Küresel ısınma orman yangınlarını artıracak

TÜRKİYE, HER SENARYODA KÜRESEL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNDEN OLUMSUZ ŞEKİLDE ETKİLENİR. Siz hava ile ilgilenmeseniz de artık hava sizinle daha çok ilgileniyor ve ondan kaçışınız hiç yok! Çünkü istesek de istemesek de, havanın içinde yaşıyoruz. Aziz Nesin'e göre "Öyle bilimler vardır ki, hiç olmazsa genel kuralları ve nitelikleriyle herkesin bilmesi gerekir." Yasalarına ve kurallarına göre yönetilip yaşamakta olduğumuz hava ve iklim de herkesin en azından genel kuralları ile bilmesi gereken bilim dallarından. İnsanlığın son yüz yıl içinde karada ve suda yaptığı ve hâlâ yapmakta olduğu tahribatın bir sonucu olarak toprak ve su ile birlikte havanın da bileşimi önemli ölçüde bozuldu. Artan şehirleşme, özellikle sanayii ve yerleşim bölgelerinden çıkan sera gazları ile çevre ve atmosfer büyük miktarda kirlendi. Küresel ölçekte havanın ısınma eğilimi de giderek artıyor.Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'nde 'iklim değişimi', sadece insani nedenlerden dolayı iklimde görülen değişimlere atıfta bulunur. 'Küresel ısınma', atmosferde artan sera gazlarının potansiyel etkilerinden sadece birini ifade eden bir terimdir. Diğer bir deyişle, şu anki küresel ısınma yapay iklim değişiminin en belirgin işaretlerinden biridir.Sanayii Devrimi öncesinde dünyanın ortalama hava sıcaklığı 15 santigrat idi. Sanayii devriminden sonra atmosfere salınan sera gazları nedeniyle dünyanın ortalama hava sıcaklığı 15,6 santigrata yükseldi; yükselmeye de devam ediyor. Aslında insanlar hızlı bir iklim değişimine kendini uydurabilir ve ondan korunabilir, fakat bitkiler ve hayvanlar bu değişimlere ayak uyduramadığı için insanların besin zincirini oluşturan tüm ekolojik sistem de tehlikeye giriyor. Sonuçta ne kadar çok sera gazı, o kadar sıcak hava... Ne kadar çok sıcak hava, o kadar çok kuraklık, kıtlık, orman yangını, sıcak hava dalgası, tropikal hastalık, böceklenme ve düzensiz yağış demek... Küresel ısınma nedir? Hangi senaryoya bakılırsa bakılsın küresel iklim değişikliğinden Türkiye, olumsuz bir şekilde etkilenir. Yarı kurak bir iklim kuşağında yer alan ülkemizin kuraklığın şiddetini yakın bir gelecekte bugünkünden çok daha fazla hissedeceği açık. Küresel iklim değişiminin Türkiye'deki diğer etkileri başlıklar halinde şöyle özetlenebilir:Kış aylarındaki küçük artışa rağmen yazın yağışta büyük bir azalma olacak fakat buharlaşma çoğalacak.Yağışların mevsimsel dağılımı ve şiddeti değişecek. Ani şehir sellerinde artışlar bekleniyor.1987'den beri zaten ortalamanın altında gerçekleşen kar örtüsü daha da azalacak. Akımların sadece miktarı azalmayacak aynı zamanda pik zamanları da değişecek. "Su stresi" artacak... Şehir ve ülke sınırlarını aşan nehirlerin kullanımı dahil birçok uluslararası, ulusal ve yerel su kaynağının paylaşımında problemler çıkacak.Yüksek basınç kuşağının kuzeye kayması ile ülkemizde hakim olabilecek tropikal iklime benzer bir kuru hava, daha sık, uzun süreli kuraklıklara, orman yangınlarına ve sıtma gibi tropikal hastalıklarda artışlara neden olacak.Özetle, ülkemizin de içinde bulunduğu enlemlerde sıcaklıkların artacağı yağış rejiminde değişimler olacağı, deniz su seviyesinin yükseleceği ve toprak su içeriğinde önemli azalmalar gerçekleşeceği tahmin ediliyor. Bütün bunların sonucu olarak, kuraklık, ani seller ve deniz su seviyesinin yükselmesi gibi üç önemli problemin etkilerini gelecekte daha fazla hissedeceğiz. Türkiye'nin durumu Öncelikle kömür, petrol ve doğal gaz gibi fosil yakıtlarının kullanımını minimumda tutmak için enerji tasarrufu, ısı yalıtımı ve yenilenebilir enerji kaynaklarının geliştirilmesi, su havzalarının, tarım alanlarının ve ormanların korunması ile birlikte kıyılardaki arazi kullanımın küresel iklim değişiminin etkileri göz önünde bulundurularak planlanması gerekiyor. Diğer bir deyişle bu konu uzun vadeli bir afet gibi ele alınmalı ve ortaya koyduğu riskleri azaltmak için risk yönetimine gidilmeli.Küresel iklim değişiminin çözümünde birey olarak bize de önemli görevler düşüyor. İşte tüm dünyada küresel ısınmayı durdurmak için yapmamız tavsiye edilen en önemli 10 madde: 1. Bilgilen! 2. Ağaç dik. 3. Enerjiden tasarruf et. 4. Elektrikli aletleri düğmesinden kapat. 5. Alışverişini olduğun yerde yap. 6. Daha az ve kısa mesafelere seyahat et. 7. Güneş enerjisi kullan. 8. Yemek pişirmeyi öğren ve evde ye. 9. Az tüket, yeniden kullan, geri döndür. 10. Karar vericilerine yaz ki iklim değişimi problemine karşı duyarlı olduğunuzu bilsinler. Çözüm önerileri 1- "Bildiğiniz Havaların Sonu: Küresel İklim Değişimi ve Türkiye" / Mikdat Kadıoğlu / Güncel Yayıncılık.2- "Türkiye İçin Sürdürülebilir Kalkınma Öncelikleri" / TÜBA Çevre Çalışma Grubu İlhan Tekeli, vd., / Türkiye Bilimler Akademisi. 3- "Hava ve İklim" / Fiona Watt & Francis Wilson / TÜBİTAK Yayınları.4- "Demokratik Değişim Derneğinin Kuraklık Kıranı" / Güncel Yayıncılık. 5- "Nil'de Ölüm: Küresel Isınma" / Köksal Pabuçcu / Nesil Yayınları. 6- "Küresel Isınma Fetişizmi" / Yusuf Şahin / Seçkin Yayıncılık. 7- "Küresel Ekonomik, Ekolojik ve Sosyal Tehditler Yeni Güvenlik" / Gülgün Tuna / Nobel Yayın Dağıtım.8- "Küresel İklim Değişimi" / Dinyar Godrej / Metis Yayıncılık. 9- "Türkiye Halkının Kültür Kökenleri: Tarım - Hayvancılık - Meteoroloji" / Burhan Oğuz / Anadolu Aydınlanma Vakfı. 10- "Meteoroloji Karakterli Doğal Afetler ve Meteorolojik Önlemler" / TMMOB Meteoroloji Mühendisleri Odası. OKUMA LİSTESİ http://www.acikradyo.com.tr/ default.aspx?_mv=case&cas=924http://www.gezegenimiz.com/http://www.tudav.org/ kureselis.htmhttp://www.meteoroloji.org.tr/ met_tek_bilgiler/metekbil_kuresel_isinma.htmlhttp://www.wwf.org.tr/tr/ haberler.asp?id=60 http://www.greenpeace.org/ turkey/campaigns/enerji/iklim-de-i-imi http://www.meteor.gov.tr/2005/ arastirma/iklimdegis/iklimdegis.htm http://www.rec.org.tr/iklim.htm Küresel ısınma konulu yazı linkleri Meteoroloji Mühendisi ve Afet Yönetimi Uzmanı, İTÜ kadioglu@itu.edu.tr