Zeytinburnu mozaikleri gün yüzüne çıkıyor

Yıllarca Zeytinburnu Belediye Başkanlığı’na ev sahipliği yapan Kazlıçeşme’deki tarihi binada bulunan Geç Roma-Erken Bizans dönemine ait olduğu düşünülen Zeytinburnu Mozaikleri, Zeytinburnu Belediye Başkanlığı’nın düzenlediği bir sempozyumla tanıtıldı. Bir mekanda dört farklı zamanın kalıntılarının üst üste olduğu çok katmanlı bu buluntulardan yola çıkılarak, farklı zamanlardaki kültür, gelenek ve değerlerin konuşulduğu sempozyumun açılışını Zeytinburnu Belediye Başkanı Ömer Arısoy yaptı. 

İstanbul’un olduğu gibi Zeytinburnu’nun da önemli hazinelerin üzerinde olduğunu söyleyen Ömer Arısoy şöyle devam etti:

“Kim bilir hangi hazinelerin üzerinde oturuyoruz ve habersiziz. Sayısız hatıra taşıyan bu görmüş geçirmiş binada 15 yıl görev yapmıştım ama oturduğum odanın birkaç metre altında böyle değerli bir kültür varlığı olabileceği hiç aklıma gelmemişti. İyi tarafından bakınca bu binanın mozaiği saklayıp koruduğunu ve ortaya çıkmasına vasıta olduğunu düşünebiliriz. Nihayetinde ona ulaşmamızı bir lütuf olarak görüyorum. Türkiye’de dünyaca ünlü mozaikler ve mozaik müzeleri var ve Bakanlık görevim sırasında onlarla yakından ilgilendim. Ama takdir edersiniz ki Zeytinburnu mozaiğinin bendeki yeri başka.”

Zeytinburnu’nun bir kültür vadisine dönüşme çalışmalarının 1999’da başladığına değinen Arısoy, “Bölgenin tarihi ve kültürel potansiyelini bilen merhum mimar Turgut Cansever’in önerileri doğrultusunda, bir Kültür Vadisi ortaya çıkarmak üzere kültürel restorasyon hamlesine girişilmiş, birçok eser ihya edilirken bölge şehircilik ilkelerine göre yeni baştan ele alınmıştır. Bu uzun soluklu proje artık meyvelerini vermektedir.” dedi

 Bizans Sanat Tarihi Uzmanı Prof.Dr. Asnu Bilban Yalçın ise mozaiklerle ilgili şu bilgileri paylaştı:

“Zeytinburnu mozaikleri ve benzerleri aslında geç Roma dönemi olarak tanımladığımız yeni bir düzene geçiş dönemi kültürel üretimin devam ve değişikliğinin maddesel tanıklarıdırlar. Bunlar mutlaka daha zengin bir bütünün parçaları olmalıydı düşüncemiz Zeytinburnu’nda çıkan mozaikleri ile daha sağlan temellere oturmakta. Buradaki muhteşem döşemenin süsleme repertuvarı, tekniksel çözümler, formlama bize Roma ortak kültür dilinin ne kadar güçlü şekilde devam ettiğini göstermekte. Zeytinburnu Belediyesi’nin tarihi binasında bir raslantı sonucu kendini bize göstermiş olan bu muhteşem döşeme mozaikleri İstanbulumuzun tarihi topografyasına, sanatsal ve kültürel birikime katkı sağlayacak önemli bilgiler verecektir.’

SEMPOZYUMDA KİMLER YER ALDI?

Kazlıçeşme Sanat’ta yapılacn ve üst üste olan çok katmanlı bu buluntunun tarihini, ait olduğu her katmanın temsil ettiği kültür, gelenek ve değerlerin anlatılacağı sempozyumda üç farklı oturum yapıldı. ‘Zeytinburnu ve Kazı Alanı Tarihçesi’ başlığını taşıyan ve Y. Mimar Dr. Olcay Aydemir’in başkanlığında yaptığı ilk oturumda Arkeolog Nezih Başgelen tarihsel yarımadadaki mozaik bulgularına değindi.  İstanbul Üniversitesi’nden Prof.Dr. Şevket Dönmez ön tarihi dönemde tarihi yarımada ve yakın çevresinin arkeolojisini anlatırken, İstanbul Arkeoloji Müzesi Müdürü Rahmi Asal İstanbul’da bulunan mozaiklerden bahsetti.

Nezih Başgelen’in başkanlığını yürüttüğü, “Kent Arkeolojisi ve Zeytinburnu’nun Kent İçindeki Önemi” başlığını taşıyan oturumda Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nden Prof.Dr. Nurcan Yazıcı Metin, inşa süreci ve tarihiyle Zeytinburnu Demir Fabrikasını, İstanbul Arkeoloji Müzesi’nden Arkeolog Emrah Kahraman restorasyon projesi çalışmaları sırasında mozaiklerin nasıl tespit edildiğini, Uludağ Üniversitesi’nden Prof.Dr. Mustafa Şahin ise mozaiklerin kent açısından önemini aktardı.

Prof.Dr Şevket Dönmez’in başkanlığındaki son oturumun konusu ise ‘Çok Katmanlılık ve Kültürel Mirasın Korunması’ oldu. Bu oturumda kültürel miras ve geleceğe aktarımı konusunda konuşan Olcay Aydemir,   ‘Kültürel miras ve Korunması’ başlıklı konuşmasıyla Sanat Tarihçisi Hayri Fehmi Yılmaz ve dünyadaki çağdaş yaklaşımlar ve Türkiye’de ele alış biçimlerini anlatan Fatih Sultan Mehmed Üniversitesi’nden Y. Mimar Celâleddin Çelik takip etti.