Girişim sermayesi şirketleri yeni unıcorn ve decacorn’lar bekliyor: Startup’lar 2023’ün yıldız adayı

HANİFE BAŞ- Türkiye’de yeni nesil girişimler olan startup’lar aldıkları yatırımlarla 2022 yılında adlarından söz ettirdiler. Yatırımcı çekmede rekorlar kıran startup ekosistemi 2023 yılına ise umutla bakıyor. Ekosistemin önemli parçalarından biri venture capital (VC) şirketleri yani girişim sermayesi şirketleri. Melek yatırımcılar küçük miktarlarda finansal destek sağlarken risk sermayedarları oldukça yüksek miktarlarda finansal destek sağlayabiliyorlar. Türkiye’de önde gelen VC’lerin yöneticilerine 2023 yılından beklentilerini sorduk.

“Türkiye’de 2023 yılı için startup ekosistemiyle ilgili öngörümüz, olumlu bir büyüme potansiyeli taşımakta olduğu yönünde. Önümüzdeki yıllarda hem yeni startup’ların kurulmasına hem de mevcut startup’ların büyüme potansiyellerinin daha iyi değerlendirilmesine olanak sağlayacak koşulların oluşacağına inanıyoruz. Bu büyüme potansiyeli hem Türkiye’deki yatırımcıların hem de yabancı yatırımcıların ilgisini çekeceği için yatırımların artacağını düşünüyoruz. Türkiye’de kurulan startup’ların, dünya çapında da tanınırlık kazanması ve başarılı örneklerinin ortaya çıkması bekleniyor. Böylece, Türkiye’deki startup ekosistemi, dünya çapında da önemli bir yer edinecek ve birçok farklı sektörden girişimler ortaya çıkacak. Türkiye’deki startup ekosisteminden en az birkaç tane yeni unicorn ve decacorn girişimi çıkacaktır. Bu girişimler hem Türkiye’deki hem de uluslararası arenadaki yatırımcıların ilgisini çekecek, yatırım potansiyellerini artıracak ve büyümelerini hızlandıracaktır. Öte yandan, ekonomik beklentiler olumsuz olduğundan, gelecek sene toplamda 500 milyon doları aşan bir yatırım olacağını tahmin ediyoruz.”

“2023 yılı Türk girişimcilik ekosistemi için yapılan ciddi altyapı yatırımlarının meyvelerinin aranacağı bir yıl olacak. Çok fazla sayıda fon, teknopark, hızlandırma programı kuruldu. Bütün bu altyapı organizasyonlarının amacı girişimcilerin kurulma ve büyümelerine destek olmak. Türkiye’de teknoloji girişimcisi olmanın çok avantajlı olduğu bir döneme giriyoruz. Oyun, fintek, siber güvenlik, mobilite, Web 3 en sıcak dikeyler olacak. Tohum yatırım almak için en iyi zaman. Oyun sektörü dünyada Türkiye’nin ciddi bir ağırlığı olan bir sektör. Ben yeni unicorn’ların öncelikli olarak oyun veya fintek sektöründen çıkacağını öngörüyorum. 2023 yılının yatırım ivmesinin aynı kalacağını öngörüyorum. 2022 yılı ile benzer oranda yatırım sayısı olacağını düşünüyorum. Seri A, B yatırımlarında 2023 yılı 2022 gibi geçer. Eğer Seri B üzerine çıkan yatırımlar olursa da ki beklentimiz o yönde milyar doları geçeriz.”

Tüm işaretler 2023’ün Türkiye yatırım ekosistemi için önemli olacağını gösteriyor. Son yıllarda girişim sermayesi yatırımlarından Doğu Avrupa ve Türkiye önemli pay aldı. Türkiye’nin 2022'yi 1.6 milyar dolar yatırımla kapatması bekleniyor. 2023 için de beklentimiz bu seviyelerde. Türkiye’de ilk kurulan 2012-2015 vintage fonlar, fon sürelerinin sonuna yaklaştığı için çıkış stratejilerine odaklanacak ve bu nedenle satın alma ve birleşmede hareketlenme bekliyoruz. 2025’e kadar toplam 10 unicorn çıkmış olacağını düşünüyoruz. Küresel yatırım ekosisteminde beklenen düşüşün aksine 2023'te Türkiye’de yatırımların stabil seyretmesini bekliyoruz. En önemli sebebi, Revo Capital’in de aralarında olduğu 23 fon son 3 yılda Türkiye’ye yatırım yapmak için 500 milyon dolar topladı. GSYF ve GYSO’ların fon tutarlarını açıklaması ile bunun 1 milyar dolara ulaşması bekleniyor.”

Dünyada birçok ülke ekonomisinde daralma görüyoruz. Aynı zamanda global ölçekte pandemide artan likiditenin parasal sıkılaştırma politikaları çerçevesinde azaldığını gözlemliyoruz. Tüm bu gelişmeler karşısında ekosistemin yapısı değişse de yatırım iştahı devam ediyor. Ekonomide dalgalanmaların yaşandığı belirsizlik dönemleri esasında hem ülkemiz hem de dünya girişimleri için çeşitli fırsatlar da barındırıyor. Dolayısıyla pandemi döneminde olduğu gibi Türk girişimcilerinin geleceğini önümüzdeki sene için de parlak görüyorum. En az 1 girişimin daha unicorn statüsüne erişeceğini söylemek mümkün. Öncelikle global fonların Türkiye’deki geç aşama girişimlere ilgisinin ve yatırımlarının artacağını söyleyebiliriz.”

Türkiye’de girişimcilik ekosisteminin durumu, heyecanı ve iş yapma arzusu genel ekonomik durumun üzerinde. Bu tarafta heyecan düşmüyor. Genç girişimcilerin heyecanı bize destek oluyor. Ben ekosistemin 2023 yılında büyümesini sürdüreceğini düşünüyorum. Sektörde dört motor var. Gözü parlayan genç girişimciler, bunu yeşertecek kuluçkalar, gönüllü mentorlar ve yatırımcılar. Bu ayaklar Türkiye’de iyi. Sektör büyük patlama yapacak, uçacak, kaçacak diyemeyiz ama 2023’te olumsuz ekonomik şartlara karşın büyümesini sürdürür. Yeni unicorn’lar da çıkacak tabii ki. Yurtdışı ayağı olan startup’lar bu aşamaya daha yakın. Girişimciler de yurtdışını hedeflemeli.”

Merkez bankalarının faiz artırımları ve parasal sıkılaştırma politikalarının etkisi ile 2022’de toplam yatırım tutarında dünya çapında yüzde 40’lara varan gerileme yaşandı. 2023’te yurtdışı piyasalarda bu gerilemenin devam edeceğini düşünüyoruz. Startups Watch verileri ışığında Türkiye’ye baktığımızda 2022 başından aralık ortasına kadar toplam startup yatırımı tutarının 821 milyon dolar olduğunu görüyoruz. Kripto, token ve Getir’e yapılan yatırımlar hariç. 2023 yılının ilk yarısında bu rakamın, genel seçimler öncesi fonların ‘bekle ve gör’ stratejisi uygulayacağını da göz önünde bulundurursak 200-300 milyon dolar, yılın ikinci yarısında ise 400-500 milyon dolar bandında olacağını öngörüyoruz. 2023 yılının ikinci yarısında ve 2024 yılında ileri aşama ve büyüme aşamasındaki girişimlere daha yüksek montanlı yatırımlar yapabilen yeni fonların kurulmasını da bekliyoruz.”

“2022’de olduğu gibi 2023 yılında da küresel ölçekte enflasyonist ortamın devam etmesi ihtimaliyle Türkiye’de yatırım değerlemelerindeki azalmanın devam edeceğini öngörüyorum. Ancak bu düşüşün erken aşama girişimlerde çok fazla hissedileceğini düşünmüyorum. Startup’ların değerlemelerindeki düşüşün ana sebeplerinden biri girişimlerin aldıkları yatırımın ardından, bir sonraki yatırım turunda elde etmek istedikleri sermaye miktarının azalması ya da bu sürecin eskiye kıyasla daha zorlaşmış olması. 2023’te de Türkiye girişimcilik ekosisteminde kesinlikle yeni unicorn ve decacorn’lara sahip olacağımıza inancım tam. Özellikle Türkiye’de güçlü bir şekilde operasyonlarına ve büyümelerine devam eden finansal teknoloji alanındaki şirketlerden en az 1 ya da 2’sinin unicorn statüsüne ulaşacağına inanıyorum. Startup yatırımcıları, 2023 itibarıyla finansal detaylar ve yatırımlarının geri dönüşünün yanında yatırım yaptıkları startup’ların dünya için yarattığı etkiyi de önceliklendirecek. 2023 yılında girişimciler ve yatırımcılar için finansal sürdürülebilirliğin öncelikli konulardan biri olacağını düşünüyorum.”

“2022 yılı hemen her sektörde olduğu kadar girişimcilik ekosisteminde de yatırım anlamında daralma yaşanan bir yıl oldu. Ama farklı olarak ekosistem hareketliliğini ve dinamizmini hiç kaybetmedi. 2023’te de Türkiye teknoloji girişimcilik ekosisteminin güçlenerek büyümeye devam edeceğine inanıyorum. Yatırım tutarları yanıltıcı olabilir. Özellikle Getir gibi çok yüksek yatırım alan bir girişim olmazsa toplam yatırım tutarında düşüş görebiliriz ama çok sayıda başarılı girişime hem ülkemizden hem de uluslararası piyasalardan kaynak akmaya devam edecek. Türkiye’de oyun sektörünün hızlı büyümesi sonucunda global bakış açısına ve iş yapma yetkinliğine sahip çok sayıda yetenek doğdu. Bu kişilerin oyun dışı alanlara da kayarak fark yaratacağına ve Türkiye girişim ekosisteminin hızlanarak büyümesine katkı yapacağına inanıyorum. Ayrıca 2023 yılı sürekli yatırım alarak büyümeyi planlayan girişimler için ideal bir yıl değil. Karlı büyüme odağında olan ya da kısa zamanda kar edebilecek girişimlerin daha kolay yatırım bulduğu ya da herhangi bir yatırıma ihtiyaç duymadan devam ettiği bir dönem göreceğiz."

 Türkiye, yetenek ve iş gücü bakımından global pazarlarda ilgi çekici bir hale geldi. Oyun sektörü bütün hızıyla büyümeye devam ediyor. Fintekler yeni mevzuat sayesinde gelişmesini sürdürecek. Global baktığımızda gelecek dönemi şekillendirecek en önemli teknolojinin yapay zeka (AI) olduğuna inanıyorum. Ekonomi ve döviz kurundaki dalgalanma yatırımcıları olumsuz etkilese de Türkiye’nin birkaç yıl içinde 10 unicorn’a ulaşmış olacağını tahmin ediyorum. 2021 ile kıyaslandığında 2022 sadece Türkiye değil dünyada da yatırımların azaldığı ve değerlemelerin düştüğü bir yıl oldu. 2023 yılı da benzer geçecek, 2024’te durumun eski seviyelere geleceğini düşünüyorum. Ciddi potansiyele sahip iyi işler her zaman olduğu gibi bu dönemde de yatırıma ulaşacaklardır.”

“2023 yılında global ve Türkiye piyasalarında belirsiz ortam ve yüksek enflasyona rağmen biz Türkiye ve yakın coğrafyada erken aşamada güçlü ekipler tarafından kurulmuş, ölçeklenebilir ve doğru problem çözen girişimlerin değerlemelerinde veya fonlanmalarında problemle karşılaşacaklarını düşünmüyoruz. Bunun en önemli nedenlerinden biri de geçtiğimiz yıl Türkiye’de, 278 milyon dolar tutarında 32 yeni fon kurulmuş olması. 2023 yılında da daha fazla girişimin unicorn statüsüne erişmemesi için hiçbir neden yok. Yatırımcı tarafında da artan fon büyüklüklerinin devam etmesini ve ekosistemin büyümeye devam etmesini öngörüyoruz.”