Dünya varmış demek için iz peşinde

SERKAN ARMAN

İş dünyasının yakından tanıdığı Kıvılcım Pınar Kocabıyık hem bir girişimci, hem de iklim kriziyle mücadele çalışmalarıyla giderek daha fazla öne çıkıyor. Yuvam Dünya Yönetim Kurulu Başkanı olarak iklim krizi konusunda bireysel farkındalık yaratmak ve iş dünyasının desteğini alarak toplumda bir kültürel dönüşüm oluşturmayı hedefliyor. Bu konuda da epey mesafe kat etmiş durumda. Kocabıyık’a hem iklim için verdiği mücadeleyi, hem de iş dünyasını bu konuda nasıl seferber ettiğini sorduk..

Hem girişimci bir kimliğiniz var, hem sivil toplum çalışmaları yürütüyorsunuz. İkisinin birbirini besleyen özellikleri mi var?

Sivil toplum çalışmalarım ve girişimci kimliğim hem birbirini besleyen, hem motive eden roller. Toplumsal ve çevresel problemler karmaşık konular olsa da çözüm odaklı farklı işlere imza atabileceğimiz alanları içeriyor. Tüketime dayanan doğrusal ekonomik modelden, dünyaya da iyi gelen döngüsel ekonomik modele geçmeye ihtiyacımız var. Bu sistemsel dönüşüm herkesi kapsamalı. Hükümetlerin, özel sektörün, sivil toplumun büyük rol oynayacağı bir dönüşümden bahsediyoruz. Buradan aldığım ilhamla sivil toplum yolculuğum, girişimci ve yatırımcı kimliklerimle çözümün parçası olmak için çalışıyorum.

İklim krizine karşı yaklaşık 3 yıl önce Yuvam Dünya Derneği’ni kurdunuz. Sivil toplum çalışmalarına olan ilginiz nasıl başladı?

Çevresel ve toplumsal meselelere duyarsız kalmama ve çözüm arama eğilimi hayatıma küçük yaşlarda girdi. Ailemle birlikte sivil toplum kuruluşlarında sosyal sorumluluk projelerinde yer aldım. İklim krizi konusundaki farkındalığım ve aciliyetini algılamam ise 12 yıl önce tarım ve gıda alanlarında çalıştığım dönemde başladı. Ancak anne olduktan sonra, gelecek nesillere daha yaşanabilir bir dünya bırakma ihtiyacını daha net kavradım. Birçok tarım, gıda ve çevre topluluklarında profesyonel ve gönüllü çalışmalarım oldu. Bir taraftan da konu üzerinde eğitim almaya başladım. Bu yolculuk beni bu konuda hassasiyeti olan insanlarla bir araya getirdi ve bizleri Yuvam Dünya Derneği’nde buluşturdu. Yuvam Dünya, önde gelen şirketlerin yeni nesil liderleri, çözümün parçası olmak için emek veren aktivistler, sivil toplum gönüllüleri, bilim insanları, sanatçılar ve iletişimcilerden oluşan yeni nesil bir dernek. Odağımızda iklim krizi konusunda bireysel farkındalık ve değişim yaratmanın yanı sıra iş dünyasının desteğini alarak toplumda sürdürülebilir kalıcı bir kültürel dönüşüm oluşturmak var.

Yuvam Dünya’nın çalışmaları nasıl ilerliyor? Okullarla ve şirketlerle ayrı ayrı yaptığınız çalışmalar olduğunu biliyoruz.

Bu kriz hakkında etkisi yüksek bir yol haritası çizmek, önce ne durumda olduğumuzu anlamak ve değerlendirmekle başlıyor. Ardından kolektif bir hareketle dönüşümü gerçekleştirmeliyiz. Buradan yola çıkarak eğitim, yayıncılık, toplumsal etki ve özel sektör başlıkları altında topladığımız birçok farklı projeyle çocuklardan gençlere, çalışanlardan ebeveynlere geniş segmentte hedef kitlesi olan çalışmalar yapıyoruz. İklim değişikliğinin okul öncesi, ilk ve ortaokul öğretim programlarında yer alması için MEB ile bir eğitim projesi üzerinde . imzaladığımız protokolümüz ile iklim değişikliğinin müfredat sürecine katkıda bulunduk. Sanat ve hikâye anlatıcılığı araçlarını kullanarak, gençlerin hem hayal güçlerini besleyebileceği hem de iklim değişikliği, ekoloji, sürdürülebilirlik alanlarında bilgi kazanabilecekleri bir program olan “İklim Şampiyonları” programımıza 14- 15-16 yaş grubu ile başladık. İlk etapta Yuvam Dünya’nın da parçası olan özel sektör kuruluşları çalışanları ve aileleri ile başladığımız bu projeyi, oluşturacağımız sürdürülebilir gelir modeli ile ülke geneline yaymak için çalışıyoruz. Bir yandan da özel sektör ile çalışan kültürü dönüşüm programları üzerine projeler gerçekleştiriyoruz. Kurum içi kültür dönüşümü programı ile her çalışanın tedarik zincirinden lojistik ağlarına, finanstan enerjiye döngüsel ekonominin temellerini öğrenmesini ve benimsemesini sağlamaya gayret gösteriyoruz.

Yarın için bugünü değiştirelim

Techone Venture Capital’da Yatırım Kurulu Üyesi, AkkoMarka Grup Kurucu Ortağı & Yönetim Kurulu Üyesi, Kagider Yönetim Kurulu Üyesi gibi farklı rolleriniz var. Yönetiminde bulunduğunuz işlerde iklim kriziyle mücadele bakış açınızı çalışmalarınıza nasıl yansıtıyorsunuz?

Parçası olduğum kurumlar yeşil dönüşümü, çevresel ve toplumsal sorunları amaç ve misyon edinen kurumlar. Artık kâr maksimizasyonunu değil, kâr optimizasyonunu hedeflemeyi konuşmak gerekiyor. Kurumların nihai hedefinde kârın yanında çevreye ve topluma katkıda bulunma hedefinin de olması gerekli. Her işin ve kurumun karşımızdaki en büyük kriz olan iklim krizi ile mücadelede yerini alması ve yeşil dönüşüm süreçlerinin içinde olması gerekiyor. Ben ve çalışma arkadaşlarım bu konuları iş anlayışımıza mümkün olduğunca çok yansıtmaya çalışıyoruz.

Türkiye’de istatistik ve coğrafya, yurtdışında sürdürülebilirlik ve iklim değişikliği üzerine eğitimler aldınız. Bu eğitimler size ne kattı?

İstatistik ve coğrafya alanındaki lisans eğitimim, tarım çalışmalarımla birleşince iklim krizinin ne kadar ciddi bir problem olduğuna dair farkındalığım artırdı. Ardından daha spesifik olarak iklim krizi ve sürdürülebilirlik hakkında eğitimler almaya başladım. Önümüzdeki dönemde iklim krizi ve sosyal adalet üzerine bir yüksek lisans ya da doktora programına başlamayı planlıyorum.

‘Karbon ayak izimi nasıl düşürürüm?’ önerileri...

İKLİM DOSTU EV

1. Kışın evi çok ısıtma. Radyatör ayarını yalnızca 1°C düşürmek bile enerji tüketimini %5-10 kadar azaltır.

2. Evde ısı kaybının önüne geç. Yalıtım iyi değilse ısıtma enerjisinin yarısı boşa gider.

3. İmkanın varsa çift camlı cam taktır.

4. Enerji tasarruflu ve çevre dostu ürünleri tercih et.

5. Klima kullanımını azalt. Vantilatörün kullandığı enerji/elektrik çok daha azdır.

İKLİM DOSTU YAŞAM

1. Alışverişe çıkmış olmak için alışveriş yapma.

2. Asansör yerine merdiven tercih et.

3. Kullan-at bardak kullanma.

4. Dikebildiğin kadar fidan dik.

5. Yeşil alanları gözün gibi koru.

İKLİM DOSTU MUTFAK

1. Et ürünleri tüketimini azalt, daha çok sebze ürünü tüket

2. Şişelenmiş su yerine evde filtreden geçmiş su kullan.

3. Evine - semtine en yakın yerde yetişmiş sebze - meyveyi almaya çalış.

4. Evinin balkonunda, bahçesinde kendi sebzeni yetiştirmeyi öğren.

5. Ekolojik, organik ve yerel üreticiler tarafından üretileni satın al.

Hazırlık aşamasında olan İz Bırakmayanlar adlı bir çalışmanız var. Burada karbon ayak izi düşük olan şirketler mi teşvik edilecek?

Bir sorunla baş etmek için önce sorunu anlamak, bir sorunu anlamak için ise hangi noktalarda gelişme ihtiyacımız olduğunu ölçmek gerekiyor. İklim krizi için bu ölçüm, karbon ayak izi. İz Bırakmayanlar adlı çalışmamız, bireysel karbon ayak izini ev, seyahat, tüketim ve beslenme başlıkları altında hesaplıyor ve azaltım için iklim dostu alışkanlıklar sunarak yol gösteriyor. Uygulamanın hesaplama cetvelini European Climate Foundation’da çalışan ve aynı zamanda “Kişisel Karbon Ayak İzi Rehberi” kitabının yazarı Devin Bahçeci hazırladı. İz Bırakmayanlar aynı zamanda şirketlerin çalışanlarına özel bir portal oluşturarak kurum içi dönüşümü paylaşımları ile özel olarak sürdürülebileceği bir seçenek de sunan dinamik bir uygulama. Sloganı “yarın için bugünü değiştir” olan bu proje, bu yaz hayata geçecek ve günlük rutinlerimizin etkisini anlamamıza rehber olacak. Bugüne dek dünyamızın kapasitesinin üzerinde bir iz bıraktık. Artık iz bırakmadan, iklim dostu yaşamanın zamanı.

Sanat ve spor dünyası desteği var

Sanatçı Nil Karaibrahimgil’in Yuvam Dünya için yazdığı ve Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası’yla seslendirdiği ‘Uyan Anne, Uyan Baba’ şarkısı iklim krizine karşı harekete geçmeye çağırdı. Bu nasıl bir etki yarattı?

‘Uyan Anne, Uyan Baba’, kolektif bir hisle mesajlarımızı ateşledi. İki çocuk annesi bir kadın olarak “Uyan Anne” beni ilk dinlediğim günden beri derinden etkiledi. Bana kalırsa “Uyan Anne” ile düşündüğümüzün de ötesinde bir farkındalık yaratmaya başladık. Şarkı yayınlandıktan çok kısa bir süre içinde insanların hayatlarına o kadar farklı noktalarda eşlik ettiğimizi gördüm ki... Çocukların dersten önce sınıflarında, veli toplantılarının açılışlarında anne babaların birlikte bu şarkıyı dinledikleri anları izledik. Araştırmalara baktığımıza iklim krizinden en endişeli ve aksiyona geçmeye en hazır grubun ebeveynler, başta da anneler olduğunu görüyoruz.

Beşiktaş ile İklim Dostu Spor Hareketi’ni başlattınız. Birlikte neler yaptınız?

Kültür değişimi iklim kriziyle mücadelede temel role sahip. Kültür ise sadece sanattan oluşmuyor. Sporun da, en geniş anlamıyla kültürümüzün oluşumunda payı olduğundan yola çıkarak Beşiktaş Jimnastik Kulübü ile bir “İklim Dostu Spor Hareketi” başlattık. Beşiktaş Jimnastik Kulübü ile İklim Dostu Spor Hareketi hem sporcuları hem kulübü hem de taraftarları kapsayacak bir dönüşüm hareketi ve iletişimi ile devam edecek. Sosyal medya üzerindeki etkileşimlerimizle birlikte kulübün karbon ayak izini hesaplatarak kulüp olarak karbon ayak izini düşürecek aksiyonların planlamasını yapıyoruz. Diğer spor kulüplerinin de dahil olacağı bir hareket olmasını umuyoruz.

İklim krizi için pratik rehber

Yuvam Dünya bünyesinde bir ‘iklim dostu yaşam rehberi’ hazırladınız ve burada değişik konularda ‘Karbon ayak izimi nasıl düşürürüm?’ önerileri var...

Yuvam Dünya İklim Dostu Yaşam Rehberi, “iklim kriziyle mücadelede ben bir şeyler yapabilir miyim?” sorusuna bir cevap olarak hazırlandı. Bu süreçte karbon ayak izine etkisi olan alanlar belirlenerek ekipçe geniş bir araştırma yaptık, farklı kaynakları taradık ve ülkemizde uygulayabileceğimiz bir seçki üzerinde çalıştık. Tüketim, ulaşım, ev, bahçe, yaşam, mutfak ve ofis başlıkları altında toplanan önerilerle iklim dostu bir yaşam sürmek adına yapabileceklerinizi keşfedebilirsiniz.