Uzmanlar krizi yorumladı: Batı askeri bir karşılık vermez

MERT İNAN İstanbul  Uzmanlara göre, Putin’in girişimine karşı Batı dünyasının askeri bir karşılık vermesi söz konusu olamaz ancak Ukrayna krizi derinleşebilir. İşte uzman görüşleri:

‘PUTİN ACELECİ DAVRANDI’

Ahmet Yavuz (Emekli Tümgeneral): ”Rusya hem kendi amaçlarına ulaşmak istedi, hem de gerilimi çok fazla arttırmak istemedi. Rusya, askeri hareket yapmadan ancak askeri gücünü kullanarak hareket etti. Sonuçta Ukrayna’yı bölmüş oldular. Ancak uzun vadede Putin’in stratejisinin kendisine dönme ihtimali de söz konusu. Ukrayna, ‘Donetsk ve Luhansk bölgesini tanıyorum ama NATO üyesi olacağım, ülkem bölündü’ derse, Rusya bu hamleye ne cevap verecektir? Ukrayna, NATO üyesi olduğunda Rusya’nın yeni hamlesi ne olacaktır. Rusya böyle bir durumda topyekün savaş ilan edebilir mi? Diyelim ki topyekün savaş ilan ettiler, kazanabilir mi? Buna değer mi? Rusya tüm batıyı karşısına alarak savaşı göze alabilir mi? Böyle bir savaş Rusya için iyi bir olmaz. Dolayısıyla Putin, fazla aceleci davranmış oldu. Donbass hamlesinin sonuçlarını ileri de göreceğiz. Tüm bunlar bir şeyi tetikledi. Ancak bu tetiklemenin nerede duracağını bilemiyoruz. ‘Batı hiç bir şey yapamadı, Putin kazandı’ demek için erken. Bundan sonraki süreç önemli. Ukrayna NATO üyesi olursa, Rusya bu duruma rıza gösterir mi, göreceğiz.

‘20 YILLIK BİR PLAN’

Prof.Dr. Deniz Ülke Arıboğan (Doğuş Üniversitesi öğretim üyesi): Putin’in Ukrayna stratejisi aşama aşama ve itina ile şekillendirilmiş 20 yıllık bir politik mimariye dayanıyor. 11 Eylül saldırısının ardından inşa edilen yeni küresel düzen, sınırları geçirgen büyük bir köy anlayışına değil, aksine jeopolitik bir satranç tahtası üzerinden parçalanıp paylaşılan bir dünya gerçeğine dayanıyor... Putin, ABD’nin ilgi alanının Pasifiğe kaymasından faydalanarak önce Akdeniz’e indi, şimdi Karadeniz’in kuzeyini tamamıyla kapatacak bir hat oluşturuyor... 2008 yılındaki Gürcistan müdahalesinin ardından defaatle NATO’nun daha fazla genişlemesini düşmanca bulacaklarını ifade etmiş; 2014 yılında ise Kırım’ın Rusya’ya katılımını sağlamıştı. Kırım’ın Rusya anakarası ile bağlantısının olmaması ve karadan sadece Kerç köprüsü üzerinden ulaşım yapılması bundan sonraki hamlenin bu bağlantıyı kurmak üzerinden geleceğini gösteriyordu. Donbass bölgesi bu yüzden yeterli olmayacak, bağlantı tamamlandığı gibi muhtemelen Odessa’ya kadar uzanan bir alan üzerinde yoğun baskı oluşacaktır.”

‘GÜRCİSTAN’DAKİ SÜREÇ GİBİ’

Prof.Dr.Kamer Kasım (Abant İzzet Baysal Üniversitesi öğretim üyesi) Putin’den beklenen hamleydi. Ukrayna’da tıpkı Gürcistan’daki sürecin benzerini görüyoruz. Gürcistan’daki süreç de benzer şekilde ilerlemiş, Osetya ve Abhazya’nın bağımsızlığı tanınmıştı. Şimdiden sonra, en büyük sıkıntı Ukrayna’nın Donetsk ve Luhansk’a saldırması olur. Bu durum savaş anlamına gelir ki, Türkiye’nin içerisinde olduğu kıta Avrupası’nda ciddi ekonomik sorunlar ve gerilimlerin yaşanmasına neden olur... Putin belirli bir strateji çerçevesinde planını uyguluyor. Ukrayna-Rusya savaşı durumundan ABD ve AB’nin ekonomik yaptırım ile silah yardımı dışında bir müdahale girişimi olmaz. Ukrayna’nın çok büyük bir ülke olduğu unutulmamalı. Çatışma Ukrayna topraklarına yayılırsa, Ukraynalıların savaşma kapasitesi de ortaya çıkar. Rusya enerji kartını oynuyor ancak orta vadede kendisi de ekonomik anlamda zarar görebilir. Rusya’nın Avrupa dışında Pazar bulması mümkün değil. Rusya’nın çıkarı Avrupa’dan geçtiğinden gerilimi bir yerde sonlandırmak zorunda.