Aşısız göçmen riski! Ya onlar...

İkinci kez yeni normalleşme sürecine giren Türkiye’de, pandeminin neden olduğu olumsuz tablonun ortadan kaldırılmasına yönelik başlayan aşılama çalışmaları aralıksız devam ediyor. Ancak başta İstanbul olmak üzere Türkiye’nin salgınla savaşta gündeme getirilmeyen sorunlarından biri de, sayıları yüzbinlerle ifade edilen kayıtsız göçmenlerin durumu. Çalışma ve oturma izni olmayan, sayıları 1 milyon 300 bin olarak ifade edilen sığınmacıların aşılanamayacak olmasının, salgın sürecini olumsuz etkileyeceği belirtiliyor.

Aksaray, Laleli, Kumkapı, Topkapı ve çevresindeki merdivenaltı atölyelerde maskesiz çalışan, tek göz odalı evlerde 10, 15 kişi yaşayan kayıtsız göçmenlerin ne sağlık durumunu ne de virüs yükünü kimse bilmiyor. İstanbul’un belli semtlerinde adeta kendi gettolarını yaratan sığınmacıların birçoğu maske ve mesafe kuralına uymadan yaşamlarını sürdürmeye devam ediyor.

Aşıdan haberleri yok

Bir yıl öncesine kadar Suriyeli sığınmacıların mesken tuttuğu Aksayar ve Kumkapı’da şimdilerde ağırlıklı olarak Afrikalılar, Pakistan, Afganistan ve Türk Cumhuriyetleri’nden gelenlerin sayısındaki artış göze çarpıyor. Aksaray sokaklarında konuştuğumuz Afrikalı göçmenlerin neredeyse hiçbiri Kovid-19 aşısından haberdar değil.

Adının Bruno olduğunu söyleyen ve 2 yıldır İstanbul’da yaşadığını belirten Gabonlu bir sığınmacıya Kovid-19 aşısı olup olamayacağını sorduğumuzda, yarım yamalak Türkçe ile “Ben de Kovid-19 yok. Ben hasta değilim” sözlerini tekrarladı. Kovid-19 aşısı hakkında bilgisi olmadığını söyleyen Bruno, “Buraya çalışmaya geldik. Oturma iznim yok. Hastaneye hiç gitmedim. Hasta olsam da gidemem. Aşı kimlere yapılır, bilmiyorum” dedi. Gana’dan 3 yıl önce gelen Afinya da, “Kovid-19 değilim, sağlıklıyım. Hastaneye gidemem. Çalışıp para kazanmam lazım” dedi.

‘Hastaneye gidemem’

İkinci durağımız olan Nişanca’dan Molla Taşı’na doğru uzanan bölgede aylık 2 bin, 2 bin 500 lira maaşla çalışan kayıtsız  Afgan ve Pakistanlı göçmenlerin yanına yaklaştığımızda Aksaray’daki gibi benzer cevaplar aldık. Afganistan’dan geldiğini söyleyen Gayyum isimli sığınmacı, aşıdan bihaber olduğunu belirtirken, “Ailemizi memlekette bıraktık. Tekstil atölyesinde çalışıyorum. Kovid-19 aşısının kimlere yapıldığını bilmiyorum. Hastaneye gidemem. Hastalık geçirmedim. Aşı olmadan çalışırım” diye konuştu. 

Ancak özel hastane

Üçüncü durağımız Bayrampaşa’daki döküm atölyelerinin olduğu bölgeyi gezdiğimizde, kayıtsız mültecilerin maskesiz, mesafe kuralsız çalıştıklarını gözlemledik. Polisaj, demir ve metal atölyelerinde ter döken Pakistanlılar, nefes almanın bile neredeyse imkansız olduğu birkaç metrekarelik atölyelerde kimyasal kokuları ve metal tozlarının arasında çalışıyordu.

İran üzerinden İstanbul’a gelen Pakistanlı Muhammed, “Bayrampaşa’daki kardeşlerimizin çoğunun pasaportu bile yok. Geldik çünkü Pakistan’ın bazı bölgelerinde bırakın iş bulmayı, elektrik bile yok. Burada hem kendimizi geçindirmeye hem de ailemize para göndermeye çalışıyoruz. Kaçak olduğumuz için özel hastaneye gidebiliriz. Koronadan korkmuyorum” dedi.

İstanbul’a özel düzenleme yapılmalı

Kovid-19 Pandemisi Sürecinde Türkiye’de Göçmen ve Mültecilerin Sağlığı başlıklı bir rapora imza atan İstanbul Tabip Odası Halk Sağlığı ve Çevre Komisyonu üyesi Dr. Deniz Mardin, kayıtsız göçmenlerin aşıya erişim imkanı olmayacağını belirterek; “Bu durum hem mültecilerin kendi sağlıkları hem de toplumsal sağlık açısından risk teşkil ediyor” değerlendirmesini yaptı. 

Türk Alman Üniversitesi Göç ve Uyum Araştırmaları Merkezi Müdürü Prof. Dr. Murat Erdoğan da kayıtsız mültecilerin son durumuna ilişkin şu bilgileri paylaştı: “İçişleri Bakanlığı verilerine göre Türkiye’de 2015’den bu yana 1 milyon 300 bin ‘düzensiz göçmen’ yakalandı. Bunların yarısı Afganistanlı. Yüzbinlercesi de yakalanmadan yaşıyor. Düzensiz göçmenlerin en yoğun yaşadığı yer ise İstanbul. Pandemide bu kadar yüksek sayılarda olan ve hemen hepsi genç ve mobil olan kişilerin aşılanmaması salgın seyrini olumsuz etkileyebilir. İstanbul gibi kalabalık bir şehirde bu kişilere yönelik bir düzenleme yapılabilir. Statülerinden bağımsız Türkiye’deki bütün yabancılar pandemi nedeniyle aşılama kapsamına alınmalı.”