Yöresel tatlar

Toprağın tüm zenginliğini sergilediği eylül ayı, Anadolu’nun dört bir tarafında bağ bozumu zamanı demek. Mitolojide Dionysos ile ilişkilendirilen, tanrılara şükran ve minnetin bir göstergesi haline gelen bağ bozumu, antik çağlardan bu yana süregelen bir gelenek. Günümüzde ise bereketin simgesi olan bağ bozumu, Bozcaada başta olmak üzere Trakya’dan Nevşehir’e, farklı bölgelerde ekim ayına kadar bir şölen havasında kutlanıyor. Ancak bu yıl koronavirüs nedeniyle bazı festivaller iptal edildi, bazı etkinliklere de sınırlama getirildi. Seyahat acentalarının festivaller kapsamında düzenlediği turlar da yapılamıyor ancak bu bölgelere yakın yerlere düzenlenen kültür turları kapsamında hasat zamanı görülebiliyor.

Meydanda sergileniyor

Her ne kadar yöre halkının kol kola yürüdüğü kortejler, danslar, yarışmalar, konserler, sabahlara kadar süren eğlenceli etkinlikler eşliğinde bağ bozumu kutlanmasa da tüm emeklerinin karşılığını alan üreticiler, bölgeye gelen ziyaretçilerle bu özel anı birlikte yaşıyor. Doğanın sunduğu eşsiz deneyimi elde etmek isteyen ziyaretçiler, gittikleri bölgelerde yöre insanını ve kültürünü yakından tanımanın yanı sıra en güzel fotoğraf karelerini de çekme fırsatı yakalıyorlar.

Bir ritüel havasında bağlardan tek tek toplanan üzümler, kent meydanında sergilendikten sonra pekmez, üzüm şırası, pestil ve şarap yapımında kullanılıyor. Bağ bozumu tarihleri bölge bölge değişiyor. Türkiye’de kaliteli üzümün adresleri şöyle:

Çanakkale’de Bozcaada ve Trakya’da üzüm hasadı eylül ayının başlarında yapılıyor. Bozcaada’da yetişen çavuş üzümü, bu yıl Türk Marka ve Patent Kurumu tarafından tescil edilerek, coğrafi işaret onayı aldı. Ünlü isimlerin de tanıtımına destek verdiği bu özel üzümün, bölgeye gelen turistlerin beğenisine sunulmasına önem gösteriliyor.

Trakya’da tadı ve aromasıyla benzerlerinden ayrılan Tekirdağ üzümünün de hasadına başlandı. Koronavirüs gölgesinde Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’nde düzenlenen bağ bozumu etkinliğinde, başka hiçbir yerde tadına bakılamayacak 30 üzüm çeşidi katılımcıların beğenisine sunuldu. Bölgede hasat devam ediyor.

Manisa da çekirdeksiz olma özelliğine sahip Sultaniye üzümüyle öne çıkan adreslerden. Eşsiz tarihi, kültürel geçmişi, Sultaniye üzümü başta olmak üzere özgün ürünleriyle dikkat çeken Manisa’da her yıl Alaşehir Üzüm Festivali düzenleniyor. Etkinlik bu yıl iptal edildi ancak hasat büyük bir özenle yapıldı; ürünler satışa sunuldu.

Sezon yeni başladı

Güneydoğu Anadolu’da her yıl geleneksel hale getirilerek yaşatılmaya çalışılan bağ bozumunun en bilindik adresi Adıyaman’da da sezon başladı. Üzüm üreticiliğinin yanı sıra üzümlerin sıkılarak suyunun kaynatıldığı, kış aylarının vazgeçilmezi pestil, kesme ve cevizli, bademli sucuk yapımında öne çıkan ilde, Gölbaşı ve Kahta bu konuda en bilindik adresler.

Van Erciş’te Urartular’dan  miras kalan bağcılık kültürünü yaşatan üreticiler, kendine has tadı ve özellikleri bulunan üzümleri yurdun dört bir yanına gönderiyor. Bölgede yürütülen çalışmalar sırasında Urartu krallarının üzüm bağlarının tahrip edilmemesi, korunmasına ilişkin ifadelerin yazıldığı kitabelerin ortaya çıkarıldığı bölgede, asırlardır üzüm yetiştiriciliği en önemli ekonomik faaliyetler arasında yer alıyor. İlçenin verimli arazilerinde oluşturulan bağlarda üretim yapan çiftçiler, tadı, aroması, yaprak yapısı, iri taneleri ve ince kabuklarıyla diğer türlerinden ayrılan Erciş üzümünün bağ bozumuna başladı. Tarım ve Orman Müdürlüğü’nün desteğiyle bu yıl daha fazla alana endemik Erciş üzümü çeliği diken çiftçiler, elde ettikleri üzümleri, asma yapraklarını, pekmez ve üzüm pestillerini satarak ilçe ekonomisine katkı sunuyor.

İri taneli üzümler

Türkiye’nin en iri taneli üzümü olan Öküzgözü’nün ana vatanı Elazığ’da da eylülün sonlarına doğru bağ bozumu yapılıyor. 110 dönümlük alanda yıllık 85 bin ton civarında rekoltenin elde edildiği Elazığ’da ilk hasadın adresi Hoşköy. Bağlarda coğrafi işaret tescilli Öküzgözü ve Boğazkere üzümleri başta olmak üzere 60 çeşit kaliteli üzüm yetiştiriliyor. Elazığ’a gelenler hasada katılabildiği gibi tadım da yapabiliyor.

Tadım ve gezi bir arada

Nevşehir’in Ürgüp ilçesinde 3700 yıllık bir geçmişi olan bağcılık, günümüzde modern tarım uygulamalarıyla devam ediyor. Türkiye’nin dört mevsim turizmde öne çıkan bölgelerinden Kapadokya’da her yıl düzenlenen festivallerle kutlanan bağ bozumu, binlerce turist çekiyor. Bu yıl festivaller iptal edildi ancak bu, hasat zamanını görmek için engel değil. Üretici, kaliteli üzümü ve bu üzümden elde ettiği yan ürünleri bölgeyi ziyarete gelenlerle buluşturuyor. Sonbaharda Kapadokya’ya gelen gezginler, üzümleri tatmanın yanı sıra doğanın da tadını çıkarıyorlar. Ayrıca UNESCO’nun Dünya Kültür Mirası Listesi’ne aldığı volkanik tüften oluşmuş yapısıyla herkesi kendisine hayran bırakan Göreme Açık Hava Müzesi’ni de görme fırsatı yakalıyorlar.