Türkiye’nin ilk ‘mRNA’ aşısı! Hayvanlarda denenecek

Türkiye’de yeni tip koronavirüsün neden olduğu Kovid-19 hastalığına karşı aşı geliştiren 13 merkezden biri olan Selçuk Üniversitesi Tıbbi Genetik Bölümü’nde, Türkiye’de ilk defa genetik teknoloji kullanılarak mRNA temelli koronavirüs aşısı laboratuvar ortamında sentezlenerek, hayvan testleri aşamasına geldi. Tıbbi Genetik Bölümü Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nadir Koçak başkanlığında yürütülen projede Dicle Üniversitesi, İnönü Üniversitesi, Etlik Üniversitesi, Cerrahpaşa Üniversitesi, Uşak Üniversitesi ve Karatay Üniversitesi’nden de bilim insanları görev alıyor. Türkiye’nin ilk mRNA aşı çalışmasına 15 Haziran’da başladıklarını belirten Doç. Dr. Koçak, “Selçuk Üniversitesi Kovid-19 platformunda 2 aşı çalışmasıyla temsil edilmekte. Biz Kovid-19 platformu dahilinde mRNA aşı teknolojisine dayalı bir çalışma yapıyoruz. Bu mRNA teknolojisi, dünyada da yeni bir teknoloji. Yaklaşık 4-5 yıllık geçmişi var. TÜBİTAK projemizi çok kısa süre içerisinde kabul etti. mRNA teknolojisi dünyada 3’üncü aşı teknolojisi olarak tanımlanıyor” dedi.

BioNTech, Moderna...

Dünyanın önde gelen firmaları BioNTech ve Moderna’yı takip ederek, sürekli projelerini geliştirdiklerini, bunun sonucunda da 4 aşı prototipi oluşturduklarını söyleyen Doç. Dr. Koçak şöyle konuştu:

“Şu anda hayvan çalışmaları aşamasına geçmiş bulunmaktayız. 2 ay içerisinde bu süreci tamamlamayı planlıyoruz. Protokolleri oturtup, eksikliklerimizi tamamladıktan sonra arka arkaya 3 yeni dizaynlar oluşturduk. 3 dizaynın da 1 ay içerisinde sentezlerini tamamlamayı planlıyoruz. Bu sentezleri planladıktan sonra yaklaşık 4 tane prototip aşıları hayvanlara uygulamaya başlayacağız. Takip ettiğimiz BioNTech ve Moderna gibi ekiplerin bu konuda yüzde 90- 95 civarında bir etkinliği yakalaması bizi sevindirdi. Biz de süreç içerisinde aşımızı sürekli modifiye ettik bu etkinliği yakalayabilmek için. Aşılardan bir tanesi hayvanlara uygulanmaya hazır.

1 ay sonra diğer 3 tanesinin de eklenmesiyle 4 tanesini de hayvanlara uygulamaya başlayacağız. Bir tanesi için 10 gün içerisinde başlayacağız. Yaz ortalarında süreç istediğimiz gibi tamamlanırsa, insanlara uygulamaya başlamış olacağız. 2021 yaz ortalarında insanlara uygulanabilecek.” l DHA

mRNA teknolojisi nedir?

Eski teknolojilerde araştırmacılar bir virüsü ya da virüsteki proteinleri geliştirip, büyütmek için yıllar harcıyor ve bu da vücuda enjekte edildiğinde bağışıklık sistemini harekete geçiriyordu. Kızamık ve zona hastalığına karşı kullanılanlar gibi daha eski aşılar, aktif olmayan ya da zayıflatılmış virüsler kullanılarak geliştirildi. Eski yöntemle aşı üretimi de yoğun emek ve zaman isteyen bir süreç. mRNA ise vücudun kendi moleküler mekanizmalarını kullanarak bu süreyi kısaltmayı vaat ediyor. Özetle, hücrelere virüste yer alan proteine benzer bir proetin üretmeyi öğretiyor ve bu da bağışıklık sisteminin tepki vermesini sağlıyor. mRNA aşılarında, diğer aşılarda olmayan başka sorunlar da var. Aşılar çok düşük sıcaklıklarda saklanmak zorunda. Ayrıca iki doz yapılıyor ve insanların ikinci dozu alıp almadıklarının takip edilmesi gerekiyor. Son veriler henüz kanıtlanmamış bu teknolojiyi kullanan BioNTech ve Moderna aşılarının Kovid-19’a karşı yüzde 90’ın üzerinde etkin olduğunu gösteriyor.

AstraZeneca’ya uyarı: Daha fazla detay verin

Koronavirüs aşı çalışmalarında klinik denemelerinde dozajlarda hata yaptığını açıklayan AstraZenaca/Oxford aşısının güvenliği bilim dünyası tarafından sorgulanıyor.  AstraZeneca, aşının yüzde 70 etkili olduğunu ancak yüzde 90’a kadar çıkabildiğini duyurmuştu. AstraZeneca, aşı dozajında önemli bir hata olduğunu kabul etmişti. Dünya Sağlık Örgütü’nden Dr. Soumya Swaminathan, AstraZeneca’dan daha fazla detay vermesini istedi. Yüzde 90 korumanın elde edildiği gruptaki gönüllerin 55 yaşının altında ve 3000 kişiden az olduğunu belirten Swaminathan, “Bu bulguyu 10 binlerce kişi üzerinde test edilmesi gerekir” dedi.

İstanbul’da vatandaşlar, sokak kısıtlamasının saat 10.00’da sona ermesiyle salgına aldırmadan sahillere akın etti. Güneşli havanın tadını çıkarmak isteyen İstanbullular, balık tuttu, yürüyüş ve spor yaptı. Caddebostan sahilinde kalabalık gruplar halinde pazar gezmesine çıkanların çoğunun maskesiz olduğu ve mesafe kuralına uymadığı gözlendi. -OZAN GÜZELCE

OMUZ OMUZA, YAN YANA...

Yeni tip koronavirüs vaka sayısının artış eğiliminde olduğu Türkiye’de alınan yeni tedbirlere rağmen vatandaşlar, virüs yokmuş gibi hayatlarına kaldıkları yerden devam ediyor. Balık tutarken, pazar alışverişi yaparken ya da cadde ve sokaklarda kimi omuz omuza kimi yan yana geziyor, balık tutuyor, alışveriş yapıyor.

185 can kaybı 29 bin 281 vaka

Türkiye’de dün 185 kişi Kovid-19 nedeniyle yaşamını yitirdi, yapılan 168 bin 212 testten 29 bin 281’i pozitif çıktı, 6 bin 439 kişiye de hastalık tanısı konuldu. Türkiye Günlük Koronavirüs Tablosu verilerine göre 4 bin 15 kişinin tedavisinin tamamlanmasıyla iyileşenlerin sayısı da 400 bin 242’ye yükseldi. Toplam test sayısı 18 milyon 415 bin 636’ya ulaştı. Toplam hasta sayısı 494 bin 351, vefat sayısı 13 bin 558, ağır hasta sayısı 5 bin 11, aktif hasta sayısı 80 bin 551 oldu.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, verilere ilişkin Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, “Bugün 6.439 yeni hastamız var. Ağır hasta sayısı artmaya devam ediyor. Bu yükü başarıyla göğüsleyen sağlık çalışanlarımıza destek olun. Tedbirlere daha sıkı uyarak mücadeleye güç katın” ifadesini kullandı.-ANKARA Milliyet

Anaokulları için uzaktan eğitim kararı

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından gönderilen resmi yazıda okul öncesi eğitimde uzaktan eğitim kararı il/ilçe milli eğitim müdürlüklerine bırakılmıştı. Kovid-19 vakalarının en yoğun görüldüğü İstanbul ve Bursa’dan sonra Ankara, Zonguldak, Edirne, Kırklareli, Balıkesir, Tokat ve Çanakkale’nin Biga ilçesinde 30 Kasım-4 Ocak arasında okul öncesi için uzaktan eğitime geçildiği açıklandı. Bu kentlerde resmi anaokulu, ana sınıfı ile uygulama sınıflarında eğitim-öğretim faaliyetleri 4 Ocak’a kadar uzaktan eğitime geçti.-AA

Bakanlıktan Kovid-19 için ilaç rehberi

Sağlık Bakanlığı tarafından Kovid-19 tedavisinde doğru ilaç kullanımına yönelik hazırlanan broşürler, 81 ile gönderildi. Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, Kovid-19 hastalarının tedavisinde kullanılan ilaçların etkinliğinin sağlanması ve yanlış kullanımının önüne geçilmesi amacıyla Koronavirüs Bilim Kurulu’nun tanı ve tedavi rehberi uyarınca hazırlanan ve tüm illere gönderilen broşürlerde, “ilaç dozunun karıştırılması” konusuna açıklık getirildi. Broşürlerde, hem ayaktan izlenecek komplike olmayan veya hafif-orta pnömonisi olan olası/kesin Kovid-19 olgularında hem de yatış endikasyonu olan Kovid-19 olgularında “Hidroksiklorokin ve-veya Favipiravir” önerildiği belirtilerek, ilaçların doz ayarıyla ilgili bilgilendirdi. Favipiravir’in ilk gün sabah ve akşam 8’er tane, devamında ise 4 gün boyunca yine sabah ve akşam 3’er tane içilmesi gerektiği, gebelerde ve emziren annelerde Favipiravir kullanılmadığı kaydedildi. Hidroksiklorokinin ise sabah ve akşam 1’er tane olmak üzere 5. günün sonunda toplam 10 tablet alınması önerilen broşürde, bu ilacın, kalp rahatsızlığı ya da ritim bozukluğu olanlarda kullanılmadığı hatırlatıldı. Broşürler, vatandaşların aldıkları dozu işaretleyerek takip edebilmesine imkân sağlayacak şekilde hazırlandı.-ANKARA Milliyet