerek koruma altına alınan marka, destek kapsamına alınan şirketler içinde, belirli yetkinlik seviyesinin üzerinde olduğu tespit edilen şirketlere 5 yıl süreyle kullandırılıyor. Responsible Markası; şirketin, Bakanlık tarafından belirlenen vizyon, çevre, sosyal ve yönetişim bazlı kriterler sisteminde, belirli seviyenin üzerinde farkındalık, olgunluk ve kapasiteye sahip olduğunu gösteriyor.

Çevre konusunda uyumlu muyum?

Şirketlerin Yeşil Mutabakata uyum sürecinde vizyon, çevre, sosyal ve yönetişim alanlarındaki olgunluk seviyesini tespit edebilecekleri bir ön değerlendirme programın internet sitesinde (responsible.ticaret.gov.tr) yer alıyor. İnternet sitesi üzerinden şirketlerin yeşil dönüşüme uyum sürecinde farkındalık, olgunluk ve kapasitelerinin geliştirilmesine yönelik güncel bilgi ve duyurular paylaşılırken; firmaların destek süreci içinde alacakları danışmanlık desteğine ilişkin veri girme, depolama, raporlama ve değerlendirme süreçleri yürütülüyor.

Nasıl başvurulur?

Programa başvurmak isteyen şirketler Responsible Portalı’nda kullanıcı hesabı açıyor. Ön değerlendirme setini doldurarak karnesini oluşturan şirketler başvuru formu dolduruyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nı muhatap alan taahhütname, başvuru beyannamesi, kullanıcı taahhütnamesi, şirketin son 3 takvim yılındaki ihracatını gösterir performans ve güvenilirlik formu dolduruluyor. Sürdürülebilirlik raporu, ön değerlendirme karnesi ve kapasite raporunu da tamamlayan şirketler, Destek Yönetim Sistemi (DYS) üzerinden Ticaret Bakanlığı’na başvurusunu gönderiyor.

Hangi destekler kapsamda?

Responsible Programı ile şirketlerin ihtiyaç analizine yönelik danışmanlık hizmeti giderleri karşılanıyor. Bu kapsamda; şirketin mevcut durum analizinin yapılması ve sürdürülebilirlik yol haritası oluşturulması, uygulama danışmanlığı, izleme ve doğrulama danışmanlığı yer alıyor. Sürdürülebilirlik yol haritası çerçevesinde de, şirketlerin kurumsal altyapı oluşturmaya yönelik sürdürülebilirlik ve bilişim danışmanlığı harcamaları ile sürdürülebilirlik raporunun hazırlanmasına dair danışmanlık ve eğitim giderleri yer alıyor. Destek kapsamına alınan şirketlerin 5 yıllık destek süresi dışında yaptığı harcama ve faaliyetler kapsam dışı olarak değerlendiriliyor.

İlk aşama sürdürülebilirlik

Şirketlerin destek süreci, mevcut durum analizi ile sürdürülebilirlik yol haritasının oluşturulması aşamasından başlıyor. Bu faz tamamlanmadan, şirket devam eden diğer aşamalardaki danışmanlıklar, kurumsal altyapı oluşturmaya yönelik bilişim ve sürdürülebilirlik danışmanlığı giderleri ile sürdürülebilirlik raporu hazırlanması danışmanlığından faydalanamıyor. Destek kapsamına alınan şirket için, mevcut durum analizi ve sürdürülebilirlik yol haritasının oluşturulmasına yönelik çalışmada; şirketin vizyon, çevre, sosyal ve yönetişim alanlarındaki mevcut durumu belirlenirken, geliştirmeye açık alanlar tespit edilerek projelendiriliyor ve sürdürülebilirlik yol haritası oluşturuluyor. Bu hizmeti bakanlık tarafından yetkilendirilen ve şirkete atanan Responsible Programı danışmanlık firması veriyor. Bu aşamadan sonra gelen uygulama aşamasında ise sürdürülebilirlik yol haritası kapsamında belirlenen projelerin uygulanmasına yönelik teknik ve finansal fizibilitenin oluşturulması sağlanıyor. Şirketler bu aşamada bakanlıkça yetkilendirilen uygulama danışmanlığı firmaları arasından seçim yapabiliyor. Uygulama danışmanlığı raporu bakanlık tarafından onaylanan projeler için ise şirketin mevcut durumunda yaratılan iyileşmenin ölçüldüğü, izlendiği, doğrulandığı ve raporlandığı aşamaya geçiliyor. 

Kimler başvurabilir?

Responsible Programı’na, son üç takvim yılında toplam 300 bin doları ve üzeri ihracat yapan imalatçı ve ihracatçı şirketler başvuru yapabiliyor. İhracat tutarı hesaplanırken, ihraç kayıtlı satışlar hariç organik bağın bulunduğu şirketlerin yaptığı ihracat da dahil ediliyor. Bakanlık başvuruyu değerlendirdikten sonra şirketi destek kapsamına alabildiği gibi ret kararı da verebiliyor. Destek kapsamına alınması uygun bulunmayan şirketler, bakanlığın ret bildiriminden itibaren 6 ay sonra tekrar başvuruda bulunabiliyor. Danışmanlık süreçlerinin tamamı için şirketlerin sağlayacağı veriler, kayıtlı kullanıcının Responsible Portalı’na girdiği veriler üzerinden yürütülüyor. Danışman bu verileri uzaktan veya saha ziyaretleriyle inceleyerek değerlendiriyor. Firmanın ve projelerin gelişimi internet portalı üzerinden takip ediliyor. Destek sürecindeki tüm fazlara ilişkin sonuç raporları portala yükleniyor. Alınan hizmetlere ilişkin giderlerin desteklenmesi başvurusu ve takibi de Destek Yönetimi Sistemi’nden yapılıyor.

Hangi sektörler kapsamda?

Programdan şu sektörlerdeki şirketler yararlanabiliyor:

* Metal Sanayi: Demir-çelik, alüminyum.

* Mekatronik, Otomotiv ve Savunma Sanayii: Otomotiv ve yan sanayi, makine, elektrikli teçhizatlar ve elektronik ürünler, savunma ve havacılık sanayii.

* Petrol, Kauçuk ve Plastik Bazlı Ürünler: Plastik ürün ve işleme, ambalaj ürün ve işleme, lastik.

* Kimyasallar ve İlaç: İlaç, kimyasal ürün, gübre.

* Taş ve Toprağa Dayalı Sanayi: Seramik-porselen-vitrifiye, cam ve cam ürünleri, mühendislik ve inşaat amaçlı ürünler, çimento-beton.

* Kağıt, Karton ve Orman Ürünleri: Kağıt ve kağıt ürünleri, mobilya, orman ürünleri.

* Gıda Ürünleri: Hayvansal bazlı gıda, bitkisel bazlı gıda, kakaolu, şekerli ürün imalatı ve içecek, tahıl ve unlu mamuller imalatı.

* Tekstil Ürünleri: Deri, kumaş, konfeksiyon, iplik.

* Madencilik: Madencilik ve taş ocağı faaliyetleri.

* Tarım ve Hayvancılık: Tarım ürünleri, büyükbaş ve küçükbaş hayvancılık, balıkçılık.

Neden önemli kabul ediliyor?

Avrupa Yeşil Mutabakatı (European Green Deal), Avrupa Birliği’nin (AB) 2050 yılına kadar net sıfır sera gazı emisyonuna ulaşmayı hedefleyen sürdürülebilir kalkınma stratejisi olarak; çevresel sürdürülebilirliği sağlamak amacıyla ekonomi, sanayi, enerji, tarım, ulaşım ve biyoçeşitlilik gibi birçok alanda kapsamlı dönüşümler öngörüyor. Mutabakat kapsamında 2050 yılına kadar karbon nötr olma hedefi, atıkları azaltarak kaynakların verimli kullanımı, doğal yaşam alanlarının korunması ve iklim değişikliğiyle mücadele, yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygınlaştırılması ve iklim dönüşümünün ekonomik ve sosyal açıdan adil bir şekilde uygulanması yer alıyor.

Türkiye’nin ihracatının yüzde 40’ından fazlası AB ülkelerine yapıldığı için düzenleme Türk ihracatçılar için de bağlayıcı nitelikte. Sınırda Karbon Düzenlemesi ile Türk ihracatçıların karbon emisyonlarını azaltması gerekirken, sürdürülebilir üretim zorunluluğu ise AB pazarına girmek isteyen Türk firmalarının çevresel standartlara uygun üretim yapması anlamına geliyor. Bu durum, özellikle enerji, çelik, çimento, kimya ve tarım gibi sektörlerde dönüşümü zorunlu kılıyor.